Odwołanie od wypowiedzenia i przywrócenie do pracy a wynagrodzenie za czas bez pracy
Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę – żądania
Niniejszy wpis wyjaśnia jedną kwestię, która ma istotne znaczenie przy złożeniu odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę.
Jednym z żądań takiego odwołania, pozwu może być żądanie przywrócenia do pracy, a w związku z tym pojawi się kwestia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. W tym kontekście często pojawia się również wątek, czy takie wynagrodzenie należy się, jeśli pracownik pobierał zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne. I tej kwestię wyjaśnia ten artykuł.
Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wzór
Istnieją bowiem przepisy wyłączające lub ograniczające w określonych sytuacjach prawo do wynagrodzenia pracownika pozostającego w stosunku pracy.
Należy do nich przepis art. 92 Kodeksu pracy, który w § 1 pkt 1 przewiduje prawo pracownika do 80% wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w § 4 przewiduje prawo pracownika do zasiłku chorobowego (na zasadach określonych w odrębnych przepisach) za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego.
O pozbawieniu pracownika prawa do należnego mu pełnego wynagrodzenia musi rozstrzygać treść przepisu ustawy. Rozstrzygają o tym właśnie przepisy o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego na wypadek choroby.
W związku z tym za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego pracownikowi niezdolnemu do pracy nie przysługuje wynagrodzenie, które zostaje zastąpione przez zasiłek chorobowy przyznawany na zasadach określonych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Przepisy art. 12 i 17 tej ustawy wykluczają jednoczesne pobieranie zasiłku chorobowego i wynagrodzenia za pracę. Jeżeli pracownik, będąc niezdolny do pracy z powodu choroby, nie może świadczyć pracy i występuje o przyznanie mu zasiłku chorobowego, zasiłek chorobowy zastępuje wynagrodzenie za pracę.
Ta sama zasada ma zastosowanie do świadczenia rehabilitacyjnego z mocy art. 22 tej ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Świadczenie rehabilitacyjne ma ten sam charakter prawny co zasiłek chorobowy, stanowi jego kontynuację w wypadku choroby pracownika trwającej dłużej niż okres wypłaty zasiłku chorobowego. Wypłata zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego zapewniającym pracownikowi środki utrzymania w okresie choroby, gdy nie otrzymuje on wynagrodzenia za pracę. Oba świadczenia zastępują więc wynagrodzenie za pracę w okresie niezdolności pracownika do pracy.
Odnosząc tę zasadę do pracownika żądającego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, można przyjąć, że wynagrodzenie nie przysługuje za okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.
Rozumowanie jest następujące: Gdyby bowiem pracownik, z którym rozwiązano umowę o pracę z naruszeniem prawa, pozostawał w stosunku pracy, nie zachowałby prawa do wynagrodzenia w okresie, za który przyznano mu prawo do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego wobec nieświadczenia pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy.
Jednakże zastąpienie prawa do wynagrodzenia prawem do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego ma miejsce tylko wówczas, gdy pracownik wystąpił o takie świadczenia i w związku z tym nie wykonywał pracy.
Natomiast sama niezdolność do pracy z powodu choroby nie pozbawia pracownika prawa do wynagrodzenia, jeżeli pracownik świadczy pracę.
Zasadą jest, że pracownik nie może pobierać jednocześnie wynagrodzenia za pracę i świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.
Dlatego okres pobierania tych świadczeń podlega odliczeniu od okresu, za jaki pracownikowi zwolnionemu z naruszeniem prawa lub było nieuzasadnione, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.
Takie rozumowanie prawne po pierwsze – uwzględnia kontekst systemowy (biorąc pod uwagę sens normatywny przytoczonych wyżej przepisów wyłączających lub ograniczających w określonych sytuacjach prawo do wynagrodzenia pracownika pozostającego w stosunku pracy), po drugie – kieruje się także dyrektywami wykładni celowościowej, która wspiera wykładnię systemową, wreszcie po trzecie – odpowiada utrwalonej linii orzecznictwa.
W kilku orzeczeniach wydanych w ciągu minionych ponad 20 lat Sąd Najwyższy konsekwentnie przyjął, że w sytuacji, gdy w okresie pozostawania bez pracy pracownik był czasowo niezdolny do pracy i nabył uprawnienie do zasiłku chorobowego, okres pobierania tego zasiłku należy odliczyć od okresu, za który pracownikowi ma być przyznane wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (wyrok SN z 25 stycznia 1983 r., I PRN 139/82, OSNCP 1983 nr 9, poz. 138), podobnie, jeżeli w okresie pozostawania bez pracy pracownik niezdolny do pracy uzyskał świadczenia rehabilitacyjne, okres pobierania tego świadczenia odlicza się od okresu, za który pracownikowi przyznano wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w wyniku przywrócenia do pracy (uchwała SN z 15 maja 1992 r., I PZP 27/92).
Czas pozostawania bez pracy, za który pracownikowi przywróconemu do pracy przysługuje wynagrodzenie, obejmuje okres, w którym pracownik faktycznie mógł wykonywać pracę, czyli był gotowy do podjęcia jej świadczenia, a wynagrodzenia za pracę został pozbawiony wyłącznie wskutek bezprawnej odmowy dopuszczenia go do pracy.
Okres niezdolności do pracy, za który pracownik otrzymał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia społecznego, nie jest okresem pozostawania bez pracy.
Niektórzy się kłócą, że skoro wysokość świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest znacząco niższa od wysokości wynagrodzenia, to pobierając te świadczenia (zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne) pracownik „nie doznawał całkowitej rekompensaty poniesionego uszczerbku”. Sądy z taką argumentacją nie zgadzają się.
Niektórzy próbują również argumentować, że gdyby pracodawca nie wypowiedział umowy o pracę, to pracownik nadal by pracował i uzyskiwał należne mu wynagrodzenie; nie złożyłby wówczas wniosku o świadczenia z ubezpieczenia społecznego, bo nie miałby takiej potrzeby.
Jednakże należy pamiętać, że niezdolność do pracy spowodowana chorobą ma charakter obiektywny. Stan niezdolności do pracy potwierdza lekarz, wydając stosowne zaświadczenie. W przypadku wystąpienia stanu niezdolności do pracy pracownik nie może świadczyć pracy, a zatem nie może otrzymywać wynagrodzenia.