Kiedy odpowiedzialność za kradzież? Kradzież z włamaniem

Sprawy dotyczące kradzieży (zabór w celu przywłaszczenia) to najczęściej rozpoznawane spraw w sądzie, jeśli chodzi o przestępstwa przeciwko mieniu.

Czym jest kradzież w świetle prawa?

Za kradzież odpowiada ten, kto „zabiera” cudze mienie w celu przywłaszczenia. Zgodnie z art.  278 Kodeksu karnego kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Powyższe stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.

Przedmiotem kradzieży może być tylko cudza rzecz ruchoma, czyli mająca właściciela innego niż sprawca kradzieży. Nie można zatem ukraść rzeczy niczyjej.

Z ciekawostek warto wiedzieć, że orzecznictwo sądowe przyjmuje, że w przypadku małżonków cudzą rzeczą będzie przedmiot wchodzący w skład majątku wspólnego małżonków, a dla wspólnika spółki będzie to przedmiot należący do spółki.

Innymi słowy, karalna jest kradzież z majątku wspólnego małżonków dokonana przez jednego z nich. Przedmiotem czynności sprawcy może być także zwierzę oraz część składowa rzeczy, np. sadzonki z cudzego gruntu.

Działanie sprawcy przestępstwa kradzieży polega na zaborze cudzego mienia, tzn. na wyjęciu go spod władztwa osoby uprawnionej i przejęciu we własne władztwo. Pamiętaj, że jeśli właściciel lub posiadacz rzeczy dobrowolnie zgadza się na przekazanie rzeczy innej osobie, nie dochodzi do kradzieży.

Tak jak kradzież jest traktowane uzyskanie cudzego programu komputerowego bez zgody osoby uprawnionej.

Szczególnym przypadkiem kradzieży jest kradzież energii – elektrycznej, gazowej, cieplnej, wodnej, atomowej, a także karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z bankomatu.

Przestępstwo kradzieży można popełnić jedynie umyślnie przez działanie. Przyjmuje się, że sprawca kradzieży musi działać z zamiarem bezpośrednim. A to oznacza, że sprawca musi chcieć popełnić czyn zabroniony. Nie można popełnić kradzieży przypadkiem.

Do przypisania sprawstwa przestępstwa kradzieży cudzego programu komputerowego jest konieczne ustalenie, że sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Każda kradzież dokonana na szkodę osoby najbliższej jest ścigana na wniosek tej osoby, czyli prokurator nie może w takim przypadku sam z siebie skierować w tym zakresie aktu oskarżenia do sądu, musi być wcześniej złożony wniosek osoby najbliższej dla sprawcy. Osoba najbliższa może także taki wniosek cofnąć, gdy już go złoży.

Przestępstwo kradzieży jest zagrożone karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.

Adwokat wskazuje, że jako wypadek mniejszej wagi należy rozumieć czyn o stopniu społecznej szkodliwości niższym od podstawowego z uwagi na np. stosunkowo niską wartość skradzionego mienia, okoliczności popełnienia czynu, motywację sprawcy.

Z ciekawszych orzeczeń warto przytoczyć wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 20 sierpnia 2013 r., X Ka 519/13, w którym sąd uniewinnił sprawczynię, która wyszła ze sklepu, mając na nogach buty, za które nie zapłaciła.

Sąd przyjął, jak najbardziej możliwe jest przyjęcie, że sprawca przez roztargnienie umieścił rzecz gdzieś indziej zamiast w koszyku, a nawet wyszedł z nią bez płacenia. Ustalenie to musi prowadzić do uniewinnienia.

Jeśli przedmiotem kradzieży jest rzecz o wartości nie przekraczającej jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia, czyn nie jest przestępstwem, ale wykroczeniem zagrożonym karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Przedmiotem ochrony przepisu, w którym przewidziano odpowiedzialność karną za kradzież jest mienie, czyli ogół praw o charakterze majątkowym, mających wartość możliwą do wyrażenia w pieniądzu, w szczególności własność, posiadanie rzeczy, prawa autorskie twórcy programu komputerowego.

Czym jest kradzież z włamaniem?

Szczególnym przypadkiem kradzieży jest kradzież z włamaniem. Od zwykłej kradzieży różni się tym, że sprawca musi przełamać jakieś fizyczne lub cyfrowe zabezpieczenia chroniące rzecz przed kradzieżą. Przestępstwo to może być dokonane również jedynie z zamiarem bezpośrednim.

Adwokaci wskazują, że nie dochodzi do kradzieży z włamaniem, jeśli sprawca przełamując zabezpieczenia, nie ma zamiaru zaboru mienia, np. gdy wchodzi do cudzego domu tylko po to, aby się ogrzać.

Prawnicy zgodnie przyjmują również, że nie dochodzi do kradzieży z włamaniem, jeśli sprawca pozwala na zamknięcie go w zabezpieczonym pomieszczeniu, a następnie dokonuje kradzieży i wychodząc przełamuje zabezpieczenia. W tej sytuacji sprawca dopuszcza się jedynie przestępstwa kradzieży, ewentualnie także przestępstwa uszkodzenia mienia.

Kradzież z włamaniem jest zagrożona karą pozbawienia wolności od roku do 10 lat. Kradzież z włamaniem, w odróżnieniu od zwykłej kradzieży, zawsze jest przestępstwem, nigdy nie może zostać zakwalifikowana jako wykroczenie.

Kiedy występuje usiłowanie kradzieży?

Włamanie się w celu dokonania kradzieży do pustego skarbca jest usiłowaniem nieudolnym popełnienia przestępstwa.

Kradzież jest przestępstwem skutkowym, dokonanym z chwilą przejęcia przez sprawcę władztwa nad przedmiotem kradzieży. Dokładne określenie, w którym momencie skutek ten następuje, jest konieczne przede wszystkim dla rozgraniczania między usiłowaniem a dokonaniem kradzieży.

W odniesieniu do kradzieży sklepowej występującej najczęściej przyjmuje się, że kradzież dokonana jest w momencie, w którym sprawca, mając przy sobie towar, minął linię kas bez zapłaty (zob. np. wyrok SR w Prudniku z dnia 23 czerwca 2015 r., II K 126/15). Oznacza to, że samo schowanie rzeczy zamiast włożenia jej do koszyka powinno być traktowane jako usiłowanie kradzieży.

Dokonanie kradzieży samochodu następuje z chwilą, gdy sprawca zmienił jego położenie, a więc odjechał nim albo załadował go na środek transportu. Jeżeli więc sprawca włamał się do samochodu, ale jeszcze nim nie ruszył, to można mu zarzucić tylko usiłowanie kradzieży. Oskarżony został zatrzymany przez policjanta w momencie, w którym uruchomił już silnik. (wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia z dnia 11 lutego 2015 r., II K 842/14).