Jak dochodzić alimentów na dziecko, kiedy się należą, od kogo i w jakiej wysokości?

Kiedy rodzice są zobowiązani płacić alimenty na dziecko?

Rodzice są zobowiązani do alimentów przede wszystkim na dziecko, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dziecko to posiada jakieś dochody lub majątek i to wystarcza na pokrycie kosztów jego utrzymania.

Aby uzyskać alimenty od rodzica na dziecko nie jest konieczne wykazywanie, że dziecko znajduje się w niedostatku jak ma to miejsce w przypadku żądania alimentów od innych krewnych. Konieczność dostarczania środków utrzymania od rodzica na dziecko istnieje już od chwili urodzenia się dziecka.

Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości albo w części, na osobistych staraniach rodzica o jego utrzymanie lub wychowanie.

Najbardziej pożądaną sytuacją z punktu widzenia dobra dziecka jest sytuacja, gdy uprawnionego i zobowiązanego do alimentacji łączą nie tylko więzy prawne (np. wyrok sądowy z zasądzona kwotą alimentów), lecz także uczuciowe.

Regułą powinno być dostarczanie tych środków w naturze, przez zapewnienie uprawnionemu mieszkania i wyżywienia w rodzinie, otaczanie go osobistą opieką, załatwianie jego życiowych spraw, bezpośrednie oddziaływanie na wychowanie dziecka.

O zapewnieniu mieszkania decydować będą nie tylko warunki mieszkaniowe, ale sytuacja między rodzicami, która sprzyja lub też nie przebywaniu pod wspólnym dachem.

Czym się kierują sąd, gdy już dojdzie do sprawy o alimenty?

Sąd na podstawie zgromadzonego przez strony postępowania materiału dowodowego określi w postępowaniu o alimenty na dziecko tzw. zakres świadczeń alimentacyjnych. Wysokość alimentów na dziecko zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Współzależność między tymi dwoma czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Dopiero więc ustalenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, następnie zaś porównanie tych wartości umożliwia ustalenie, czy i w jakim zakresie (w całości bądź w części) potrzeby uprawnionego mogą być zaspokojone przez zobowiązanego.

Czym są usprawiedliwione potrzeby dziecka ustalane w sprawie o alimenty?

Usprawiedliwione potrzeby dziecka to takie, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiednio do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, i to niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy oddzielnie.

Czym są możliwości zarobkowe rodzica brane pod uwagę w sprawie o alimenty?

Natomiast możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica to nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz także te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Tak więc w uzasadnionych wypadkach możliwości zarobkowe zobowiązanego obejmują także wysokość zarobków, które zobowiązany jest w stanie uzyskać, lecz nie osiąga ich z przyczyn niezasługujących na usprawiedliwienie.

Czy można uchylić się od płacenia alimentów na dziecko z tego powodu, że byłoby to dla rodzica nadmiernym obciążeniem?

Wiedz wiedzieć w odpowiedzi na to zagadnienie, że zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego, rodzic nie może uchylić się od alimentów względem dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać na tej tylko podstawie, że płacenie alimentów stanowiłoby dla rodzica nadmierny ciężar. Rodzic musi bowiem podzielić się z dzieckiem choćby najmniejszym dochodem.

Jednocześnie zakres świadczeń alimentacyjnych powinien być tak ustalony, aby ich spełnianie nie powodowało u zobowiązanego niedostatku. Przy ocenie zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego uwzględnia się także ciążące na nim obowiązki alimentacyjne względem innych osób, i to niezależnie od tego, czy wykonuje je dobrowolnie, czy też na podstawie wyroku lub ugody sądowej.

Jaki ma wpływ osiągnięcie pełnoletniości przez dziecko na sprawę o alimenty?

Osiągnięcie pełnoletności przez dziecko samo przez się nie wyłącza obowiązku alimentacyjnego wobec niego jego rodziców. Dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, lecz także zdobyło wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach.

Jeżeli jednak dziecko pełnoletnie, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdaje we właściwym terminie egzaminów, a zwłaszcza powtarza lata studiów, ustaje obowiązek rodziców do dalszego dostarczania mu środków utrzymania. Jednocześnie rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Dlatego też, adwokat zwraca uwagę, że przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy także pod uwagę, czy wykazują one chęć dalszej nauki oraz czy ich osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie nauki.

Obowiązek alimentacyjny rodziców może nie ustać w ogóle, jeżeli dziecko na skutek kalectwa wrodzonego lub nabytego albo w związku z niedorozwojem umysłowym nie będzie w stanie samodzielnie zdobywać środków utrzymania.

Przed osiągnięciem przez dziecko pełnoletności obowiązek alimentacyjny rodziców może ustać wcześniej w zasadzie tylko wtedy, gdy dziecko uzyska zawód i ma możliwość podjęcia pracy, czy podejmie zatrudnienie w czasie pobierania nauki, a osiągane zarobki pozwolą mu na zaspokojenie jego potrzeb.

W razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub w części ze względu na zasady współżycia społecznego. Nie może to jednak nastąpić, gdy uprawnionym jest małoletnie dziecko.

W sprawie, w której powodem jest małoletni, reprezentowany przez swego przedstawiciela ustawowego np. rodzica, sąd zasądza alimenty na rzecz małoletniego powoda, a zgodnie z praktyką sądową, w sentencji wyroku wskazuje imiennie przedstawiciela ustawowego, do którego rąk alimenty mają być wpłacane.

Z chwilą uzyskania przez uprawnionego pełnoletności z zachowaniem prawa do alimentacji wypłaty alimentów należy dokonywać do jego rąk po okazaniu organowi egzekucyjnemu stosownego dokumentu, w szczególności odpisu aktu urodzenia lub dowodu osobistego.

Konieczność udowodnienia