Mediacja – w sprawie o rozwód, alimenty, kontakty, majątek, Spadek, niewykonanie umowy, sprawach sąsiedzkich, karnych, pracownicze, nieletnich, o zapłatę, itp

Przydatne wzory pism:

Wniosek o przeprowadzenie mediacji

Wniosek o wyrażenie zgody na mediację

Wzór protokołu z mediacji

Ugoda mediacyjna wzór

Zaproszenie na mediację

Zawiadomienie o mediacji

Odmowa mediacji wzór

Zgoda na mediację wzór

Rezygnacja z mediacji

Co to jest mediacja?

Mediacja to próba doprowadzenia do ugodowego, satysfakcjonującego obie strony rozwiązania sporu przy udziale trzeciej osoby, która na bieżąco łagodzi powstające napięcia i pomaga w dojściu do uzgodnień.

W jakich sprawach?

Mediacja może się odbywać w sprawach rodzinnych, karnych, cywilnych i administracyjnych.

Czym charakteryzuje się mediacja?

Mediacja charakteryzuje się tym, że jest dobrowolna, bezstronna, neutralna, poufna, o niskich kosztach, odformalizowana i szybsza od postępowania sądowego.

Dobrowolność mediacji polega na tym, że strona ma prawo nie wyrazić zgody na mediację, zrezygnować z niej na dowolnym etapie, a nawet odmówić podpisania ugody wypracowanej już w ramach dotychczasowego przebiegu mediacji.

Bezstronność mediacji polega na tym, że mediator powinien prezentować taki sam stosunek w stosunku do każdego z uczestników mediacji i nie mieć do żadnej ze stron uprzedzeń. Nie powinien wyrażać stanowiska w taki sposób, aby strona odnosiła wrażenie, że mediator sprzyja drugiej stronie. Adwokat w odróżnieniu od mediatora ma być stronniczy, tzn. reprezentować  interesy konkretnego klienta.

Neutralność mediacji oznacza, że mediator w żaden sposób nie może być w żaden sposób zainteresowany i powiązany z wynikiem mediacji. Nie może narzucać stronom konkretnego rozwiązania.

Mediacja jest poufna, a to oznacza, że zarówno sama mediacja, jak i jej przebieg oraz wynik są objęte tajemnicą. Mediator nie może zostać przesłuchany co od tych faktów, o których dowiedział się podczas prowadzonej przez siebie mediacji. Dzięki tajemnicy mediacji uczestnicy czują się bezpiecznie.

Niskie koszty mediacji w porównaniu do postępowania sądowego określa umowa mediatora ze stronami i wynika z rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości.

Mediacja daje możliwość wpływu na ostateczny wynik sporu i treść ugody.

Mediacja umożliwia także wyrażenie emocji, skonfrontowanie się z nimi poprzez dotarcie do rzeczywistej przyczyny, która legła u podstaw sporu między stronami (często wieloletnie żale, pretensje, niedopowiedzenia).

Koszty mediacji w poszczególnych rodzajach spraw (rodzinne, cywilne, karne, nieletnich)

W sprawach cywilnych koszty mediacji określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym.

Zgodnie z nim w sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego.

W sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić , oraz w sprawach o prawa niemajątkowe(np. o rozwód) wynagrodzenie mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne – 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych.

W sprawach karnych koszty mediacji określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym.

Zgodnie z nim w skład kosztów postępowania mediacyjnego wchodzą: należność zryczałtowana za przeprowadzenie postępowania mediacyjnego oraz ryczałt za doręczenia pism związanych z przeprowadzeniem mediacji. Należność zryczałtowana za przeprowadzenie postępowania mediacyjnego wynosi 120 zł.

W sprawach nieletnich koszty mediacji określa  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 13 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad ustalania kosztów postępowania w sprawach nieletnich.

Koszty mediacji (wynagrodzenie mediatora i zwrot wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji) ponosi Skarb Państwa i wynoszą one: 187,38 zł za przeprowadzenie postępowania mediacyjnego oraz 20 zł za doręczenie wezwań i innych pism.

Co się dzieje z opłatą sądową w przypadku zawarcia ugody na etapie postępowania sądowego?

W sprawie cywilnej, w tym w sprawach rodzinnych jeśli dojdzie do zawarcia ugody przed rozpoczęciem rozprawy, strona otrzyma zwrot 100% opłaty sądowej, którą zapłaciła wnosząc sprawę do sądu.

Jeśli do zawarcia ugody przed mediatorem dojdzie na późniejszym etapie postępowania sądowego (po rozpoczęciu rozprawy), strona otrzyma zwrot 75% opłaty sądowej. Strona mediacji może złożyć na zasadach ogólnych wniosek o zwolnienie od kosztów mediacji.

W jakich konkretnie sprawach może mieć miejsce mediacja?

Przedmiotem mediacji mogą być na przykład sprawy rodzinne o rozwód, separacje, ustalenie kontaktów z dzieckiem, alimenty, władzę rodzicielską, a także o zapłatę, dotyczące nieruchomości, zniesienie współwłasności, sprawy pracownicze, niewykonanie umowy, podział majątku, dział spadku, sprawy dotyczące sporów sąsiedzkich, itp.

Na jakim etapie może mieć miejsce mediacja?

Mediacja może być prowadzona przed wniesieniem sprawy do sądu tzw. mediacja pozasądowa, przedsądowa. Najczęściej jednak strony kierowane są do mediacji na etapie postępowania sądowego, nieraz również na dalszym jego etapie. Strona może złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji na każdym etapie postępowania sądowego.

