Wniosek o dobrowolne zrzeczenie się praw rodzicielskich PDF

Jak zrzec się praw do dziecka?

Rodzic nie może samodzielnie zrzec się przysługujących mu praw rodzicielskich. Sporządzenie oświadczenia, w którym matka czy ojciec zrzekają się dziecka, nie jest prawnie skuteczne. Zatem jak zrzec się praw do dziecka?

Odebranie praw rodzicielskich leży w gestii sądu. Rodzic nie może więc zrzec się dziecka, ale ma prawo wnieść do sądu wniosek, aby ten odebrał mu prawa rodzicielskie. Ponieważ dla sądu najważniejsze jest dobro małoletniego, prawa rodzicielskie zostaną odebrane matce czy ojcu, jeśli dalsze sprawowanie przez nich opieki nad dzieckiem jest dla niego niekorzystne.

Zatem rodzic, który chce zrzec się praw rodzicielskich składa wniosek o zrzeczenie się praw do dziecka do sądu rodzinnego, a sąd ocenia, czy zachodzą przesłanki do odebrania mu praw rodzicielskich. Przesłanki te wyliczone zostały w art. 111 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w brzmieniu:

§ 1. Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

1a. Sąd może pozbawić rodziców  władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały  przyczyny zastosowania art. 109 § 2 pkt 5, a w szczególności, gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.

Jak wynika z zacytowanego fragmentu KRiO, sąd rozpatrzy wniosek o odebranie rodzicom lub jednemu rodzicowi praw rodzicielskich w przypadku:

• braku możliwości wykonywania władzy rodzicielskiej z powodu trwałej przeszkody, jak pobyt za granicą, odbywanie kary pozbawienia wolności,
• nadużywania władzy rodzicielskiej,
• zaniedbywania obowiązków wobec dziecka w sposób rażący lub niedopełniania obowiązków wobec dziecka.

Czym zaś w praktyce jest nadużywanie władzy rodzicielskiej, a także niedopełnianie lub zaniedbywanie obowiązków wobec dziecka? Takie określenia stosuje się w odniesieniu do rodziców, którzy:

• uchylają się od obowiązku alimentacyjnego,
• nadużywają alkoholu,
• przyjmują narkotyki,
• popełniają przestępstwa,
• zrywają więzi z dzieckiem,
• nie interesują się dzieckiem,
• nie utrzymują kontaktów z dzieckiem – z ich winy.

Co ważne, działania opiekunów musi charakteryzować zła wola i trwałość. W innym wypadku sąd zastosuje inne rozwiązania, bowiem odebranie praw rodzicielskich jest uznawane za najsurowszą karę dla rodziców.

Pozbawienie ojca czy matki władzy rodzicielskiej wiąże się z utratą prawa do decydowania o losach dziecka. Jeśli prawa rodzicielskie zostają odebrane jednemu rodzicowi, drugi podejmuje wszystkie decyzje dotyczące dziecka samodzielnie.

Zrzeczenie się praw rodzicielskich a alimenty

Należy pamiętać, że nawet skuteczne, dobrowolne zrzeczenie się praw rodzicielskich przez ojca nie sprawia, że zostanie on zwolniony z obowiązku alimentacyjnego. Nie można więc traktować takiego rozwiązania jako sposobu na uniknięcie kosztów obowiązkowej alimentacji.

Jeśli domniemany ojciec dziecka nie chce łożyć na jego utrzymanie, musi wykazać, że faktycznie nie jest biologicznym ojcem małoletniego dziecka.

Powinien złożyć więc wniosek o zaprzeczenie ojcostwa. Obowiązek alimentacyjny zostanie zniesiony tylko wtedy, kiedy między zobowiązanym a uprawnionym nie będzie żadnych więzi pokrewieństwa.

Jak napisać wniosek o odebranie praw rodzicielskich?

