Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka – wzór

Co jest miejscem zamieszkania dziecka?

W świetle art. 26 Kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania dziecka małoletniego jest miejsce zamieszkania jego rodziców bądź tego z nich, któremu przysługuje wyłączna władza rodzicielska lub zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Jeśli oboje rodzice są w tym samym stopniu uprawnieni do sprawowania pieczy nad dzieckiem, ale nie mieszkają razem, to za miejsce pobytu ich pociechy uznaje się adres rodzica, u którego ta na stałe przebywa. W sytuacji, gdy małoletni nie mieszka na stałe z żadnym z rodziców, to o miejscu jego pobytu decyduje sąd.

Warto jednak zaznaczyć, że różne miejsca zamieszkania rodziców, będące np. konsekwencją separacji czy rozwodu, nie muszą się wiązać z orzekaniem miejsca pobytu dziecka na drodze sądowej. Sprawę tę można bowiem rozwiązać polubownie, wspólnie wybierając rozwiązanie najkorzystniejsze dla całej rodziny, a przede wszystkim – dziecka.

Jeśli jednak rodzice nie są w stanie dojść do konsensusu, to jedno z nich powinno wystąpić z wnioskiem o ustalenie miejsca pobytu dziecka do sądu. 

Jak napisać wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka?

Wniosek o ustalenie miejsca zamieszkania dziecka jest pismem procesowym, dlatego musi spełnić wiele wymogów formalnych. Oznacza to, że nie może zabraknąć w nim składowych takich jak m.in. oznaczenie właściwego sądu (sąd rejonowy – wydział spraw rodzinnych), dane personalne obu stron czy określenie rodzaju pisma.

W treści musi ponadto znaleźć się uzasadnienie wystosowanego żądania, czyli uznania za miejsce pobytu dziecka miejsca, w którym na stałe mieszka wnioskodawca.

W argumentacji można przywołać takie aspekty jak: zażyłość kontaktów dziecka z danym rodzicem, predyspozycje opiekuńczo-wychowawcze czy sytuacja materialna każdej ze stron konfliktu.

Do pisma należy dołączyć m.in. odpis aktu urodzenia dziecka – skrócony, jeżeli dziecko pochodzi ze związku małżeńskiego lub całkowity – w przypadku związku nieformalnego. By mieć pewność, że wniosek spełnia wszelkie wymagania, warto powierzyć jego sporządzenie prawnikowi.

Wniosek o miejsce pobytu dziecka można złożyć jednocześnie z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej, wnioskiem o ustanie kontaktów, a także wnioskiem o zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka.

 Od czego zależy wyrok sądu?

Gdy tylko jeden z rodziców podsiada pełnię praw rodzicielskich, to sąd wskaże jego adres zamieszkania jako miejsce pobytu dziecka.

W sytuacji natomiast, gdy obie strony są tak samo uprawnione do sprawowania władzy rodzicielskiej, organ będzie przede wszystkim badał zasadność żądań zawartych we wniesionym wniosku.

W tym celu m.in. podejmie próbę ustalenia, z którą ze stron dziecko ma głębsze relacje czy prześledzi, jak rodzice wywiązywali się z obowiązków wychowawczo-opiekuńczych do tej pory.

Fundament dla tego typu postępowania stanowią każdorazowo dowody, za które mogą posłużyć np.: wywiad środowiskowy, opinie biegłych, zeznania świadków, dokumentacja czy zdanie dziecka. Tutaj warto podkreślić, iż dziecko, które ukończyło 13 lat i nie jest ubezwłasnowolnione, może samo wnieść wniosek o ustalenie miejsca swojego pobytu.

Kiedy miejsce pobytu dziecka przy matce, a kiedy czy ojcu?

Najczęściej sąd wskazuje miejsce zamieszkania dziecka przy matce. Dzieje się tak np. w odniesieniu do noworodków czy niemowląt, co motywowane jest głównie względami biologicznymi.

Nie oznacza to jednak, że pismo składane przez tatę jest z góry skazane na odrzucenie – zarówno w przypadku rozpatrywania wniosku o ustalenie miejsca zamieszkania dziecka przy matce, jak i przy ojcu sąd kieruje się przede wszystkim dobrem małoletniego.

Warto przy tym podkreślić, że wyrok w sprawie miejsca pobytu dziecka nie ma wpływu na prawo do kontaktu drugiej strony z dzieckiem, o ile nie zapadło inne orzeczenie w tej kwestii.

Czy raz orzeczone miejsce pobytu dziecka można zmienić?

Fakt, że za pierwszym razem sąd pozytywnie rozpatrzył np. wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy matce, nie oznacza, że ojciec ostatecznie stracił szansę na wspólne mieszkanie ze swoim potomkiem.

Do momentu ukończenia przez dziecko 18. roku życia można bowiem wystąpić o ponowne ustalenie miejsca zamieszkania – zwłaszcza jeśli przemawiają za tym ważne względy związane z dzieckiem, np. zmiana szkoły czy chęć częstszego kontaktu z drugim rodzicem.

Miejsce pobytu dziecka a alimenty

Wydając wyrok w sprawie o miejsce pobytu dziecka, sąd orzeka jednocześnie o obowiązku alimentacyjnym drugiego rodzica. Ten spada na rodzica, z którym potomstwo nie mieszka.

Gdy jednak dziecko zmienia miejsce zamieszkania, to konieczność płacenia alimentów przechodzi na drugą stronę, zgodnie z powyższą zasadą.

By tak się jednak stało, należy pamiętać, że – razem z wnioskiem o ponowne ustalenie miejsca zamieszkania – trzeba też złożyć pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.

Podsumowując

Miejsce zamieszkania dziecka to najczęściej miejsce zamieszkania rodziców bądź jednego z rodziców, który sprawuje opiekę nad dzieckiem. Natomiast zgodnie z art. 28 Kodeksu cywilnego: Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania, gdzie miejsce zamieszkania to miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Sprawa nieco komplikuje się jednak, gdy między małżonkami dochodzi do rozwodu.

W takim razie jak ustalić z kim ma mieszkać dziecko, jeśli rodzice nie są w stanie ustalić tej kwestii między sobą? Aby ustalić miejsce zamieszkania dziecka, jedno z rodziców musi złożyć do sądu wniosek o określenie miejsca zamieszkania dziecka, wniosek ten często nazywany jest też jako wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka.

Podstawa prawna, którą warto znać:

Art. 26. Miejsce zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską

§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.