Kto może mnie reprezentować w sądzie w sprawie cywilnej jako pełnomocnik?

Co do zasady każdy uczestnik postępowania sądowego może sam reprezentować swoje interesy, tzn. występować bez pełnomocnika w postaci adwokata czy radcy prawnego.

Obowiązek podejmowania czynności procesowych przez przedstawiciela ustawowego albo kuratora dotyczy osób fizycznych nie mających zdolności procesowej i jednostek organizacyjnych nie mających organu powołanego do ich reprezentowania; występuje także w wypadku podejmowania czynności przed Sądem Najwyższym.

Reprezentacja przed sądem

Najczęściej reprezentantem strony lub uczestnika postępowania cywilnego jest adwokat, lub radca prawny. W niektórych kategoriach spraw uprawnione do reprezentowania strony postępowania są także inne osoby.

Kto może być pełnomocnikiem w sądzie? pełnomocnikami mogą być także:

1. osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony lub osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia;
2. współuczestnik sporu;
3. rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stałym stosunku przysposobienia.

W sprawach z zakresu własności przemysłowej pełnomocnikiem może być obok adwokata lub radcy prawnego także rzecznik patentowy.

Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy (nawet jeśli przedsiębiorca nie posiada osobowości prawnej) może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego.

W sprawach o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka i o roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem może być również przedstawiciel właściwego w sprawach z zakresu pomocy społecznej organu jednostki samorządu terytorialnego (kierownik ośrodka pomocy społecznej) oraz organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie.

W sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego pełnomocnikiem rolnika może być również przedstawiciel organizacji zrzeszającej rolników indywidualnych, której rolnik jest członkiem.

W sprawach związanych z ochroną praw konsumentów pełnomocnikiem może być przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należy ochrona konsumentów.

W sprawach związanych z ochroną własności przemysłowej pełnomocnikiem twórcy projektu wynalazczego może być również przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy popierania własności przemysłowej i udzielania pomocy twórcom projektów wynalazczych.

Od pełnomocnika strony należy odróżnić jej przedstawiciela ustawowego.

Kim jest przedstawiciel ustawowy?

Przedstawiciel ustawowy to osoba uprawniona z mocy ustawy do reprezentowania określonych kategorii osób, np. przedstawicielami ustawowymi małoletnich (nie mających zdolności procesowej) są rodzice.

W postępowaniu przed Sądem Najwyższym (także w zakresie sporządzenia i podpisania skargi kasacyjnej) obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych. Obowiązek zastępstwa dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji.

Obowiązek zastępstwa nie dotyczy postępowania o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oraz gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a także, gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.