Jak powiedzieć dziecku o rozwodzie? Wskazówki dla rodziców

Jak powiedzieć dziecku o rozwodzie? Dzieci żyjące w dysfunkcyjnej rodzinie cierpią nie tylko w trakcie rozwodu, ale przez całe swoje dzieciństwo. Kłótnie, awantury czy nawet zwykły chłód emocjonalny pomiędzy rodzicami mają niekorzystny wpływ na dziecko, które dopiero uczy się rozpoznawać emocje i intensywnie dojrzewa.

Chociaż małe dzieci rozumieją rozwód inaczej niż dzieci w wieku szkolnym, to również od tych starszych nie można oczekiwać, że w pełni i prawidłowo odbiorą przekaz kierowany do nich przez dorosłych. Zatem jak powiedzieć dziecku o rozwodzie rodziców i jak przygotować się do takiej rozmowy?

Rozmowa o rozwodzie a wiek dziecka 

Rodzice często zastanawiają się, jak powiedzieć 5 letniemu dziecku o rozwodzie. Określenie wieku pociechy nie jest tutaj bez znaczenia, ponieważ młodsze dzieci znacznie lepiej radzą sobie z takimi informacjami. Starszak, czyli dziecko w wieku wczesnoszkolnym, kieruje się bardzo silnymi emocjami, których nie potrafi jeszcze kontrolować.

Dominują wtedy takie uczucia jak smutek, osamotnienie, poczucie zdrady. Wieść o tym, że jeden z rodziców wyprowadzi się z domu, dziecko może potraktować jako porzucenie. Jeśli w nieodpowiedni sposób maluch dowie się o rozwodzie, z pewnością będzie kierował nim strach dotyczący utraty mamy czy taty. 

Zatem jak powiedzieć 8 letniemu dziecku o rozwodzie? Należy wziąć pod uwagę, że mały człowiek w tym wieku silnie tęskni za rodzicem, który opuszcza dom i równie mocno przywiązuje się do tego rodzica, z którym pozostaje. Mogą towarzyszyć temu skrajne emocje, zarówno lęk wyrażony przez płacz, jak i złość, spowodowana poczuciem niesprawiedliwości.

Tłumacząc dziecku, że rodzice biorą rozwód, należy skupić się w tym przypadku na jego sytuacji i przyszłości po rozwodzie. Rodzic powinien podkreślić, że nie będzie to miało wpływu na relacje z mamą czy tatą. Mimo to warto przygotować się również na zmiany zachowania u dziecka, które będą stanowiły metodę radzenia sobie z emocjami. 

Dlaczego należy rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie?

Czasami rodzice, którzy nie wiedzą, jak przeprowadzić dziecko przez rozwód (bez względu na to, czy jest to rozwód z orzeczeniem o winie, czy rozwód bez orzekania o winie) – popełniają przy tym mnóstwo krzywdzących je błędów. Jednym z najczęstszych jest całkowite unikanie rozmów na ten temat. Kiedy rodzic się rozwodzi, spada na niego wiele dodatkowych obowiązków i problemów.

W takim chaosie łatwo zapomnieć o dziecku jego potrzebach i uczuciach. Warto więc spojrzeć na całą sytuację z perspektywy małego człowieka. Ten, widząc, że dzieje się coś złego lub mając już świadomość, że rodzice się rozstają, ma w głowie setki pytań i obaw.

Nie wie, z kim zamieszka, z kim spędzi święta, kto zaprowadzi go do szkoły, z kim będzie odrabiać lekcje. Brak odpowiedzi ze strony rodzica tylko pogłębia problem negatywnych emocji, zwłaszcza niepokoju i lęku. 

Rodzic nie powinien unikać odpowiedzi ani udzielać odpowiedzi wymijających. Dziecko musi wiedzieć, że jego życie po rozwodzie rodziców nadal będzie poukładane, bezpieczne. Warto zatem udzielać dziecku konkretnych odpowiedzi na jego pytania, a także tłumaczyć różne konsekwencje rozwodu z wyprzedzeniem, nawet wtedy, kiedy malec wydaje się nie interesować tym tematem. 

