Kto może wytoczyć pozew o ustalenie ojcostwa i czego jeszcze można żądać?

Powództwo przeciwko ojcu dziecka o ustalenie ojcostwa mogą wytoczyć: dziecko, matka, i prokurator. Oczywiście powództwo o ustalenie swojego ojcostwa może wytoczyć również domniemany ojciec dziecka.

Sądowe ustalenie ojcostwa jest drugim obok uznania ojcostwa sposobem ustalenia ojcostwa pozamałżeńskiego.

Sądowe ustalenie ojcostwa przed urodzeniem się dziecka jest niedopuszczalne

Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Gotowy do pobrania wniosek o ustalenie ojcostwa – pobierzesz poniżej:

Dla przykładu 13-latka może złożyć pozew o ustalenie ojcostwa. Musi być jednak reprezentowana przez przedstawiciela, ponieważ nie ma jeszcze zdolności do czynności procesowych, czyli podpisać pozew powinien opiekun. Formuła wówczas brzmi: małoletnia A reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego B.

Przedstawicielami ustawowymi małoletniego dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską są jego rodzice. Jeżeli ojcostwo nie zostało ustalone, dziecko pozostaje wyłącznie pod władzą rodzicielską matki i tylko ona jest więc przedstawicielem ustawowym dziecka i w związku z tym może w imieniu dziecka wytoczyć powództwo o sądowe ustalenie ojcostwa.

Natomiast domniemany ojciec dziecka może wytoczyć powództwo przeciwko dziecku i matce, a gdy matka nie żyje, tylko przeciwko dziecku.

Wynika to z faktu, że uznanie dziecka przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zależy od zgody matki, to sporadycznie rzadko zdarza się, że matka odmawia wyrażenia tej zgody z przyczyn nieusprawiedliwionych i równocześnie nie chce wytoczyć powództwa o ustalenie ojcostwa ani w imieniu własnym, ani w imieniu dziecka jako jego przedstawicielka ustawowa. Wówczas takie prawo ma domniemany ojciec biologiczny.

Matka i domniemany ojciec dziecka mogą wytoczyć powództwo tylko do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletności albo do chwili śmierci dziecka. Jednak mimo to możliwe jest sądowe ustalenie ojcostwa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.

Co prawda w takim przypadku – jak wskazał adwokat wyżej – pozbawiono tej możliwości jedynie matkę i domniemanego ojca, jednak sądowego ustalenia ojcostwa może wtedy żądać pełnoletnie dziecko

Jak wspomniano, można zwrócić się do prokuratora z prośbą, aby ten złożył pozew o ustalenie ojcostwa, trzeba to jednak uzasadnić tym, że wymaga tego dobro dziecka lub interes społeczny.

Można również starać się o ustanowienie adwokata z urzędu, jeśli nie stać nas na poniesienie kosztów jego wynajęcia, a sprawa jest dość skomplikowana.

Konsekwencje wyroku ustalającego ojcostwo – są zależne od tego, o co wnosimy w pozwie, możliwości będzie kilka:

• o ustalenie, że pozwany C jest ojcem dziecka A,
• o nadanie dziecku nazwiska ojca (gdy dziecko ukończyło lat 13 wówczas do nadania nazwiska ojca potrzebne będzie wyrażenie zgody przez dziecko osobiście), albo nadanie dziecku nazwiska matki, albo nadanie dziecku nazwiska dwuczłonowego – matki i ojca,
• o orzeczenie, że pozwanemu ojcu nie będzie przysługiwała władza rodzicielska nad dzieckiem,
• o zasądzenie od ojca na rzecz dziecka do rąk przedstawiciela dziecka tytułem alimentów kwoty pieniężnej w pewnej wysokości ustalanej jak w klasycznym postępowaniu o alimenty i po spełnieniu przesłanek,
• a także o zasądzenie pewnej kwoty pieniężnej tytułem pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu.

Jakie są skutki ustalenia ojcostwa?

Z chwilą uprawomocnienia się wyroku o ustalenie ojcostwa powstają wzajemne obowiązki alimentacyjne między osobami, których więzy pokrewieństwa zostały ustalone. Dziecko może dochodzić od ojca zaległych roszczeń alimentacyjnych za okres poprzedzający uznanie.

Adwokaci podkreślają, że dochodzenie powyższych roszczeń jest możliwe tylko jednocześnie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa.

