Narkotyki – obrót. Wprowadzanie narkotyków do obrotu. uczestniczenie w obrocie narkotyków?

Czym jest wprowadzanie do obrotu środków odurzających? 

Przekazanie narkotyków konsumentowi

Warto wiedzieć, że gdy nabywcą środków odurzających, substancji psychotropowych (narkotyków) jest konsument czyli osoba, której substancje te przekazano w celu ich użycia, to wówczas sprawca nie popełnia omawianego tutaj przestępstwa wprowadzenia do obrotu lub uczestniczenia w obrocie środkami odurzającymi tylko popełnia ewentualnie przestępstwo udzielania środka odurzającego.

Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2004 r orzekł, iż przestępstwo nielegalnego „wprowadzenia do obrotu narkotyków” lub „uczestnictwa w obrocie narkotykami” polega na przyjęciu odpłatnie bądź nieodpłatnie środków odurzających, substancji psychotropowych, mleczka makowego lub słomy makowej odpowiednio od producenta lub hurtownika przez osobę niebędącą konsumentem.

Uczestniczenie w obrocie środków odurzających

Uczestniczenie w obrocie to odpłatne lub nieodpłatne przyjęcie środków odurzających lub substancji psychotropowych bądź słomy makowej, w celu późniejszego ich przekazania innej osobie, która nie jest ich konsumentem. Gdyby odbiorcą był konsument, czyli – tak jak w przypadku wprowadzania do obrotu środków odurzających (narkotyków) osoba, której substancje te przekazano w celu ich użycia, to wówczas mamy do czynienia ewentualnie z innym przestępstwem tj. udzieleniem środka psychoaktywnego innej osobie.

Tym samym osoba będąca konsumentem narkotyków nie popełnia przestępstwa uczestniczenia w obrocie środka odurzającego (narkotyku).

Warto wiedzieć, że jeśli poszczególne zachowania oskarżonego stanowią odrębne czyny polegające na udzielaniu narkotyków nieodpłatnie lub z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej z jednej strony konsumentom a z drugiej strony osobom handlującym dalej tymi środkami, w tym też tzw. dilerom, którzy jedynie część narkotyków przeznaczają na własne potrzeby, a pozostałą część w różnej formie zbywają wówczas może wchodzić w grę kwalifikacja prawna czynu zarówno z tytułu przestępstwa uczestniczenia w obrocie narkotykami jak też z tytułu przestępstwa udzielania narkotyku innej osobie.

Co wynika z praktyki sądowej?

Należy wiedzieć, że obrót narkotykami oznacza nie jedno zachowanie polegające np. na kupnie i sprzedaży, ale wiele zachowań tego typu. Natomiast wprowadzenie do obrotu odnosi się do pierwszej czynności polegającej na odpłatnym lub bezpłatnym przekazaniu innej osobie określonej ilości środka odurzającego.

Sąd Najwyższy wskazał, że pojęcie uczestniczenia w obrocie, o którym mowa w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii odnosi się nie tylko do zachowań związanych z bezpośrednim przekazywaniem środków odurzających innej osobie, ale także do zachowań składających się na funkcjonowanie takiej osoby w obrocie – np. magazynowanie środków czy też udostępnianie lokalu, w którym ma dojść do wprowadzenia środków do obrotu.

Warto również wiedzieć, że sam fakt wspólnego zamieszkiwania z członkiem rodziny zajmującym się obrotem narkotykami i orientowania się, że brat uczestniczy w obrocie narkotykami, nie oznacza jeszcze współuczestnictwa w popełnieniu tego przestępstwa.

Sądy wskazują, że uczestniczenie w obrocie i udzielenie innej osobie środka odurzającego (narkotyku), w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, są odrębnymi zachowaniami, przy czym „udzielenie” innej osobie jest specyficzną, wyodrębnioną przez ustawodawcę formą wprowadzenia do obrotu, gdy adresatem obrotu jest konsument środka psychotropowego i pozostałych, wymienionych w ustawie substancji, a środek ten przeznaczony jest na zaspokojenie jego potrzeb jako konsumenta.

