Jak nie płacić za DPS? wzór wniosku o zwolnienie z opłat

W Domu Pomocy Społecznej umieszczane są osoby, które nie mogą poradzić sobie samodzielnie w codziennym funkcjonowaniu. W praktyce najczęściej są to osoby starsze i schorowane.

Ich pobyt w DPS finansowany jest z emerytury lub renty, maksymalnie do 70% tego świadczenia. Opłata za DPS jest natomiast bardzo wysoka, oscylująca w granicach około 3 000 zł miesięcznie.

Jak łatwo się domyślić, w większości przypadków nie da się pokryć jej ze świadczenia emerytalnego czy z renty. Nie oznacza to jednak, że pozostała część opłaty za pobyt zostanie umorzona.

Organ administracyjny będzie poszukiwał pozostałych środków u krewnych pensjonariusza, zobowiązanych do świadczeń alimentacyjnych. 

Zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej:

(Art. 61)

1. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Co to oznacza dla osoby bliskiej pensjonariusza, która szuka odpowiedzi na pytanie: jak nie płacić za dom pomocy społecznej?

Kiedy można uniknąć opłat za DPS?

Należy wiedzieć, że zgodnie z ustawą o pomocy społecznej krewny pensjonariusza obowiązany jest do ponoszenia opłaty za DPS, jeżeli osiąga odpowiednio wysoki dochód. Kwota ta wynosi 300% kryterium dochodowego na członka rodziny. W 2022 roku były to następujące sumy:

• 776 złotych w przypadku osoby samotnie gospodarującej, 300% kryterium wynosiło zatem 2328 zł,
• 600 złotych na osobę w rodzinie w przypadku gospodarowania w kilka osób, 300% kryterium wynosiło więc 1800 zł.

Osoba, która zastanawia się, jak uniknąć opłaty za DPS, powinna zatem w pierwszej kolejności sprawdzić, czy jej dochód przekracza 300% kryterium dochodowego.

Jeśli tak nie jest, wystarczy, że złoży wniosek o zwolnienie z opłat za DPS odpowiednio do:

• wójta, 
• burmistrza,
• prezydenta miasta. 

Pismo należy zanieść lub przesłać do MOPS lub GOPS. Istnieją również inne przesłanki do zwolnienia krewnych pensjonariusza z obowiązku opłacania jego pobytu w DPS. Jakie?

Obowiązkowe przesłanki zwolnienia z opłat za DPS

Szukając odpowiedzi na pytanie „jak uniknąć płacenia za dom opieki społecznej”, warto poznać tak zwane obowiązkowe przesłanki zwolnienia z opłat za DPS.

Mowa tu przede wszystkim o dwóch sytuacjach:

1. Pierwszy przypadek to pozbawienie pensjonariusza DPS władzy rodzicielskiej nad zobowiązanym do płacenia za DPS członkiem rodziny. Jeśli władza rodzicielska nie została przywrócona, krewny nie ma obowiązku pokrywania opłaty za DPS.
2. Drugi przypadek to stwierdzenie stosowania przez pensjonariusza DPS przemocy wobec osoby zobowiązanej do ponoszenia opłat. Stosowanie przemocy należy jednak udowodnić, przedstawiając orzeczenie sądu o skazaniu mieszkańca DPS za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego i popełnione na szkodę osoby zobowiązanej do wnoszenia opłaty.

Fakultatywne przesłanki zwolnienia z opłat za DPS

Jak uniknąć opłat za pobyt mamy w DPS, jeśli nie mają miejsca obowiązkowe przesłanki zwolnienia z takich opłat? W takim przypadku warto sprawdzić, czy nie zachodzi jedna z przesłanek fakultatywnych, przy czym katalog takich przesłanek nie jest zamknięty.

Fakultatywne przesłanki to natomiast takie sytuacje rodzinne, które mogą – choć nie muszą – uzasadniać konieczność zwolnienia krewnego z obowiązku ponoszenia opłat za DPS. Przesłanki te można podzielić na:

• przesłanki związane z sytuacją życiową zobowiązanego do ponoszenia opłat,
• przesłanki związane z zachowaniem pensjonariusza DPS.

W pierwszym katalogu mieszczą się sytuacje, które uzasadniają brak możliwości płacenia za DPS, czyli:

• fakt ponoszenia takich opłat za innego członka rodziny (przebywającego w DPS lub innej placówce),
• śmierć członka rodziny, który utrzymywał zobowiązanego,
• niepełnosprawność, 
• bezrobocie,
• długotrwała choroba,
• straty materialne poniesione wskutek klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych,
• fakt utrzymywania wszystkich członków rodziny z jednego wynagrodzenia lub świadczenia,
• ciąża,
• samotne wychowywanie dziecka.

Warto podkreślić także, że o zwolnienie z opłat mogą wnioskować osoby, którym koszty codziennego utrzymania uniemożliwiają ponoszenie opłaty za DPS.

W takiej sytuacji należy przedstawić organowi dokumenty wskazujące na wysokość usprawiedliwionych wydatków, jak faktury za media, umowy pożyczek i tak dalej.

Jeśli zaś chodzi o niewłaściwe zachowania osoby przebywającej w DPS wobec zobowiązanego, to mowa tu o takich okolicznościach jak:

• ograniczenie władzy rodzicielskiej pensjonariusza,
• przebywanie zobowiązanego w rodzinnym domu dziecka, rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej,
• naruszenie obowiązku alimentacyjnego przez pensjonariusza,
• rażące naruszenie innych obowiązków rodzinnych pensjonariusza wobec zobowiązanego.

O zwolnienie z opłat za DPS może ubiegać się też ten krewny pensjonariusza, który przedstawi wyrok oddalający powództwo o alimenty na rzecz domownika DPS. 

Odwołanie od decyzji o nałożeniu opłaty za DPS

Zwolnienie z obowiązku płacenia za DPS można uzyskać za pomocą odpowiedniego wniosku, ale również poprzez odwołanie się od decyzji ustalającej wysokość takiej opłaty, ponieważ ta często wydawana jest z błędami formalnymi.

W odwołaniu należy wskazać na braki w ustawie o pomocy społecznej. Ustawa wskazuje bowiem, że opłata jest ustalana z krewnymi na podstawie zawartej umowy – nie przewiduje, że krewny nie będzie chciał takiej umowy zawrzeć.

Natomiast nie obowiązują żadne przepisy, które uprawniałyby organ do ustalenia obowiązku wnoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej samodzielnie, w formie decyzji administracyjnej.

Podsumowanie

Można uchylić się od obowiązku przy wniesieniu opłaty za DPS, jeśli tylko występują uzasadnione okoliczności. Okoliczności mogą być przeróżne, jak np. osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży bądź gdy samotnie wychowuje dziecko.

Przepis, który warto znać:

Art. 64. – [Zwolnienie z opłat] – Pomoc społeczna.

Osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:

1)wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;

2)występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;

3)małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;

4)osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;