Warunkowe zawieszenie wykonania kary – jak obecnie wygląda?

Co to jest warunkowe zawieszenie wykonania kary?

To środek związany z poddaniem sprawcy przestępstwa próbie. Polega na czasowym wstrzymaniu wykonania kary przez wskazany w wyroku sądu okres.

Jakich kar dotyczy warunkowe zawieszenie wykonania?

Zgodnie z obecną treścią przepisu art. 69 § 1 Kodeksu karnego, zawieszenie wykonania kary dotyczy jedynie kary pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym roku.

Nie jest zatem możliwe zawieszenie kary innego rodzaju niż kara pozbawienia wolności, chyba że przestępstwo, za które orzeczono karę zostało popełnione przed wejściem w życie przepisów zmieniających Kodeks karny tj. przed 1 lipca 2015 roku (z tą datą nastąpiły istotne zmiany w systemie prawa karnego).

W wypadku, gdy sprawca podjął współpracę z organami ścigania, sąd może warunkowo zawiesić karę pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat na okres próby wynoszący do 10 lat, jeżeli uzna, że sprawca nie popełni ponownie przestępstwa.

Jakie warunki musi spełnić skazany, aby sąd warunkowo zawiesił wobec niego wykonanie kary pozbawienia wolności?

Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności tylko w stosunku do sprawcy, który nie był dotychczas skazany na karę pozbawienia wolności. Zawieszenie wykonania kary jest możliwe tylko w wypadku wystąpienia pozytywnej prognozy kryminologicznej, tzn. wtedy, gdy zawieszenia wykonania kary jest wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności dla zapobiegnięcia popełnieniu przez skazanego kolejnego przestępstwa.

Zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa.

W zasadzie nie ma podstaw do przyjmowania pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec recydywisty.

Wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim oraz sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4 Kodeksu karnego (tj. w szczególności takiego sprawcy, który został ponownie skazany za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu) sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach.

Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

Jak długi jest okres próby, na który następuje warunkowe zawieszenie wykonania kary?

Sąd zawiesza wykonanie kary na okres wynoszący od roku do 3 lat. W wypadku sprawcy młodocianego (takiego, który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji nie ukończył 24 lat) oraz sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, okres próby wynosi od 2 do 5 lat.

Okres próby biegnie od uprawomocnienia się wyroku.

Czy warunkowo zawieszając wobec sprawcy wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może orzec grzywnę albo nałożyć na sprawcę dodatkowe obowiązki?

Zawieszając wykonanie kary, sąd może orzec grzywnę, jeśli jej orzeczenie na innej podstawie nie jest możliwe. Sąd może, a w niektórych przypadkach musi, w okresie próby oddać skazanego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, lub odpowiedniej instytucji.

Sąd może, a w niektórych przypadkach musi, nałożyć na sprawcę dodatkowe obowiązki, m.in: obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego, obowiązek wykonywania ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby, obowiązek wykonywania pracy zarobkowej, nauki lub przygotowania się do zawodu, obowiązek opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.

Sąd może orzec świadczenie pieniężne albo zobowiązać skazanego do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody.

Wyżej omówione uwagi dotyczące warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności dotyczą również sytuacji, w której osoba chce ubiegać się o warunkowe zawieszenie wykonania odroczonej już kary pozbawienia wolności w postępowaniu karnym wykonawczym.