Umowa o roboty budowlane

Forma umowy o roboty budowlane i dowodzenie w procesie

Zgodnie z art. 648 § 1 Kodeksu cywilnego umowa o roboty budowlane wymaga zachowania formy pisemnej ad probationem (dla celów dowodowych). Oznacza to, że dla ważności tej umowy ustawodawca nie zastrzegł żadnej formy szczególnej, zatem można ją zawrzeć również ustnie lub w sposób dorozumiany.

W związku z tym możliwe jest ustalenie treści tej umowy także na podstawie dowodu z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron, zwłaszcza, że w świetle unormowania ogólnego, przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 31 lipca 2020 r. sygn. I AGa 99/19

Umowa o dzieło a umowa o roboty budowlane

W praktyce w celu rozróżnienia dzieła (umowy o dzieło) i robót budowlanych (umowy o roboty budowlane) proponuje się odwołanie do pojęcia robót budowlanych w rozumieniu art. 3 pkt 7 prawa budowlanego. Zgodnie z tym przepisem (w brzmieniu obowiązującym w dacie kontraktowania stron) roboty budowlane to „budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego”. 

W orzecznictwie i doktrynie zostało rozstrzygnięte, iż określone prace kwalifikuje się jako dzieło albo jako roboty budowlane w rozumieniu Kodeksu cywilnego, stosując właśnie rozróżnienia na podstawie kryterium:

1) budowlanego charakteru,

2) rozmiaru prac oraz

3) stopnia skomplikowania prac, w ramach określonych wstępnie przez definicje prawa budowlanego, z uwzględnieniem doświadczenia wynikającego z obserwacji rynku budowlanego.

Ponadto za utrwalony Sąd Okręgowy uznał pogląd, że nie jest koniecznym dla uznania, że strony zawarły umowę o roboty budowlane w rozumieniu art. 647 KC., ażeby przedmiotem tej umowy było wykonanie całego, kompletnego obiektu, ale wystarczającym jest, że strony przewidują w umowie obowiązek wykonania określonej części obiektu spełniającej ww. kryteria (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 lipca 2017 roku, I ACa 955/16)

Kiedy strona umowy może wstrzymać się z dalszą realizacją umowy?

Art 490 Kodeksu cywilnego: Jeżeli jedna ze stron obowiązana jest spełnić świadczenie wzajemne wcześniej, a spełnienie świadczenia przez drugą stronę jest wątpliwe ze względu na jej stan majątkowy, strona zobowiązana do wcześniejszego świadczenia może powstrzymać się z jego spełnieniem, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego lub nie da zabezpieczenia. Uprawnienia powyższe nie przysługują stronie, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o złym stanie majątkowym drugiej strony.

Np. wykonawca może skorzystać z uprawnienia przysługującego mu na podstawie przepisu art. 490 § 1 Kodeksu cywilnego, a mianowicie wstrzymać się z realizacją dalszych prac budowlanych, w związku z brakiem zapłaty za dotychczasowe etapy wykonawcze, o czym należy poinformować inwestora (w przypadku wystąpienia opisanych w cytowanym przepisie przesłanek).