Warto również wiedzieć, że w przyszłości już po skutecznym ustaleniu ojcostwa dziecko może dziedziczyć po ojcu i jego krewnych oraz oni mogą dziedziczyć po dziecku.

Uznanie dziecka ma charakter deklaratoryjny i działa wstecz. Skutki uznania rozciągają się jedynie na stosunki rodzinnoprawne między uznanym a uznającym.

Dziecko uznane od chwili urodzenia uzyskuje w sferze praw stanu, z mocą wsteczną, status prawny dziecka chroniony przez prawo.

Z chwilą uznania dziecko otrzymuje uprawnienia do środków utrzymania, alimentów, świadczeń z ubezpieczenia społecznego itp.

Pytanie: Czy można żądać ustalenia ojcostwa dziecka jeszcze nie urodzonego?

Prawnik odpowiada: W związku z tym, ze parę razy pojawiło się pytanie tego typu warto wiedzieć, że już dawno temu wyrażony został pogląd o niedopuszczalności sądowego ustalenia ojcostwa w stosunku do dziecka poczętego.

Sąd Najwyższy stwierdził, że okoliczność, że ustalenie ojcostwa stwierdza stan istniejący od chwili poczęcia dziecka, nie usprawiedliwia jednak wniosku, by dopuszczalne było powództwo o ustalenie ojcostwa, a tym więcej wydanie w tym przedmiocie wyroku, w czasie po poczęciu dziecka, a przed jego urodzeniem.

Dziecko bowiem uzyskuje zdolność prawną dopiero od chwili urodzenia i przed tą chwilą nie może być stroną w procesie w ogóle, a więc i w sprawie o ustalenie ojcostwa. Przepisy nie pozwalają na przyznanie matce prawa żądania sądowego ustalenia ojcostwa w takiej sytuacji, w której dziecko jako podmiot praw i obowiązków jeszcze nie istnieje.

Po poczęciu dziecka, a przed jego urodzeniem, matka może dochodzić przysługujących jej roszczeń majątkowych związanych z ojcostwem bez jednoczesnego dochodzenia ustalenia ojcostwa, np. związane z kosztami poniesionymi w czasie porodu, co nie wymaga jednak ustalenia ojcostwa”.

Orzeczenie pełnego przysposobienia dziecka (a tym bardziej przysposobienia niepełnego) nie stoi na przeszkodzie ustaleniu ojcostwa. Nie dotyczy to wypadku, gdy rodzice wyrazili zgodę na przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiającego.

Koszty?

Strona dochodząca ustalenia ojcostwa nie ma obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.

Sąd?

Sądem właściwym jest sąd rejonowy, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Sprawy o sądowe ustalenie ojcostwa są rozpoznawane w procesie.

W sprawie sądowego ustalenia ojcostwa konieczne jest udzielenie do reprezentowania strony pełnomocnictwa do prowadzenia danej sprawy – jeśli strona decyduje się na udział adwokata.

W postępowaniu o ustalenie ojcostwa sąd ma możliwość skazania na grzywnę strony wezwanej do osobistego stawiennictwa jeżeli się nie stawi, jednak nie ma możliwości nakazania przymusowego sprowadzenia takiej strony do sądu. Jednocześnie rozprawa sądowa odbędzie się bez względu na niestawiennictwo stron.

W sprawie o ustalenie ojcostwa nie można również oprzeć rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych. Nawet jeśli pozwany przyzna to co twierdzi powód sąd i tak musi przeprowadzić postępowanie dowodowe.

Jeżeli miejsce pobytu domniemanego ojca, przeciwko któremu wytoczono powództwo o ustalenie ojcostwa, nie jest znane, sąd ustanowi kuratora procesowego.

Jeśli ojcostwo określonego mężczyzny zostanie prawnie ustalone, niedopuszczalne staje się wówczas ustalenie ojcostwa innego mężczyzny, czy to przez uznanie, czy to przez orzeczenie sądu.

Sądowe ustalenie ojcostwa w stosunku do dziecka, które urodziło się nieżywe, nie jest dopuszczalne.

Dopuszczalne jest sądowe ustalenie ojcostwa po śmierci domniemanego ojca.

Adwokat zwraca również uwagę, że domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki może być obalone jedynie w drodze powództwa o zaprzeczenie ojcostwa i dopiero w razie uwzględnienia takiego powództwa prawomocnym wyrokiem możliwe jest sądowe ustalenie ojcostwa.