Wniosek o pozbawienie praw rodzicielskich ojca – wzór

Czym skutkuje odebranie praw rodzicielskich?

Zanim do sądu złożony zostanie wniosek o pozbawienie praw rodzicielskich ojca, warto wiedzieć, na czym w praktyce polega takie rozwiązanie. Odebranie rodzicowi praw rodzicielskich skutkuje zniesieniem odpowiedzialności tego rodzica za wychowanie dziecka.

Jeśli ojcu zostaną odebrane prawa rodzicielskie, to nie może on zarządzać majątkiem dziecka ani decydować o takich kwestiach jak:

• wybór szkoły,
• wybór lekarza,
• wybór sposobu wychowania. 

Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nie reprezentuje dziecka przed sądem ani w sprawach urzędowych. Warto wspomnieć także, że jeśli wraz z wnioskiem o pozbawienie ojca praw rodzicielskich złożony zostanie także wniosek o alimenty lub o podwyższenie alimentów, to świadczenie ulegnie podwyższeniu.

Natomiast wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej złożony wraz z wnioskiem o zakaz kontaktów doprowadzi do pozbawienia rodzica możliwości widywania się z dzieckiem.  

Rodzic pozbawiony praw rodzicielskich nie ma:

• dostępu do dokumentacji medycznej dziecka,
• prawa do decydowania o miejscu pobytu dziecka,
• prawa sprzeciwu wobec wyjazdu dziecka za granicę,
• prawa do decydowania o sposobie leczenia dziecka,
• prawa do wyboru szkoły, w której dziecko będzie się uczyć.

Wszystko to ma na celu usprawnienie sprawowania pieczy nad dzieckiem przez drugiego rodzica. Z tego względu uzasadnieniem złożenia wniosku o odebranie ojcu praw rodzicielskich może być także jego długotrwała nieobecność, która utrudnia podejmowanie decyzji w ważnych kwestiach, np. dotyczących leczenia małoletniego. 

Należy pamiętać jednak, że pozbawienie władzy rodzicielskiej ojca nie sprawia, że rodzic nie może widywać się z dzieckiem. Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Jeśli matka chce zakazać ojcu kontaktów z dzieckiem, musi złożyć osobny wniosek w tej sprawie.

Kiedy można odebrać rodzicowi prawa rodzicielskie?

Pozew o odebranie praw rodzicielskich ojcu musi być uzasadniony. Nie można odebrać rodzicowi praw rodzicielskich bez żadnego powodu. Konieczne jest spełnienie przesłanek, które w jasny sposób wskazują na fakt, że jeden z rodziców nie powinien dysponować pełnią praw rodzicielskich. 

Jeśli chodzi o przesłanki, które uzasadniają odebranie rodzicowi władzy rodzicielskiej, to wylicza się wśród nich między innymi:

• brak dbałości o potrzeby dziecka (emocjonalne, zdrowotne, materialne),
• pozostawianie dziecka bez nadzoru,
• narażanie dziecka na uszczerbek na zdrowiu,
• narażanie dziecka na sytuacje, które stanowią zagrożenie życia,
• nadużywanie alkoholu lub innych substancji uzależniających, o ile wiąże się to z zaniedbywaniem obowiązków wobec dziecka, 
• niedopilnowanie obowiązku szkolnego spoczywającego na małoletnim.

W pozwie o odebranie praw rodzicielskich ojcu należy wyliczyć wszystkie istniejące przesłanki, które przemawiają za takim rozwiązaniem, ponieważ na tej podstawie sąd będzie powoływał świadków i sprawdzał, czy wniosek jest uzasadniony. 

Jakie elementy musi zawierać pozew o pozbawienie rodzica praw rodzicielskich?

Do przygotowania pozwu, a właściwie wniosku o odebranie władzy rodzicielskiej, warto wykorzystać gotowy do wypełnienia wzór – wzór wniosku o pozbawienie praw rodzicielskich ojca. Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego, pismo to spełnia wymogi ogólne dotyczące treści pism i wniosków, czyli zawiera:

• oznaczenie sądu, do którego jest kierowane,
• dane stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
• oznaczenie rodzaju pisma,
• osnowę wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej lub oświadczenia,
• wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek/oświadczenia,
• wskazanie dowodu na wykazanie każdego z wymienionych faktów,
• podpis strony lub jej przedstawiciela ustawowego/pełnomocnika,
• wymienienie załączników.