Zasady prowadzenia rozmowy o rozwodzie

Co powiedzieć dziecku gdy rodzice się rozwodzą jest równie ważne jak to, jak w ogóle powiedzieć o rozwodzie. Kluczowe jest tutaj przestrzeganie pewnych zasad, o których rodzice rzadko pamiętają lub z których nie zdają sobie sprawy. Zanim powiemy dziecku o rozwodzie, powinniśmy:

1. Zaplanować z drugim rodzicem wspólną strategię. Wskazane jest, aby przy dziecku nie kłócić się i nie sprzeczać. Nie wolno też mówić źle o współmałżonku, traktując takie opinie jako broń, która pozwoli negatywnie nastawić dziecko do mamy czy taty. Priorytetem powinno być dobro i bezpieczeństwo młodego człowieka.
2. Zaprosić do rozmowy drugiego rodzica. Wspólna rozmowa pozwala udowodnić dziecku, że rodzice nadal są jednością, jeśli chodzi o sprawowanie nad nim opieki. Dzięki temu maluch czuje się bezpieczniej.
3. Dostosować formę przekazu do wieku dziecka, czyli używać zwrotów, które pociecha na pewno zrozumie. Należy prowadzić rozmowę prosto, szczerze i uczciwie. Szczegóły rozstania, na przykład zdrada, nie są tutaj istotne. Podstawą jest wyjaśnienie, czym jest rozwód, dlaczego do niego dochodzi i jakie rodzi konsekwencje.
4. Dostosować swoje emocje, czyli przede wszystkim zachować spokój podczas całej rozmowy.
5. Przygotować odpowiedzi na pytania i przygotować się na różne reakcje dziecka. 

Warto pamiętać, że podczas rozwodu liczy się nie tylko ta jedna rozmowa, w której rodzic wyjawia wszystko dziecku. Kluczowa jest także codzienność, która powinna udowodnić maluchowi, że jego życie nie zmieni się radykalnie.

Nie wolno odcinać dziecka od małżonka ani członków jego rodziny. Malec powinien też chodzić normalnie do szkoły i na zajęcia dodatkowe. Od obojga opiekunów dziecko musi usłyszeć również, że chociaż rodzice przestali się kochać, to nadal kochają swoje dziecko.

Jakimi słowami mówić o rozwodzie?

Rozmowa o rozwodzie nie powinna być spontaniczna i nieprzemyślana. Ponieważ słowa rodzica mogą wywołać u dziecka różne, skrajne reakcje, należy dobrać je odpowiednio do jego wieku i dojrzałości emocjonalnej. W rozmowie z przedszkolakiem wystarczy powiedzieć o tym, że rodzice dużo się kłócą i nie chcą już razem mieszkać.

Dziecko z pewnością samo zauważyło do tej pory, że mama i tata często na siebie krzyczą, zatem będzie to jedynie potwierdzenie ich przypuszczeń. Mimo to rozmowa tego typu jest potrzebna – w przeciwnym razie dziecko może zacząć obwiniać za rozstanie rodziców samego siebie.

Starsze dzieci będą potrzebowały większej ilości informacji niż te, które same potrafią wywnioskować z własnych obserwacji. Nastolatkowi trzeba powiedzieć już o tym, że rodzice są nieszczęśliwi, dlatego wolą się rozstać i zacząć nowe życie.

Nie należy jednak poruszać trudnych przyczyn rozstania, na przykład mówić o zdradzie. Dziecko nie powinno zostać wciągnięte w problemy dorosłych. Należy natomiast pozostawić je z przekonaniem, że ono zawsze będzie dla małżonków najważniejsze. Jeśli wiesz już jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie, zrób ten pierwszy krok i nie odwlekaj sprawy na później…