Mediatora wskazują strony. Jeśli strony go nie wskażą, mediatora wybierze sąd.

Sąd zakreśla mediatorowi zazwyczaj miesiąc czasu na przeprowadzenie mediacji. Jednakże gdy są rokowania i istnieje potrzeba dalszych rozmów mediacyjnych, mediacja może być przedłużona do 3 miesięcy. Ten czas dotyczy mediacji na etapie postępowania sądowego, bowiem w mediacji pozasądowej ten czas nie jest ograniczony.

Przebieg mediacji

Po otrzymaniu postanowienia sądu, mediator niezwłocznie kontaktuje się ze stronami, ustalając termin i miejsce spotkania. Przed każdą mediacją mediator wyjaśnia zasady i cele postępowania mediacyjnego, o czym była mowa wyżej.

Mediacja może zakończyć się zawarciem wspólnie wypracowanej ugody, którą podpisują strony. Gdy mediacja odbywała się na etapie postępowania sądowego, ale także w przypadku mediacji pozasądowej – do sądu składamy protokół, ugodę oraz wniosek zatwierdzenie ugody.

Zatwierdzona przez sąd ugoda ma moc prawną ugody zawartej przed sądem i kończy postępowanie w sprawie cywilnej, rodzinnej, pracowniczej.

Mediacja w sprawie o rozwód i separację

Jednakże w sprawie rozwodowej i o separację mediacja może zakończyć się pojednaniem lub porozumieniem małżonków, bądź wypracowaniem zgodnych stanowisk procesowych. Stanowią one podstawę dla rozstrzygnięcia sprawy przez sąd i wpisaniem ich w treść wyroku o rozwód. Musi zapaść wyrok.

Z końcem 2005 roku w postępowaniu w sprawach o rozwód lub o separację obowiązkowe posiedzenie pojednawcze zastąpione zostało dobrowolną mediacją. Kiedyś celem posiedzenia pojednawczego było pogodzenie skłóconych małżonków, z uwagi na dobro ich małoletnich dzieci i z uwagi na społeczne znaczenie trwałości małżeństwa. Obecnie mediacja, jako postępowanie dobrowolne.

Warunkiem zastosowania mediacji w sprawach o rozwód i o separację jest istnienie obiektywnych przesłanek uzasadniających przypuszczenie, że są realne widoki na utrzymanie wspólnoty małżeńskiej lub wypracowanie wspólnego stanowiska dotyczącego alimentów na dzieci, utrzymywania z nimi kontaktów przez rodzica, który nie będzie mieszkał z dziećmi po rozwodzie, władzy rodzicielskiej.

Przesłanki te mogą wynikać z czynów i oświadczeń obojga małżonków. Niejednokrotnie bowiem złożenie pozwu o rozwód lub o separację jest przejawem bezradności ze strony współmałżonka i próbę zmotywowania go do zmiany zachowania, podjęcia jakieś działania dla dobra rodziny i dziecka.

Małżonkowie korzystający z mediacji mogą doprowadzić do pojednania między sobą lub rozwiązania innych spraw rodzinnych, tj. zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, spraw majątkowych między małżonkami.

Kiedy sąd nie zatwierdzi ugody?

Sąd nie zatwierdzi ugody, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

Egzekwowanie ugody

Jeśli ugoda, której nadano klauzulę wykonalności nie została wykonana, można złożyć wniosek do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Mediacja w sprawie karnej

W sprawie karnej mediacja stwarza szansę na szybsze uzyskanie odszkodowania (naprawienie szkody) lub uzyskanie nawiązki bądź zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i przeprosin.

Mediacja w sprawie karnej daje możliwość porozumienia się z pokrzywdzonym co do sposobu i terminu naprawienia szkody. Sprzyja szybszemu zakończeniu postępowania karnego, a w konsekwencji szybszemu zatarciu skazania. Pozytywny wynik mediacji w sprawie karnej daje szansę na łagodniejsze potraktowanie przez sąd.

Sprawa może zostać skierowana do mediacji na etapie postępowania przygotowawczego, prowadzonego przed policją lub prokuratorem, z inicjatywy pokrzywdzonego lub podejrzanego, albo na wniosek prokuratora lub innego organu prowadzącego to postępowanie.

Mediacja w sprawie karnej może mieć również miejsce po wniesieniu sprawy do sądu, skierowaniu aktu oskarżenia. Skierowanie sprawy do mediacji jest możliwe wyłącznie za zgodą pokrzywdzonego i podejrzanego/oskarżonego

W odróżnieniu do większości spraw cywilnych, w których zawarto ugodę, w sprawie karnej zawarta w wyniku mediacji ugoda nie kończy postępowania karnego. W sprawie z oskarżenia publicznego, czyli gdy at oskarżenia wniósł prokurator (policja) ugoda zawarta przed mediatorem jest dokumentem zawierającym zgodne deklaracje stron co do sposobu zakończenia sprawy.

Nie ma ona mocy prawnej, stąd też w sprawie takiej musi zostać wydany wyrok.

Sąd bierze jednak pod uwagę treść ugody mediacyjnej przy rozstrzygnięciu sprawy, co może skutkować dla sprawcy pewnymi korzyściami: warunkowym umorzeniem postępowania karego, uwzględnieniem wniosku oskarżonego o dobrowolne poddanie się karze, uznaniem faktu zawarcia ugody jako okoliczności łagodzącej przy wymiarze kary, nadzwyczajnym złagodzeniem kary, odstąpieniem od wymierzenia kary, a nawet od obligatoryjnego orzeczenia środka karnego.

Sąd może skierować strony na mediację tylko raz w toku postępowania.