Dobrowolne zrzeczenie się praw rodzicielskich przez matkę lub ojca odbywa się na wniosek, który można przygotować w oparciu o gotowy do wypełnienia druk – wzór wniosku o dobrowolne zrzeczenie się praw rodzicielskich. Takie pismo musi zawierać między innymi:

• dane rodzica,
• dane dziecka,
• oświadczenie o wyrażeniu zgody na przysposobienie dziecka przez innych rodziców (zgoda na adopcję).

Należy pamiętać, że wniosek o odebranie praw rodzicielskich to jedyny sposób na formalne wyrzeczenie się dziecka. Nawet jeśli oświadczenie o zrzeczeniu się praw rodzicielskich zostanie sporządzone przed notariuszem, nie będzie miało mocy prawnej.

Z kolei sąd nie podejmie decyzji o odebraniu rodzicowi praw do dziecka, jeśli nie będzie przekonany o tym, że będzie to dobre dla małoletniego.

Zrzeczenie się dziecka po porodzie

Matka dziecka może zrzec się praw rodzicielskich do noworodka jeszcze w szpitalu. Jeśli dopełni wszystkich formalności, ułatwi w ten sposób procedurę adopcyjną, czyli zapewni dziecku większe szanse na znalezienie nowej rodziny w krótkim czasie.

Zgodę na adopcję, czyli oświadczenie o świadomym zrzeczeniu się praw do nowo narodzonego dziecka matka może sporządzić i podpisać przed porodem jak i po porodzie. Podpisanie takiego oświadczenia nie ma jednak charakteru nieodwracalnego – matka ma czas na zmianę swojej decyzji 43 dni.

Warto wiedzieć, że zgoda na przysposobienie dziecka przygotowana przez matkę w szpitalu nie załatwia całej procedury. Jeśli kobiecie zależy na tym, aby faktycznie uprościć proces adopcji dziecka, powinna zgłosić się do sądu rodzinnego i złożyć oświadczenie woli o zrzeczeniu się praw rodzicielskich.

Czy można zrzec się dorosłego dziecka?

Władza rodzicielska przysługuje rodzicom do chwili, kiedy ich dziecko kończy 18. rok życia. Ponieważ po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniości władza rodzicielska przestaje istnieć, nie można pozbawić jej rodziców, zatem nie da się także zrzec dziecka pełnoletniego.

Samo dziecko może natomiast zrzec się dziedziczenia po rodzicu. Będzie to korzystne rozwiązanie, jeśli w spadku po ojcu czy matce dziecko miałoby otrzymać ich długi. Zrzeczenie się dziedziczenia pozwala też uniknąć ewentualnego płacenia alimentów na rodzica.

Podsumowując

Prawo nie przewiduje wprost instytucji zrzeczenia się praw rodzicielskich, można jednak tego dokonać, gdy rodzice dziecka złożą w sądzie stosowne oświadczenie w tej sprawie. Po dopełnieniu tego wymogu to sąd zdecyduje, biorąc pod uwagę dobro dziecka – czy zachodzą przesłanki, by odebrać rodzicowi lub rodzicom dziecka prawa rodzicielskie.

Oczywiście warto wiedzieć, że pomimo odebrania praw rodzicielskich rodzicowi, ma on nadal prawo widywania się z dzieckiem, a więc do kontaktu z nim w ustalonych razem z (najczęściej) matką dziecka terminach.

Do odebrania władzy rodzicielskiej na wniosek rodzica dziecka dochodzi bardzo często, przemawiają za tym najróżniejsze argumenty i historie życiowe. Niestety czasem zrzeczenie się praw do dziecka to uniknięcie konieczności łożenia na dziecko lub też próba zwolnienia się z obowiązku płacenia alimentów.

Czasem powodem jest też zerowy kontakt z ojcem dziecka, wieloletnie nieutrzymywanie kontaktów, niezaakceptowanie potomstwa, czy założenie zupełnie nowej rodziny i próba odcięcia się od przeszłości.

Przepis, który warto znać:

Art. 111. – Pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej – przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§ 1.Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

§ 1a.Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny zastosowania art. 109 § 2 pkt 5, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.

§ 2.W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.