Czym jest stalking (uporczywe nękanie)?

Stalking – definicja

Przepis art. 190a Kodeksu karnego, w którym przewidziano odpowiedzialność za uporczywe nękanie, został wprowadzony do Kodeksu karnego 6 czerwca 2011 r.

Przed tym dniem za podstawę odpowiedzialności za uporczywe nękanie przyjmowano m.in. przepis Kodeksu wykroczeń o złośliwym niepokojeniu, a także przepisy Kodeksu karnego o odpowiedzialności za groźbę, znęcanie się, naruszenie miru domowego.

Wymienione przykładowo przepisy uznawano za niewystarczające dla ochrony osób nękanych, dlatego do porządku prawnego wprowadzono przepis art. 190a Kodeksu karnego:

§ 1.Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2.Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3.Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 4.Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Aby ułatwić Ci obronę przed nękaniem i stalkingiem, przygotowałem gotowe do wypełnienia wzory pism, które znacznie ułatwią Ci zgłoszenia zawiadomienia o stalkingu, oto one:

Co to jest stalking i na czym polega?

Stalking polega na uporczywym nękaniu innej osoby lub jej osoby najbliższej, wzbudzającym poczucie zagrożenia lub istotnie naruszającym prywatność.

Przedmiotem ochrony karnej przed stalkingiem jest szeroko rozumiana wolność innej osoby od strachu, nagabywania, niechcianego towarzystwa oraz wolności do zachowania swojej prywatności.

Uporczywe nękanie to wielokrotne, powtarzające się prześladowanie, wyrażające się w podejmowaniu różnych naprzykrzających się czynności, których celem jest udręczenie, utrapienie, dokuczenie lub niepokojenie pokrzywdzonego albo jego osoby najbliższej.

Negatywny stosunek sprawcy do pokrzywdzonego wzmocniony jest dodatkowo właściwością jego zachowania, zawierającą się w uporczywości nękania. Ustawodawca kryminalizuje zatem tylko takie zachowania odpowiadające nękaniu, które mają charakter długotrwały.

By zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby, oraz na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia. Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby zachowanie stalkera niosło ze sobą element agresji.

Nadto prawnie obojętne jest w kontekście strony podmiotowej tego przestępstwa, czy czyn sprawcy powodowany jest żywionym do pokrzywdzonego uczuciem miłości, nienawiści, chęcią dokuczenia mu, złośliwością czy chęcią zemsty. Dla bytu tego przestępstwa nie ma znaczenia, czy sprawca ma zamiar wykonać swoje groźby. Decydujące jest tu subiektywne odczucie zagrożonego, które musi być oceniane w sposób zobiektywizowany.

Jak rozumieć uporczywe zachowanie, aby uznać, że to stalking?

O uporczywym zachowaniu się sprawcy świadczy z jednej strony jego szczególne nastawienie psychiczne, wyrażające się w nieustępliwości nękania, tj. trwaniu w swego rodzaju uporze, mimo próśb i upomnień pochodzących od pokrzywdzonego lub innych osób o zaprzestanie przedmiotowych zachowań, z drugiej natomiast strony – dłuższy upływ czasu, przez który sprawca je podejmuje (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 lutego 2014, II AKa 18/14).

W jednym z wyroków Sąd Apelacyjny w Lublinie uznał, że wielokrotna powtarzalność zachowań oskarżonego, w sytuacji niegodzenia się pokrzywdzonej na tego rodzaju kontakty z oskarżonym, a także na utrzymywanie z nim znajomości, uzasadniała przypisanie mu popełnienia przestępstwa stalkingu.

Zachowania te zmaterializowały się przecież wzbudzeniem w pokrzywdzonej uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia z uwagi na treści wiadomości sms zawierających groźby oraz istotne naruszenia jej prywatności.

Przykłady przestępstwa uporczywego nękania (stalking)?

Kiedy można oskarżyć o nękanie? W wielu przypadkach uporczywe nękanie polega (stalking) na dzwonieniu lub wysyłaniu SMS-ów, na długotrwałym, powtarzającym się obserwowaniu domu osoby pokrzywdzonej, na nachodzeniu lub podejmowaniu prób zbliżenia się do pokrzywdzonego wbrew jego woli, przykładem stalkingu jest także nękanie przez sąsiada.

Skutkiem zachowania się sprawcy musi być wytworzenie u pokrzywdzonego uzasadnionego poczucia zagrożenia lub poczucia istotnego naruszenia jego prywatności, przestępstwo ma zatem charakter materialny (skutkowy).

Stalking to przestępstwo umyślne, popełniane z zamiarem bezpośrednim (skutek w postaci wzbudzenia poczucia zagrożenia lub istotnego naruszenia prywatności może być objęty zamiarem ewentualnym).

Przestępstwo jest ścigane na wniosek osoby pokrzywdzonej. Jest zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności.

