Jak obniżyć opłatę egzekucyjną ustaloną przez Komornika Sądowego?

Dłużnik może złożyć wniosek o obniżenie wysokości opłat ustalonych przez Komornika Sądowego.

Miarkowanie wysokości opłaty egzekucyjnej jest kompetencją sądu, wprowadzoną do systemu prawnego 13 listopada 2004 r. ustawą z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.

Przerwa w jej obowiązywaniu dotyczyła postępowań wszczętych po dniu 28 grudnia 2007 r. (art. 15 ustawy z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw, a została przywrócona do systemu prawnego z dniem 17 czerwca 2010 r. ustawą z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji i w tym kształcie obowiązuje do chwili obecnej.

Sąd rozpoznając wniosek uwzględnia w szczególności nakład pracy komornika oraz sytuację materialną wnioskodawcy i wysokość jego dochodów.

Adwokat zwraca uwagę, że wniosek składa się do sądu w terminie 7 dni od dnia uzyskania informacji o ściągnięciu opłaty albo od dnia doręczenia postanowienia, o ustaleniu opłat. Do rozpoznania wniosku o obniżenie opłaty właściwy jest sąd, przy którym działa komornik.

Aby sąd rozpoznał wniosek o obniżenie opłaty komorniczej musi on zostać wniesione w tym terminie. Jeśli został złożony po terminie należy złożyć wniosek o przywrócenie terminu do jego złożenia uprawdopodabniając brak swojej winy w jego złożeniu w terminie. Na postanowienie sądu o odrzuceniu wniosku służy zażalenie. Wniosek dłużników o obniżenie opłaty egzekucyjnej powinien spełniać wymagania formalne.

Prawnik wskazuje, że po rozpoznaniu wniosku o obniżenie opłaty egzekucyjnej ustalonej przez komornika sąd może, uwzględniając w szczególności nakład pracy komornika lub sytuację majątkową wnioskodawcy oraz wysokość jego dochodów, obniżyć wysokość opłatustalonych przez Komornika Sądowego.

Adwokaci tłumaczą, że przepisy prawa wymieniają następujące kryteria miarkowania wysokości opłaty egzekucyjnej:

– nakład pracy komornika,

– sytuację majątkową wnioskodawcy oraz

– wysokość jego dochodów.

Podkreślić należy, iż nie jest to katalog zamknięty. Sąd rozpoznając wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej może wziąć pod uwagę również inne okoliczności niż wyżej wymienione.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 26 lutego 2013 roku Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż wysokość opłaty egzekucyjnej nie może pozostawać w rażącej niewspółmierności do nakładu pracy komornika i uzyskanych przez niego efektów.

Wówczas bowiem staje się nieuzasadnioną karą finansową stanowiącą instrument konfiskaty mienia, powodując tym samym konsekwencje niewspółmierne do ciężarów nałożonych na jednostkę (naruszenie kryterium proporcjonalności sensu stricto).

Aby uzyskać z dużym prawdopodobieństwem zmniejszenie opłaty egzekucyjnej ustalonej przez komornika należałoby szczegółowo przeanalizować i wymienić czynności jakich dokonał komornik w Twojej konkretnej sprawie.

Z doświadczenia wynika, że najczęstsza przykładowa kolejność dokonywanych czynności wygląda następująco.

Komornik dokonuje następujących czynności egzekucyjnych:

– wszczyna postępowanie egzekucyjne,

– zajmuje wierzytelności przysługujące dłużnikom oraz ich rachunek bankowy,

– wysyła zawiadomienie o wszczęciu egzekucji np. z nieruchomości (jeżeli wniosek o taką egzekucje został złożony przez wierzyciela) i

– wzywa dłużników do zapłaty długu

– oraz wysyła np. do Sądu Rejonowego wniosek o wpis do księgi wieczystej ostrzeżenia,

– wysyła również zapytanie do Centralnej Ewidencji Pojazdów,

– ponadto dokonuje czynności w miejscu zamieszkania dłużników.

Na pewnym etapie komornik może zawiesić postępowanie egzekucyjne, a potem je umorzyć.

Adwokaci sygnalizują, że w pewnej części przypadków Sądy Rejonowe oceniając nakład pracy komornika obniżają opłaty egzekucyjne. Dla przykładu, co wynika z praktyki sądowej, oceniając nakład pracy komornika, sąd powinien wziąć pod uwagę, że komornik otrzymane we wszystkich prowadzonych przez siebie postępowaniach opłaty egzekucyjne przeznaczać ma na pokrycie ogólnych kosztów działalności egzekucyjnej (zgodnie z uzasadnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2003 r., sygn. akt K 5/02, OTK-A 2003, nr 9, poz. 98).

