O przysposobieniu (adopcji) i warunkach jakie należy spełnić

Czym jest przysposobienie dziecka?

Przysposobienie umożliwia dziecku wychowanie w zastępczej rodzinie, gdy jest ono pozbawione pieczy rodzicielskiej.

Aby przysposobić dziecko, należy wiedzieć, że:

Przysposobić można tylko osobę małoletnią, czyli do ukończenia 18 lat.

Przysposobić można tylko dla dobra tej osoby. To jest najważniejsza rzecz. Przysposobienie (adopcja) następować musi dla dobra osoby małoletniej (adoptowanej). Przesłanka ta ma znaczenie rozstrzygające dla ustalenia, czy przysposobienie może nastąpić.

Pamiętaj, że celem przysposobienia nie jest zaspokojenie potrzeb uczuciowych i rodzinnych osoby przysposabiającej, lecz tylko i wyłącznie dobro małoletniego przysposabianego dziecka.

Dobro, interes dziecka ma znaczenie nadrzędne i wymaga rozważenia w każdej sprawie dotyczącej opieki nad małoletnim. Zaspokojenie potrzeb życiowych i rodzinnych osoby, która chce adoptować, będzie już tylko efektem ubocznym kierowania się dobrem dziecka adoptowanego.

Dobro dziecka zgodnie ze standardami europejskimi należy rozumieć w ten sposób, że dziecko dla pełnego i harmonijnego rozwoju powinno wychowywać się w środowisku rodzinnym w:

• atmosferze szczęścia,
• miłości i zrozumienia
• i że powinno być w pełni przygotowane do życia w społeczeństwie jako indywidualnie ukształtowana jednostka,
• wychowywana w duchu pokoju,
• godności, tolerancji, wolności,
• równości i solidarności,
• z uwzględnieniem znaczenia tradycji i wartości kulturalnych każdego narodu dla ochrony i harmonijnego rozwoju dziecka.

Warunki, jakie trzeba spełnić przy przysposobieniu

Przysposobić można tylko w wypadku, gdy przysposabiany żyje w chwili przysposobienia.

Przysposabiający ma mieć kwalifikacje osobiste, które dadzą gwarancje wywiązania się z obowiązków przysposabiającego. Istotne znaczenie w tym zakresie mają zatem okoliczności, które świadczą o osobowości przysposabiającego, zwłaszcza jaką motywacją się kieruje, pragnąc przysposobić dziecko.

Odpowiednie kwalifikacje osobiste powinny obejmować także wymogi, które wynikają z Konwencji o prawach dziecka, a dotyczące ciągłości w wychowaniu dziecka, tożsamości dziecka w sferze etnicznej, religijnej, kulturowej i językowej.

Zgodnie z Konwencją o prawach dziecka nie można orzec o przysposobieniu bez przeprowadzenia stosownego wywiadu dotyczącego przysposabiającego, dziecka i jego rodziny. Wywiad taki, w zależności od okoliczności sprawy, powinien obejmować między innymi ustalenia dotyczące: osobowości, stanu zdrowia i sytuacji majątkowej przysposabiającego, jego sytuacji rodzinnej, warunków mieszkaniowych oraz zdolności do wychowania dziecka.

Przysposabiający musi również posiadać opinię kwalifikacyjną oraz świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny, chyba że obowiązek ten jej nie dotyczy.

Kwestie te reguluje ustawa o wspieraniu rodziny i systemie przeczy zastępczej.

Zgodnie z nią jeżeli osoba chcąca przysposobić sprawuje już obecnie pieczę zastępczą nad dzieckiem (rodzina zastępcza), to nie ma konieczności przedstawiania świadectwa ukończenia kursu. Przysposabiający musi dysponować pełną zdolnością do czynności prawnych.

Różnica wieku między przysposabiającym a przysposobionym

Między przysposabiającym a przysposobionym powinna być odpowiednia różnica wieku. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ani nie określa minimalnego wieku przysposabiającego, ani też nie przewiduje sztywnej minimalnej różnicy wieku stron tego stosunku prawnego.

Przepisy wymagają, tylko aby różnica była odpowiednia. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego nie stoi także na przeszkodzie przysposobieniu znaczna różnica wieku między przysposabiającym a przysposobionym (np. w wypadku przysposobienia wnuka przez dziadka), ponieważ doświadczenie uczy, że osoby starsze wywiązują się z reguły należycie z obowiązku prawidłowego wychowania dziecka.

To decyzją sądu w indywidualnej sprawie jest dokonanie oceny, czy różnica wieku jest odpowiednia. Zasadą powinna być normalna różnica wieku występująca między rodzicami a dziećmi.

W wyżej wymienionej sprawie Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że różnica 50 lat sama przez się nie jest przeszkodą do adopcji, jeżeli nie ma innych okoliczności sprzeciwiających się orzeczeniu przysposobienia.

Chodzi o to, żeby przysposabiający zapewniał dziecku opiekę i wychowanie aż do uzyskania przez niego pełnoletności. Jednocześnie duża różnica wieku jednego z małżonków może być łagodzona mniejszym wiekiem drugiego z nich.

Adwokat wskazuje również, że orzeczenie przysposobienia dziecka przez ludzi starszych należy uznać za uzasadnione wówczas, gdy między przysposabiającym a przysposobionym zostały wcześniej już nawiązane trwałe więzy uczuciowe.

Warto również wiedzieć, że Konwencja europejska o przysposabianiu dzieci wskazuje tylko na minimalny wiek nowego rodzica. Natomiast Polska zgłosiła zastrzeżenie do konwencji i dlatego w Polsce także osoba tuż po uzyskaniu pełnoletności może starać się o adopcję dziecka.

Zgoda drugiego małżonka na przysposobienie

Przysposobić wspólnie mogą tylko małżonkowie. Jeśli przysposobić chce jeden małżonek, wówczas konieczne jest uzyskanie zgody drugiego małżonka, chyba że ten nie ma zdolności do czynności prawnych albo że porozumienie się z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.

Do adopcji potrzebna jest zgoda rodziców dziecka, chyba że zostali pozbawieni oni władzy rodzicielskiej lub są nieznani.

Do adopcji potrzebna jest również zgoda przysposabianego, który ukończył lat 13, a także wysłuchanie, jeśli nie ukończył lat 13, jeżeli może on pojąć znaczenie przysposobienia i jego rozwój wskazuje, że ma należyte rozeznanie.

Pokrewieństwo lub powinowactwo łączące przysposabiającego z przysposabianym nie jest przeszkodą do wydania orzeczenia o przysposobieniu. Dlatego możliwa jest adopcja, np. wnuka przez dziadków. Nie ma również przeszkód prawnych do przysposobienia dziecka przez rodzeństwo.

Dziecko może również przysposobić opiekun. Należy wiedzieć, że w efekcie przysposobienia między przysposabiającym a przysposobionym powstaje stosunek taki jak między rodzicami a dziećmi.

O przysposobieniu orzeka sąd opiekuńczy na żądanie przysposabiającego.

Od postanowienia w przedmiocie przysposobienia przysługuje apelacja.

Ośrodek Adopcyjny w Lublinie znajduje się przy ul. Zana 38.