Kiedy ojciec może odebrać dziecko matce?

Walka o prawo do sprawowania wyłącznej opieki nad dzieckiem to coraz częściej spotykana sytuacja. Statystyki pokazują, że stan, w którym to ojciec sprawuje wyłączną opiekę nad dziećmi, jest wciąż rzadki, jednak możliwy do osiągnięcia.

Sprawdź kiedy ojciec może odebrać dziecko matce i jakimi przesłankami kieruje się sąd, orzekając ograniczoną władzę rodzicielską matce lub całkowite odebranie matce władzy rodzicielskiej.

Podstawy do odebrania dziecka matce

Zespół praw i obowiązków rodzica w kontekście opieki nad dzieckiem nazywa się władzą rodzicielską. Sytuacja, w której jedno z rodziców traci prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem, nie jest tak rzadka, jak mogłoby się pozornie wydawać. W przypadku pozbawienia opieki matki małoletniego, decyzję taką wydaje sąd rodzinny na podstawie przeprowadzonego postępowania.

Z uwagi na jak najlepsze dobro dziecka, sąd weryfikuje wszystkie stawiane zarzuty przeciw matce, w konsekwencji wydając decyzję mającą określone skutki prawne.

Idąc za artykułem 111 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd właściwy do rozpoznania takich spraw, może pozbawić rodzica, ojca lub matki, praw rodzicielskich w trzech konkretnych przypadkach.

Po pierwsze, będzie to sytuacja, gdy władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody. Drugi aspekt, to nadużywanie swojej władzy przez pozwanego rodzica. Ostatnia, to rażące zaniedbania dotyczące obowiązków wobec dziecka.

Art. 111. Pozbawienie władzy rodzicielskiej

§ 1. Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

Odebranie praw rodzicielskich — trwała przeszkoda

Kodeks rodzinny i opiekuńczy jako pierwszą przesłankę co do ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej jednego z rodziców, wskazuje trwałą przeszkodę uniemożliwiającą sprawowanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim. Przeszkodą tą może być z jednej strony choroba rodzica, z drugiej, chociażby wyjazd poza granice polski na dłuższy czas.

Wskazuje się również sytuację, w której rodzic jest skazany za przestępstwo, lub też jest uzależniony od alkoholu. Przesłanką taką jest również choroba psychiczna rodzica, zagrażająca w sposób bezpośredni lub pośredni dobru małoletniego.

Odebranie praw rodzicielskich — zaniedbanie obowiązków rodzicielskich

Obowiązujące prawo nakazuje rodzicom opiekującym się swoimi dziećmi okazywanie szacunku dziecku i wspieranie dziecka w każdym aspekcie jego życia. Przez tak zwaną władzę rodzicielską rozumiemy pieczę nad majątkiem dziecka i jego osobą, oraz wychowanie z poszanowaniem jego godności.

Gdy zachodzi sytuacja, w której obowiązki te są rażąco zaniedbywane, może dojść do orzeczenia sądowego o pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego z rodziców.

Odebranie praw rodzicielskich- nadużywanie władzy

Kiedy przed sąd trafia sprawa dotycząca ograniczenia lub odebrania praw rodzicielskich, ten działa przede wszystkim w dobrym interesie dziecka. Dlatego też, z tak dużą rozwagą bada, czy wobec małoletniego oskarżony rodzic nie stosuje nadużywania władzy.

Termin ten oznacza stosowanie przemocy fizycznej, psychicznej, emocjonalnej i seksualnej. Jest to również naruszenie prawa do właściwego ubrania, zdrowia, a także bezpieczeństwa.

Gdy zostanie udowodnione nadużywanie władzy, rodzic, bez względu czy to matka, czy ojciec, z dużym prawdopodobieństwem zostanie pozbawiony władzy rodzicielskiej. Dodatkowo może podlegać za swoje czyny odpowiedzialności karnej.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej — ważne procedury

Odebranie dzieci matce nigdy nie następuje w sposób automatyczny. Idąc za procedurami dotyczącymi tego zdarzenia prawnego, odebranie matce dzieci przez ojca  następuje w wyniku postępowania przed sądem.

Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej może złożyć jeden z rodziców — w tym przypadku ojciec – albo następuje to z urzędu, a wzór takiego wniosku pobierzesz poniżej:

W każdym z tych przypadków sąd może zaczerpnąć wiedzy na temat sytuacji dziecka w takich instytucjach jak policja, opinia psychologiczna albo też u Opiniodawczym Zespole Specjalistów Sądowych.

Ograniczenie a pozbawienie władzy rodzicielskiej

Ograniczenie władzy rodzicielskiej sprawia, że pozwany rodzic wciąż może decydować o ważnych sprawach dotyczących dziecka, jednak w granicach nakreślonych przez wyrok sądu.

Całkowite pozbawienie władzy rodzicielskiej ucina jakiekolwiek prawa do decydowania o prawnych aspektach życia małoletniego i możliwości wychowania dziecka. Dodatkowo sąd może orzec dodatkowe ograniczenia związane z widywaniem się z dzieckiem.

Sądowe pozbawienie praw rodzicielskich nie powinno być odczytywane jako kara dla jednego z rodziców. To zazwyczaj działanie podjęte w celu maksymalnej ochrony małoletniego i zapewnienie mu lepszego startu w życiu.

Co więcej, sąd zarządzić też może umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, instytucjonalnej pieczy zastępczej lub w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, jeśli dobro dziecka jest zagrożone

Sąd badając wszystkie aspekty sprawy, zawsze kieruje się dobrem dziecka. Warto również podkreślić, że utrata władzy rodzicielskiej jednego z rodziców nie ma charakteru stałego.

Jeżeli na stałe ustanie przyczyna, która przekreślała obecność prawną jednego z rodziców w życiu dziecka, można uruchomić procedurę związaną z przywróceniem władzy rodzicielskiej.

Dzieje się to na mocy postanowienia sądu, gdzie podczas rozprawy na powrót badane są wszystkie wcześniejsze aspekty przekreślające możliwość sprawowania opieki nad dzieckiem.

W tym przypadku sąd zasięga opinii z różnych instytucji, w tym z Opieki Społecznej, szkoły, do której uczęszcza małoletni i dzielnicowego. Może również skierować zarówno rodzica jak i dziecko na badania psychologiczne.

Kończąc postępowanie, sąd wydaje postanowienie bądź to przywracające prawa rodzicielskie, bądź też utrzymujące w mocy pierwotną decyzję o odebraniu lub ograniczeniu praw rodzicielskich względem małoletniego.

Opieka nad dzieckiem a rozwód

Zasady dotyczące opieki nad dzieckiem są ustalane już na etapie procesu rozwodowego. Gdy sąd orzeka o rozwodzie, rozstrzyga jednocześnie o przyznaniu władzy rodzicielskiej nad małoletnimi będącymi dziećmi stron.

Wiele w tej sytuacji zależy od współpracy między rodzicami. Sąd może również orzec władzę rodzicielską tylko jednej ze stron, jednak dając prawo drugiej do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka.

Najczęściej jednak, aby ograniczyć lub też całkowicie pozbawić praw rodzicielskich czy to matki, czy ojca, trzeba wystąpić z odrębnym wnioskiem do sądu rodzinnego.

Procedura ta jest nie tylko czasochłonna, ale i kosztowna, jednak warta starań. Wszystko w trosce o bezpieczeństwo i prawidłowych rozwój dzieci będących pod niewłaściwą opieką.