Czy sąd może zarządzić opublikowanie wyroku skazującego na Facebooku?

Polska prasa informowała niedawno o nakazaniu przez kanadyjski sąd opublikowania na portalu Facebook wyroku skazującego parę małżeńską na kary pozbawienia wolności za niewłaściwą opiekę nad dzieckiem skutkującą jego śmiercią.

Podanie wyroku skazującego kanadyjskiego sądu do publicznej wiadomości było podyktowane aktywnym podważaniem przez skazanych na Facebooku zasadności prowadzenia przeciwko nim postępowania, a jednocześnie było umotywowane społeczną szkodliwością zachowań, za które zostali skazani.

Kiedy sąd może zarządzić podanie wyroku do publicznej wiadomości?

Zgodnie z przepisem art. 43b Kodeksu karnego, sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości, jeśli uzna to za celowe, w szczególności ze względu na społeczne oddziaływanie skazania, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego.

Podanie wyroku do publicznej wiadomości jest środkiem karnym, który prowadzi do zakwestionowania dobrego imienia osoby skazanej. Podanie wyroku do publicznej wiadomości ma także funkcję prewencyjną w stosunku do innych potencjalnych sprawców i funkcję kompensacyjną  w stosunku do pokrzywdzonego (wyrównanie, zrekompensowanie mu krzywdy).

W orzecznictwie sądów powszechnych przyjmuje się, że „podanie wyroku do publicznej wiadomości powinno mieć miejsce przede wszystkim w takich przypadkach, które wzbudziły szczególne zainteresowanie społeczne, wywołały powszechne oburzenie czy też niepokój.

Celowe jest również sięganie do tego środka w przypadku przestępstw nagminnie popełnianych na danym terenie lub w określonym środowisku.” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 28.06.2007 r., II Aka 190/07). Możliwość podania wyroku do publicznej wiadomości nie zależy zatem od rodzaju popełnionego przestępstwa.

W jaki sposób następuje podanie wyroku do publicznej wiadomości?

W przepisach Kodeksu karnego nie podano sposobu opublikowania wyroku, który ma być podany do publicznej wiadomości. Z przepisu wynika, że sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości w określony sposób, co oznacza, że sąd musi określić sposób upublicznienia wyroku.

Sposób opublikowania wyroku zależy zatem od decyzji sądu i powinien uwzględniać okoliczności popełnienia przestępstwa, charakter przestępstwa, środowisko społeczne oskarżonego, a także interes osoby pokrzywdzonej.

Wyrok jest podawany do publicznej wiadomości najczęściej przez ogłoszenie w Internecie (np. na stronie internetowej sądu), w prasie, radiu lub telewizji albo w zakładzie pracy. Nie można wykluczyć podania wyroku do publicznej wiadomości na Facebooku na koncie użytkowanym przez osobę skazaną.

Po uprawomocnieniu się wyroku zawierającego orzeczenie o środku karnym podania wyroku do publicznej wiadomości np. na Facebooku sąd przesyła odpowiedniej osobie lub redakcji odpis wyroku lub wyciąg z wyroku ze wzmianką o prawomocności, z poleceniem opublikowania.

Niewykonanie zarządzenia sądu o podaniu wyroku do publicznej wiadomości jest występkiem zagrożonym karą pozbawienia wolności do 3 lat.

Przyjmuje się, że podanie wyroku do publicznej wiadomości oznacza konieczność opublikowania jedynie sentencji wyroku, a nie jego uzasadnienia. Podanie wyroku do publicznej wiadomości nie uprawnia do upublicznienia wizerunku osoby skazanej.

Czy sąd ma obowiązek opublikowania wyroku na wniosek osoby pokrzywdzonej?

Środek karny podania wyroku do publicznej wiadomości ma charakter fakultatywny, tzn. sąd po przeprowadzeniu analizy podstaw do zastosowania tego środka karnego nie musi uwzględnić wniosku pokrzywdzonego o opublikowanie wyroku.

Jedynie w wypadku skazania za przestępstwo zniesławienia sąd ma obowiązek uwzględnienia wniosku pokrzywdzonego o podanie wyroku do publicznej wiadomości.