Kiedy można oskarżyć o nękanie?

Kiedy można oskarżyć o nękanie? Nękanie to duży problem, który narasta, choć stale zbyt często jest ignorowany. Wiele osób nie ma świadomości, jakie zachowania można określić mianem nękania.

Jeśli działania innej osoby wywołują niepokój, poczucie naruszenia prywatności, warto zastanowić się, co podchodzi pod uporczywe nękanie i kiedy można zgłosić taki problem organom ścigania.

Czym jest nękanie?

Co zalicza się do nękania? to pytanie, na które nie da się odpowiedzieć jednym zdaniem. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego, uporczywe nękanie to przestępstwo przeciwko wolności i należy rozumieć je jako “wielokrotne prześladowanie oraz zachowania wzbudzające w poszkodowanym poczucie zagrożenia lub istotne naruszenie jego prywatności”.

Uporczywe nękanie jest karalne dopiero wtedy, kiedy charakteryzuje je:

• uporczywość,
• nieustępliwość
• i długotrwałość.

Zatem sprawca nękania musi zachowywać się w dany sposób długotrwale i nie reagować na prośby oraz żądania ze strony poszkodowanego, który domaga się zaprzestania takich działań.

Co więcej, działania sprawcy muszą być natarczywe i celowe – ich celem ma być zaś niepokojenie poszkodowanego lub najbliższych mu osób.

Nękanie podlega karze, jeśli powoduje uzasadnione poczucie zagrożenia lub istotne naruszenie prywatności. W praktyce są to między innymi takie zachowania sprawcy, jak:

• manipulowanie ofiarą,
• poniżanie ofiary,
• szantażowanie,
• niszczenie mienia ofiary,
• krzywdzenie zwierząt należących do ofiary,
• włamywanie się na posesję ofiary i podejmowanie działań w celach jej zastraszenia, jak niszczenie mienia czy kradzież,
• zakładanie podsłuchu,
• wypytywanie o ofiarę, na przykład sąsiadów,
• zniesławianie ofiary, na przykład w internecie,
• nastawianie bliskich ofiary przeciwko niej,
• uciążliwe kontaktowanie się z ofiarą bezpośrednio i na odległość,
• wymuszanie spotkań z ofiarą,
• przesyłanie niestosownych wiadomości,
• obrażanie ofiary w miejscach publicznych.

Aby ułatwić Ci zgłoszenie nękania – przygotowaliśmy gotowy do wypełnienia wzór zawiadomienia o przestępstwie nękania, który pobierzesz poniżej:

Cyberstalking

W dzisiejszych czasach coraz częściej uporczywe nękanie przenosi się do świata wirtualnego. Tak zwany cyberstalking polega na tym samym, co zwykłe nękanie, jednak odbywa się z zastosowaniem komunikacji elektronicznej.

Sprawca, dopuszczając się cyberstalkingu, uważa się za bezkarnego, ponieważ czuje się anonimowy. Jednak i w tym przypadku przestępstwo nękania można udowodnić, między innymi poprzez robienie zrzutów ekranu z postów czy wiadomości.

Stalker nie musi jawnie grozić swojej ofierze, aby dopuszczać się przestępstwa stalkingu. Jego zachowanie nie musi być też agresywne. Wystarczy, że działania stalkera wywołują poczucie naruszenia prywatności u ofiary, aby można było mówić o nękaniu.

Jak zgłosić nękanie?

Uporczywe nękanie podlega karze, jeśli zgodnie z art 190a Kodeksu karnego działania sprawcy mają charakter:

• długotrwały,
• uciążliwy,
• mający na celu działanie w postaci wzbudzenia poczucia zagrożenia u poszkodowanego.

Sprawę nękania należy zgłaszać na policję lub prokuratury. Uprzednio poszkodowany musi zebrać jednak materiał dowodowy, który potwierdzi zarówno skalę, jak i natężenie problemu. Dowody zależne będą przede wszystkim od zachowań sprawcy. Wśród nich wylicza się między innymi:

• nagrania,
• zrzuty ekranu z wiadomościami czy połączeniami,
• notatki,
• zeznania świadków.