Jeżeli następstwem uporczywego nękania jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, ściganie następuje z urzędu (bez potrzeby składania wniosku). Przestępstwo jest w tym wypadku zagrożone karą pozbawienia wolności od roku do 10 lat.

Podstawa prawna stalkingu

Przepis art. 190a Kodeksu karnego, w którym przewidziano odpowiedzialność za uporczywe nękanie, został wprowadzony do Kodeksu karnego 6 czerwca 2011 r.

Przed tym dniem za podstawę odpowiedzialności za uporczywe nękanie przyjmowano m.in. przepis Kodeksu wykroczeń o złośliwym niepokojeniu, a także przepisy Kodeksu karnego o odpowiedzialności za groźbę, znęcanie się, naruszenie miru domowego.

Wymienione przykładowo przepisy uznawano za niewystarczające dla ochrony osób nękanych, dlatego do porządku prawnego wprowadzono przepis art. 190a Kodeksu karnego:

§ 1.Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2.Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3.Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 4.Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Co to jest stalking i na czym polega?

Stalking polega na uporczywym nękaniu innej osoby lub jej osoby najbliższej, wzbudzającym poczucie zagrożenia lub istotnie naruszającym prywatność.

Przedmiotem ochrony karnej przed stalkingiem jest szeroko rozumiana wolność innej osoby od strachu, nagabywania, niechcianego towarzystwa oraz wolności do zachowania swojej prywatności.

Uporczywe nękanie to wielokrotne, powtarzające się prześladowanie, wyrażające się w podejmowaniu różnych naprzykrzających się czynności, których celem jest udręczenie, utrapienie, dokuczenie lub niepokojenie pokrzywdzonego albo jego osoby najbliższej.

Negatywny stosunek sprawcy do pokrzywdzonego wzmocniony jest dodatkowo właściwością jego zachowania, zawierającą się w uporczywości nękania. Ustawodawca kryminalizuje zatem tylko takie zachowania odpowiadające nękaniu, które mają charakter długotrwały.

By zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby, oraz na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia. Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby zachowanie stalkera niosło ze sobą element agresji.

Nadto prawnie obojętne jest w kontekście strony podmiotowej tego przestępstwa, czy czyn sprawcy powodowany jest żywionym do pokrzywdzonego uczuciem miłości, nienawiści, chęcią dokuczenia mu, złośliwością czy chęcią zemsty. Dla bytu tego przestępstwa nie ma znaczenia, czy sprawca ma zamiar wykonać swoje groźby. Decydujące jest tu subiektywne odczucie zagrożonego, które musi być oceniane w sposób zobiektywizowany.

Jak rozumieć uporczywe zachowanie, aby uznać, że to stalking?

O uporczywym zachowaniu się sprawcy świadczy z jednej strony jego szczególne nastawienie psychiczne, wyrażające się w nieustępliwości nękania, tj. trwaniu w swego rodzaju uporze, mimo próśb i upomnień pochodzących od pokrzywdzonego lub innych osób o zaprzestanie przedmiotowych zachowań, z drugiej natomiast strony – dłuższy upływ czasu, przez który sprawca je podejmuje (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 lutego 2014, II AKa 18/14).

W jednym z wyroków Sąd Apelacyjny w Lublinie uznał, że wielokrotna powtarzalność zachowań oskarżonego, w sytuacji niegodzenia się pokrzywdzonej na tego rodzaju kontakty z oskarżonym, a także na utrzymywanie z nim znajomości, uzasadniała przypisanie mu popełnienia przestępstwa stalkingu.

Zachowania te zmaterializowały się przecież wzbudzeniem w pokrzywdzonej uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia z uwagi na treści wiadomości sms zawierających groźby oraz istotne naruszenia jej prywatności.

Przykłady przestępstwa uporczywego nękania (stalking)?

Kiedy można oskarżyć o nękanie? W wielu przypadkach uporczywe nękanie polega (stalking) na dzwonieniu lub wysyłaniu SMS-ów, na długotrwałym, powtarzającym się obserwowaniu domu osoby pokrzywdzonej, na nachodzeniu lub podejmowaniu prób zbliżenia się do pokrzywdzonego wbrew jego woli, przykładem stalkingu jest także nękanie przez sąsiada.

Skutkiem zachowania się sprawcy musi być wytworzenie u pokrzywdzonego uzasadnionego poczucia zagrożenia lub poczucia istotnego naruszenia jego prywatności, przestępstwo ma zatem charakter materialny (skutkowy).

Stalking to przestępstwo umyślne, popełniane z zamiarem bezpośrednim (skutek w postaci wzbudzenia poczucia zagrożenia lub istotnego naruszenia prywatności może być objęty zamiarem ewentualnym).

Przestępstwo jest ścigane na wniosek osoby pokrzywdzonej. Jest zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności.

Jeżeli następstwem uporczywego nękania jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, ściganie następuje z urzędu (bez potrzeby składania wniosku). Przestępstwo jest w tym wypadku zagrożone karą pozbawienia wolności od roku do 10 lat.