Należy tu jednak przypomnieć, iż opłata egzekucyjna ustalona jest normatywnie w sposób niezwiązany z kosztami konkretnego postępowania egzekucyjnego. Inaczej mówiąc – ustawa nie zakłada, że każde postępowanie egzekucyjne ma przynosić komornikowi „dochód”, ani nawet, że każde postępowanie egzekucyjne będzie się „bilansować”, tj. komornik otrzyma dokładnie tyle, ile wynosiły jego wydatki w tym postępowaniu.

Oznacza to, że nie jest również wykluczone obciążenie komornika pewnymi kosztami, skoro bowiem zgodnie z konstrukcją opłaty jako „ryczałtowego” zwrotu kosztów i wynagrodzenia komornika dopuszczalne jest, aby komornik otrzymał kwotę wyższą niż jego wydatki, to możliwa jest również sytuacja odwrotna, polegająca na braku należytego zwrotu kosztów.

Podobnie ma się sytuacja opłaty egzekucyjnej w przypadku eksmisji dłużnika. Mianowicie za niezgodne z Konstytucja uznane zostały przepisy, które nakazywały pobierać taka samą wysokość opłaty egzekucyjnej od dłużnika za opróżnienie i wydanie lokalu, niezależnie od tego, czy opuścił on mieszkanie dobrowolnie, czy też został zmuszony do opuszczenia lokalu na skutek podjęcia działań przymusowego otwarcia lokalu, usuwania oporu dłużnika, a także mieszkających z nim domowników, gdzie wymagana jest asysta policji, a także czynności związane z opisem i usuwaniem rzeczy ruchomych znajdujących się w opróżnianym lokalu.

Ponadto Sąd zmniejszając opłatę powinien uwzględnił stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 czerwca 2012 roku (sygn. akt P 13/11, OTK-A 2012, nr 6, poz. 67), zgodnie z którym w przypadkach, w których komornik po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, a przed jego zawieszeniem (a następnie umorzeniem), przedsięwziął czasochłonne i pracochłonne czynności zmierzające do wyegzekwowania roszczenia, powinien mieć prawo do opłaty egzekucyjnej.

Ponadto Sąd powinien mieć również na uwadze sytuację majątkową dłużników oraz wysokość uzyskiwanych przez nich dochodów. Jaką mają wysokość dochodów? Ile mają osób na utrzymaniu? Czy mają stabilne źródło dochodu czy właśnie je utracili? Czy przypadkiem nie wpadli w spiralę zadłużenia tracąc możliwość bieżącego regulowania swoich zobowiązań? Odpowiedzi na te i inne pytania pomogą w ustaleniu, o ile możliwe jest zmniejszenie opłaty egzekucyjnej w Twojej konkretnej sprawie.

Obniżenie wysokości opłat egzekucyjnych nie może nastąpić z urzędu. Wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej ma charakter wyjątkowy i istnieje konieczność odróżnienia badania prawidłowości ustalenia opłaty, gdzie potrzeba zapewnienia zgodnego z prawem biegu egzekucji może przemawiać za działaniem z urzędu, od wyjątkowego umniejszenia poprawnie ustalonej opłaty, co jest dobrodziejstwem ustanowionym tylko i wyłącznie w interesie dłużnika, które może być stosowane jedynie w zainicjowanym przez niego postępowaniu, w oparciu o przytoczone przez niego okoliczności, a sąd nie jest uprawniony do prowadzenia w tym zakresie dociekań z urzędu.

Zgodnie z Uchwałą  Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2015 r. komornikowi przysługuje zażalenie na postanowienie Sądu pierwszej instancji w przedmiocie obniżenia opłaty egzekucyjnej na podstawie art. 49 ust. 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji.

Od wniosku o obniżenie opłat egzekucyjnych nie pobiera się opłaty.

Wniosek, którego braków nie uzupełniono w terminie podlega odrzuceniu.

Końcowo wskazuję, że komornik sądowy nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, pobieranej na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 1138 ze zm.), o podatek od towarów i usług.

Sąd Najwyższy w składzie Siedmiu Sędziów – Izba Cywilna w Uchwale z dnia 27 lipca 2017 r. sygn.. III CZP 97/16 przesądził, że komornik sądowy nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, pobieranej na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z 29.8.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1138 ze zm.), o podatek od towarów i usług.

Podobnie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gorzowie Wlkp. z dnia 21 września 2017 r. I SA/Go 215/16 stwierdzono, że przewidziane w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 790) stawki opłat egzekucyjnych obejmują kwoty podatku od towarów i usług. Podatek od towarów i usług mieści w ustalonych normatywnie stawkach opłat, o których mowa w art. 43-60 wskazanej ustawy.