Jakie są zasady udziału adwokata w postępowaniu karnym wykonawczym?

W postępowaniu wykonawczym koniczne jest udzielenie nowego pełnomocnictwa celem ustanowienia adwokata na nowo w stadium postępowania wykonawczego. Nie wystarcza pełnomocnictwo udzielone wcześniej adwokatowi w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem pierwszej oraz drugiej instancji.

Udział obrońcy jest obowiązkowy w postępowaniu wykonawczym w następujących sytuacjach:

– w przypadku gdy skazany jest głuchy, niemy lub niewidomy,

– zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,

– nie ukończył 18 lat,

– nie włada językiem polskim.

Jeśli skazany nie ma adwokata z wyboru w sytuacjach wskazanych powyżej, sąd wyznaczy mu adwokata z urzędu.

Adwokata z wyboru w wykonawczym ustanawia skazany, jednak do czasu ustanowienia adwokata przez skazanego pozbawionego wolności, obrońcę może ustanowić inna osoba, o czym niezwłocznie zawiadamia się skazanego.

Jeśli skazany nie ma adwokata z wyboru, a zachodzi któraś z wymienionych wyżej okoliczności obowiązkowego udziału adwokata zostanie on wówczas wyznaczony przez sąd z urzędu.

Jeżeli skazany jest nieletni lub ubezwłasnowolniony, jego przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której pieczą skazany pozostaje, może ustanowić adwokata dla tej osoby.

O terminie i celu posiedzenia sądu zawiadamia się prokuratora, skazanego i jego obrońcę.

Adwokat ma prawo brania udziału w posiedzeniu sądu, jednakże jego niestawiennictwo nie wstrzymuje rozpoznania sprawy, z wyjątkiem obrońcy w wypadkach o których była mowa wyżej tj. obowiązkowego udziału adwokata.

Adwokat podkreśla, że w sytuacji, gdy sąd orzeka na korzyść lub zgodnie z wnioskiem skazanego udział adwokata nie jest wymagany, bo skazanemu krzywda nie może się stać. Wydanie przez sąd postanowienia niekorzystnego dla skazanego lub niezgodnego z jego wnioskiem pod nieobecność na posiedzeniu adwokata, gdy obligatoryjna była obrona, stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, przyzwolenie na rozpoznanie sprawy pod nieobecność adwokata obowiązkowego nie może być traktowany rozszerzająco, dlatego należy uznać, iż uwzględnienie wniosku tylko w części lub jego uwzględnienie przy jednoczesnym nałożeniu na skazanego obowiązków lub rygorów mających charakter fakultatywny, albo innych dolegliwości, których zakres jest pozostawiony swobodnej ocenie sądu nie może nastąpić pod nieobecność takiego obrońcy na posiedzeniu.

Adwokaci w postępowaniu wykonawczym sporządzają wnioski o odroczenie wykonania kary, o przerwę w wykonywaniu kary pozbawienia wolności, o warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności, której wykonanie było odroczone, wyrażenie zgody na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.