Podstawa prawna:

§ 1.Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność,podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2.Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3.Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 4.Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Stalker a ofiara

Zgodnie z orzecznictwem, działanie stalkera nie może być jednorazowe, aby dało się uznać je za nękanie. Poza tym stalking musi odznaczać się:

• złą wolą stalkera,
• nieustępliwością,
• złośliwością.

Stalker nie musi dążyć do wyrządzenia ofierze fizycznej krzywdy. Zależy mu przede wszystkim na zaszkodzeniu psychice poszkodowanego. Z tego względu ofiary stalkingu najczęściej powołują się na takie odczucia jak:

• narastający dyskomfort psychiczny,
• uczucie zagrożenia,
• uczucie „zaszczucia”.

To prowadzi natomiast do rozwoju chorób, takich jak bezsenność, nerwica czy napady lękowe. Ostatecznie, ofiara może podjąć nawet próbę samobójczą. Należy pamiętać, że sposób działania stalkera często zmienia się i ewoluuje w reakcji na działania podejmowane przez ofiarę.

Jeśli ta nie przeciwstawia się i ignoruje problem, stalker coraz bardziej ingeruje w jej życie i dopuszcza się poważniejszych naruszeń prywatności.

Uporczywość nękania

Jedną z odpowiedzi na pytanie, kiedy można oskarżyć o nękanie, jest wskazanie na określenie zachowań sprawcy jako uporczywych. Uporczywość nękania bywa definiowana jako zachowanie, które występuje przez co najmniej 30 dni i ma miejsce przynajmniej 10 razy w ciągu 30 dni. Nie zawsze jednak teoria ta sprawdza się w praktyce.

Zatem kiedy nękanie jest uporczywe? Aby sformułować definicję uporczywości nękania, należy sięgnąć do przepisów związanych z przestępstwem niealimentacji (już nieaktualne).

Zgodnie z treścią art. 209 kodeksu:

Przestępstwo niealimentacji polega na tym, że kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

W oparciu o ten artykuł Sąd Najwyższy stwierdził, że uporczywość musi łączyć w sobie dwa elementy:

1. Po pierwsze, postępowanie sprawcy powinno polegać na szczególnym nastawieniu psychicznym wyrażającym się w nieustępliwości.
2. Po drugie, taki stan rzeczy powinien utrzymywać się przez dłuższy czas. W przypadku alimentów są to 3 miesiące.

Więc kiedy można zgłosić nękanie? Przyjmuje się, że okres nękania powinien wynosić około 3 miesiące, ale nie jest to regułą, ponieważ wyroki w sprawach o nękanie zapadały również w przypadku krótszych okresów nękania, nawet 1-miesięcznych.

Tryb ścigania za nękanie

Nękanie czy stalking to przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Jeśli ten nie powiadomi organów ścigania o nękaniu, policja nie podejmie działań z urzędu.

Wyjątkiem od tej reguły jest podjęcie przez poszkodowanego próby samobójczej – wtedy jako postać kwalifikowana nękania przestępstwo ścigane jest z urzędu.

Poszkodowanemu radzi się zatem, aby po spostrzeżeniu regularności niepokojących zachowań, zacząć je odnotowywać. Wszelkie przypadki telefonów czy wiadomości powinny zostać zapisane wraz z datą ich wystąpienia. Taki materiał dowodowy pozwala wykazać nie tylko sam fakt nękania, ale również jego długotrwałość.

Na koniec

Zgodnie z art 190a przestępstwo stalkingu, które polega na uporczywym nękaniu innej osoby lub jej osoby najbliższej – ściągane jest na wniosek pokrzywdzonego, a przestępcy grożą dość poważne konsekwencje, bo czyn uporczywego nękania zagrożony jest karą pozbawienia wolności do lat 3.

Natomiast jeśli w przypadku nękania ofiara popełniła samobójstwo – stalkerowi grozić może nawet do 10 lat więzienia.

Aby czyn uporczywego nękania można było zakwalifikować jako zachowanie sprawcy niezgodne z obowiązującym prawem, nękanie w postaci czynu zabronionego musi prowadzić do uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia bądź spowodowanie u poszkodowanego istotnego naruszenia prywatności.

Inne przydatne wzory pism, które mogą Ci się przydać:

• Wzór pisma o zaprzestanie nękania
• Wniosek o nękanie przez sąsiada wzór