Sądy przyjmują również, że uczestniczącym w obrocie jest zarówno ten, którego zadaniem jest magazynowanie wymienionych środków czy substancji, które dopiero po zgromadzeniu ich w większej ilości wprowadza się do obrotu, jak i ten, kto udostępnia np. lokal dla wprowadzenia tych środków do obrotu.

Tak więc uczestniczenie w obrocie sądy interpretują szeroko, tj. w taki sposób by zakwalifikować do tego znamienia każdego, kto ma odegrać nawet niewielką rolę w procesie wprowadzenia do obrotu środków odurzających lub substancji psychotropowych.

W praktyce sądowej rozstrzygnięta została już kwestia tego, że miejscem popełnienia przestępstwa wprowadzania do obrotu narkotyków oraz uczestniczenia w obrocie tymi środkami odurzającymi – o których mowa w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii – może być tylko terytorium Polski.

Przywiezienie przez oskarżonego środków odurzających należy ocenić jako pomocnictwo do przestępstwa wprowadzenia do obrotu środków odurzających, poprzez udzielenie środka przewozu, jako jednej z możliwych form udzielenia pomocy w popełnieniu przestępstwa. Zachowania tego nie można oceniać jako przestępstwa udziału we wprowadzeniu do obrotu środka odurzającego.

Uczestniczenie w obrocie, czy wprowadzanie do obrotu narkotyków w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii polega na hurtowym uzyskiwaniu narkotyków i takim też przekazywaniu ich kolejnym osobom. Tak więc, podstawowym identyfikatorem omawianych tu zachowań będzie osoba odbiorcy narkotyków oraz przyświecający mu cel wejścia przez niego w ich posiadanie. W sytuacji natomiast, gdy odbiorcą narkotyków jest ich konsument, czyli osoba nabywająca je dla spożycia ich przez siebie, zachowanie sprawcy będzie formą udzielenia narkotyków.

W odniesieniu do jednej i tej samej partii narkotyków sprawca nie może jednocześnie wprowadzać ich do obrotu i uczestniczyć w ich obrocie.

Weryfikacja oceny kwalifikowania danej substancji jako amfetaminy wymaga wiedzy specjalnej i musi zostać przeprowadzona z wykorzystaniem dowodu z opinii biegłych. Sąd nie dysponuje kompetencjami, pozwalającymi mu na samodzielne stwierdzenie, czy tak opisana substancja mogła stanowić amfetaminę.

Sąd z urzędu nie posiada informacji dotyczących chociażby wpływu kwasu siarkowego na kolor uzyskanej substancji. Taki sposób oceny dowodów, opierający się wyłącznie na zaufaniu do świadków, a nie krytycznej analizie ich depozycji (która wymagałaby wiedzy specjalnej), pozostaje w sprzeczności z zasadami opisanymi w art. 7 KPK.

Skoro sąd rejonowy miał wątpliwości co do rzeczywistej ilości środków odurzających, jaką wprowadził do obrotu oskarżony, to powinien był poprzestać na takiej ich ilości, która została udowodniona ponad wszelką wątpliwość, albowiem wszelkie wątpliwości w tym zakresie należy rozstrzygać zgodnie z regułą in dubio pro reo (art. 5 § 2 KPK).

Z treści art. 4 KPK wynika dyrektywa skierowana do organu prowadzącego postępowanie (w postępowaniu rozpoznawczym jest to sąd), zgodnie z którą, obowiązkiem organu jest rozpoznanie sprawy przy zachowaniu bezstronności i obiektywizmu.

Przy czym bezstronność materializuje się w braku kierunkowego nastawienia do stron i innych uczestników postępowania, a obiektywizm jako pojęcie szersze obejmuje także brak kierunkowego nastawienia do samej sprawy.

Dwadzieścia gram kokainy nie spełnia kryterium „znacznej ilości” w rozumieniu art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.