Co oznacza pozbawienie praw rodzicielskich ojca?

Zasadniczo, władza rodzicielska przysługuje w równym stopniu obojgu rodzicom od urodzenia dziecka do osiągnięcia przez nie pełnoletniości. W tym czasie może dojść jednak do jej zawieszenia, ograniczenia lub całkowitego odebrania.

Na czym polega pozbawienie ojca praw rodzicielskich? Czy ojciec, któremu odebrano prawa rodzicielskie, może spotykać się z dzieckiem i czy ojciec dziecka ma obowiązek płacenia alimentów?

Gotowy do pobrania wzór wniosku o pozbawienie praw rodzicielskich ojca pobierzesz poniżej:

Na czym polega pozbawienie praw rodzicielskich?

Wiele matek zastanawia się, co oznacza pozbawienie praw rodzicielskich ojca w praktyce. Warto wyjaśnić więc, że pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej na drodze sądowej może mieć miejsce, kiedy:

• istnieje trwała przeszkoda w osobistym wykonywaniu władzy rodzicielskiej, np. ojciec dziecka odbywa karę pozbawienia wolności,
• ojciec nadużywa władzy rodzicielskiej, np. stosuje przemoc wobec dziecka,
• ojciec w sposób rażący zaniedbuje obowiązki wobec dziecka, np. nie utrzymuje z nim kontaktów.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej oznacza, że rodzicowi w ogóle nie przysługuje władza rodzicielska. Inaczej jest w przypadku ograniczenia praw rodzicielskich, kiedy to rodzic w pewnym zakresie zachowuje prawa rodzicielskie – nie może decydować o istotnych sprawach dziecka.

Odebranie praw rodzicielskich ojcu skutkuje tym, że nie może on decydować o wychowaniu dziecka, o zarządzaniu jego majątkiem, o wyjazdach dziecka czy o jego leczeniu. Natomiast pozbawienie ojca praw rodzicielskich nie oznacza, że nie może on utrzymywać kontaktów z dzieckiem. Odebranie praw rodzicielskich nie skutkuje także ustaniem obowiązku alimentacyjnego.

Przyczyny odebrania praw rodzicielskich ojcu

Kiedy można odebrać prawa rodzicielskie ojcu? Jak zostało wspomniane, istnieją trzy główne przesłanki do odebrania/zawieszenia/ograniczenia władzy rodzicielskiej rodzica. Sąd pozbawi ojca władzy rodzicielskiej, jeśli:

• władza rodzicielska nie może być przez niego wykonywana z powodu trwałej przeszkody,
• ojciec dziecka nadużywa władzy rodzicielskiej,
• ojciec dziecka w sposób rażący zaniedbuje swoje obowiązki wobec dziecka.

Za co można odebrać prawa rodzicielskie ojcu dziecka w praktyce? Argumentami, na jakie matka ma prawo powołać się w swoim wniosku skierowanym do sądu, mogą być następujące fakty:

• ojciec trwale nie interesuje się dzieckiem,
• ojciec wyjechał za granicę,
• ojciec odbywa karę pozbawienia wolności,
• ojciec nie płaci alimentów,
• ojciec nie kontaktuje się z dzieckiem,
• ojciec nie zapewnia dziecku odpowiednich warunków bytowych,
• ojciec zmusza dziecko do kradzieży, żebrania, nierządu,
• ojciec jest uzależniony od alkoholu, narkotyków, innych środków odurzających,
• ojciec jest chory psychicznie,
• ojciec nie chce wykonywać władzy rodzicielskiej.

Jak widać, powody odebrania praw rodzicielskich ojcu są bardzo różne, ale wszystkie łączy jedno – prowadzą one do zagrożenia dobra dziecka, jego prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego czy uszczerbku na majątku małoletniego.

Należy pamiętać jednak, że istotne jest nie tylko to, kiedy można pozbawić praw rodzicielskich ojca dziecka, ale również to, czy można dany stan rzeczy udowodnić przed sądem. Już do wniosku o odebranie praw rodzicielskich należy dołączyć dokumenty, które będą stanowiły dowód na przedstawione argumenty.

Mogą to być między innymi:

• zaświadczenia ze szkoły,
• zaświadczenia od lekarza,
• nagrania rozmów,
• wydruki SMS-ów, maili,
• zeznania świadków,
• notatki policyjne i tak dalej.

Jak przygotować wniosek o odebranie praw rodzicielskich?

Prawa rodzicielskie mogą zostać odebrane ojcu z urzędu lub na wniosek drugiego rodzica. We wniosku o odebranie praw rodzicielskich należy żądać od sądu pozbawienia ojca władzy rodzicielskiej i odpowiednio takie żądanie umotywować. Pozew składa się do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.

Podlega on opłacie sądowej w kwocie 100 zł. Do wniosku obowiązkowo dołącza się także odpis aktu urodzenia dziecka. Poza niezbędnymi elementami pisma procesowego wniosek o odebranie praw rodzicielskich ojcu musi uwzględniać przede wszystkim uzasadnienie żądania, czyli wskazanie na jeden z wyżej wymienionych argumentów.

Warto wiedzieć, że w odpowiedzi na wniosek sąd podejmie czynności po kilku, kilkunastu tygodniach. Natomiast sama sprawa może zakończyć się nawet po jednej rozprawie. Celem postępowania jest ustalenie sytuacji opiekuńczo-wychowawczej dziecka.

W ramach postępowania sąd zleca między innymi wywiady kuratorskie, a także przesłuchuje strony i świadków. Korzysta również z opinii biegłych, na przykład psychologów.

Na sali sądowej może zadawać rodzicom, świadkom i biegłym następujące pytania:

• jaki dziecko ma kontakt z rodzicami?
• jak rodzice zajmują się dzieckiem?
• czy rodzice mają kontakt ze szkołą, lekarzem dziecka?
• jakie są kompetencje i predyspozycje wychowawcze rodziców?
• czy rodzice pracują?
• czy rodzice są zdrowi psychicznie?

Skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej ojca

Skutkiem pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej jest odebranie mu prawa do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka. Oznacza to, że ojciec, któremu odebrano prawa rodzicielskie – nie może decydować o leczeniu dziecka, o jego miejscu zamieszkania, czy o wyborze szkoły, do której dziecko będzie uczęszczać.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie wpływa na kontakty z dzieckiem ani na alimenty. Rodzic nadal ma więc prawo i obowiązek realizowania kontaktów i łożenia na utrzymanie dziecka. Wyjątkiem od tej zasady jest nałożenie na ojca zakazu utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez sąd.

Po pozbawieniu ojca władzy rodzicielskiej, zmianie nie ulega imię ani nazwisko dziecka, jednak matka może zmienić je bez zgody ojca. Matka nie potrzebuje także zgody ojca na adoptowanie dziecka przez swojego nowego partnera. Co więcej, matka dziecka nie musi nawet informować drugiego rodzica o tym, że takie postępowanie toczy się przed sądem. Krótko mówiąc, sama decyduje o wszystkich istotnych i codziennych sprawach dziecka.

Warto wspomnieć przy tym, że ograniczenie, zawieszenie czy odebranie praw rodzicielskich nie jest stanem permanentnym. Oznacza to, że możliwe jest przywrócenie władzy rodzicielskiej, jeśli przyczyny jej odebrania ustaną.