Wypełniając wzór wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej ojca, można powołać takie dowody jak:

• zeznania stron, 
• zeznania świadków,
• odpis skróconego aktu urodzenia małoletniego dziecka. 

Warto pamiętać także o uzasadnieniu. Uzasadnienie pozbawienia władzy rodzicielskiej ojca to opisane wyżej przesłanki, które przemawiają za odebraniem rodzicowi praw rodzicielskich. W tej części pisma powód może napisać na przykład:

• że ojciec nie realizował obowiązków wobec dziecka,
• że ojciec nie interesował się dzieckiem,
• że ojciec zachowuje się w sposób, który zagraża zdrowiu lub życiu dziecka,
• że ciężar wychowania dziecka w całości spoczywa na wnioskodawcy.

Co istotne, pozew o pozbawienie praw rodzicielskich ojca podlega opłacie sądowej w kwocie 100 zł. Wniesienie sprawy wiąże się także z innymi kosztami, jak honorarium dla profesjonalnego pełnomocnika, opłata skarbowa od pełnomocnictwa czy ewentualne koszty opinii biegłych, np. psychologa, psychiatry. 

Kiedy sąd zadecyduje o pozbawieniu ojca praw rodzicielskich?

Odebranie rodzicowi praw rodzicielskich traktowane jest jako najsurowsza z możliwych kar dla ojca czy matki. Z tego względu należy pamiętać, że sąd nie podejmie takiej decyzji pochopnie. 

Pozbawienie władzy rodzicielskiej możliwe jest tylko wtedy, kiedy:

• rodzic nadużywa władzy rodzicielskiej, na przykład stosuje przemoc fizyczną i psychiczną, nadużywa alkoholu podczas sprawowania opieki nad dzieckiem, stosuje kary cielesne, 
• rodzic zaniedbuje obowiązki rodzicielskie, na przykład notorycznie uchyla się od świadczeń alimentacyjnych, nie łoży na utrzymanie dziecka, nie interesuje się jego edukacją czy frekwencją, nie przejawia zainteresowania zdrowiem i leczeniem dziecka,
• istnieje trwała przeszkoda, która uniemożliwia rodzicowi sprawowanie władzy rodzicielskiej, na przykład rodzic wyjechał na stałe za granicę, jest chory i niezdolny do sprawowania opieki, przebywa w więzieniu. 

Należy wiedzieć, że sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej zarówno jednego, jak i obojga rodziców, jeśli jest to uzasadnione. 

Jak przebiega sprawa o pozbawienie ojca praw rodzicielskich?

Wniosek o pozbawienie ojca praw rodzicielskich składa się do sądu rejonowego (wydziału rodzinnego) odpowiedniego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Taki wniosek wszczyna postępowanie o charakterze nieprocesowym.

Sąd wyznacza termin posiedzenia, na którym wysłuchuje stanowisk stron i przesłuchuje je w takich kwestiach jak:

• relacje z dzieckiem,
• sposoby sprawowania opieki nad dzieckiem.

Sąd zapoznaje się z też z dowodami, a po zamknięciu postępowania wydaje postanowienie. Od rozstrzygnięcia stronom przysługuje apelacja do sądu okręgowego. Sąd II instancji może zmienić postanowienie sądu rejonowego, skierować sprawę do ponownego rozpatrzenia lub oddalić apelację.

Zsumowanie artykułu

Jeśli mówimy o pozbawieniu władzy rodzicielskiej ojca, podstawą do takiej czynności będzie poniżej przywołany przepis:

Podstawa prawna:

Art. 111. – [Pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej] – Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

§ 1. Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

§ 1a. Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny zastosowania art. 109 § 2 pkt 5, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.

§ 2. W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.

Ojciec, któremu została odebrana władza rodzicielska, nadal może mieć prawo spotykać się z dzieckiem, chyba że sąd opiekuńczy, biorąc pod uwagę dobro dziecka, całkowicie zakazał widzeń ojca z dzieckiem.

Ponadto sąd może zobowiązać ojca dziecka do płacenia alimentów aż do uzyskania przez dziecko pełnoletności, a nawet i po jej osiągnięciu jeśli dziecko nie będzie w stanie samo utrzymać się lub gdy podejmie naukę.