Odwołanie od decyzji o nienależnie pobranych świadczeniach z Funduszu alimentacyjnego

W przypadku wydania Decyzji np. przez Prezydenta Miasta Lublin (Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie – MOPR) w przedmiocie ustalenia nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osoby uprawnionej oraz w przedmiocie żądania zwrotu świadczeń nienależnie pobranych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie istnieje możliwość złożenia odwołania z wykorzystaniem szeregi argumentów, między innymi poniżej proponowanych.

W sprawach o zwrot świadczeń z funduszu alimentacyjnych, które według organu (MOPR) zostały nienależnie pobrane, organ ma obowiązek m.in. ustalić czy ten, który otrzymał świadczenie alimentacyjne z funduszu działał w złej wierze, gdyż obowiązek zwrotu świadczenia wypłaconego z funduszu alimentacyjnego obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, wiedząc, że mu się ono nie należy.

Częstym błędem organu jest nie dokonywanie ustaleń faktycznych przez nie uwzględnienie świadomości jaką miała osoba pobierającą świadczenie i to w dacie wydania decyzji ustalającej prawo do świadczeń alimentacyjnych i w okresie jego pobierania. Często również MOPR (Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie) w sprawach tego typu nie zbiera, a tym samym nie rozpatruje całości materiału dowodowego lub też błędnie ocenia materiał dowodowy zebrany do chwili wydania decyzji.

Praktyka sądowa w sprawach dotyczących zwrotu świadczeń nienależnie pobranych z funduszu alimentacyjnego jest w tym zakresie jednolita i nie pozostawia wątpliwości, że świadomość strony co do istnienia okoliczności, mających wpływ na przyznane świadczenia z funduszu alimentacyjnego ma znaczenie w takich postępowaniach i winna być analizowana przez organ administracji, w analizowanym przypadku Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie – MOPR.

W orzecznictwie wskazuje się nadto, że „nienależne świadczenie jest pojęciem obiektywnym i występuje między innymi wówczas, gdy świadczenie zostaje wypłacone bez podstawy prawnej lub gdy taka podstawa odpadła.

Natomiast „świadczenie nienależnie pobrane” to świadczenie pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zawinione zaniechanie).

Zatem przyjąć należy, że przepis art. 2 pkt 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów wprowadza pojęcie „świadczenia nienależnie pobranego”, co oznacza, że obowiązek zwrotu takiego świadczenia, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy, obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, wiedząc, że mu się ono nie należy.

Zatem, skoro przepis art. 2 pkt 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów mówi o świadczeniu nienależnie pobranym, to należy przyjąć, że świadczeniem takim jest świadczenie w każdym z przypadków wymienionych enumeratywnie w tym przepisie, o ile spełnione zostają ogólne przesłanki nienależności świadczenia – obiektywna i subiektywna.

Obiektywną przesłanką jest brak uprawnień do świadczenia, przesłanką subiektywną będzie świadomość nieprzysługiwania świadczenia, którą można przypisać osobie uprawnionej w dacie otrzymania świadczenia. Dopiero zaistnienie obydwu przesłanek pozwoli na wniosek, że świadczenie zostało pobrane nienależnie.

Innymi słowy, o tym, czy świadczenie zostało pobrane nienależnie w rozumieniu tego przepisu nie będzie decydować sam fakt, że za dany okres się ono nie należało, ale to na ile do jego pobrania – jako nienależnego – przyczyniła się strona, przemilczając z naruszeniem prawa fakty, których skutki prawne były jej znane.

W szczególności na uwagę zasługuje Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 lutego 2018 r., gdzie stwierdzono, że w każdym z przypadków wymienionych w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, a więc również w sytuacji określonej w art. 2 pkt 7 lit. c – organ orzekając o nienależnie pobranych świadczeniach i ich zwrocie, ma obowiązek badać, czy osoba pobierająca świadczenie wiedziała, czy nie, o tym, że świadczenie jej nie przysługuje.