Ile wynoszą koszty procesu karnego i kto je ponosi?

Czy oskarżony ma prawo żądać zwrotu kosztów procesu w wypadku uniewinnienia lub umorzenia postępowania? Kto jest zobowiązany do zwrócenia mu poniesionych kosztów procesu? Ile wynoszą koszty procesu karnego? W dzisiejszym wpisie odpowiemy na pytania dotyczące odpowiedzialności oskarżonego za koszty procesu karnego.

Do kosztów procesu należą opłaty oraz poniesione przez Skarb Państwa wydatki, a także uzasadnione wydatki stron, w tym wydatki z tytułu ustanowienia jednego obrońcy lub pełnomocnika.

W sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza od skazanego koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego.

Koszty sądowe w sprawach karnych

Ile wynoszą koszty sądowe w sprawach karnych? Jeśli oskarżony przegra, czyli zostanie uznany za winnego i skazany na karę pozbawienia wolności za popełnione przestępstwo, to w zależności od wysokości tej kary będzie musiał uiścić opłatę:

• do 3 miesięcy – 60 zł,
• do 6 miesięcy – 120 zł,
• do 1 roku – 180 zł,
• do 2 lat – 300 zł,
• do 5 lat – 400 zł,
• do 15 lat albo 25 lat – 600 zł.

Skazany w pierwszej instancji na karę grzywny obowiązany jest uiścić opłatę w wysokości 10%, nie mniej jednak niż 30 zł, a w razie orzeczenia grzywny obok kary pozbawienia wolności – w wysokości 20% od kwoty wymierzonej grzywny.

W sprawach z oskarżenia prywatnego sąd zasądza od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego koszty procesu oraz na rzecz Skarbu Państwa wydatki, od których uiszczenia oskarżyciel został zwolniony lub w razie rozpoznania sprawy bez ich uiszczenia.

Uniewinnienie a koszty sądowe

W wypadku uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia prowadzonego przeciwko niemu postępowania:

• w sprawach z oskarżenia publicznego koszty procesu ponosi Skarb Państwa, z wyjątkiem kosztów z tytułu obrony oskarżonego w sprawie, w której oskarżony skierował przeciwko sobie podejrzenie popełnienia czynu zabronionego i z wyjątkiem kosztów z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika pokrzywdzonego, oskarżyciela posiłkowego, powoda cywilnego lub innej osoby;
• w sprawach z oskarżenia prywatnego koszty procesu ponosi oskarżyciel prywatny, a w razie pojednania się stron – oskarżyciel i oskarżony w zakresie przez siebie poniesionym, jeżeli strony w zawartej ugodzie nie uregulowały tego inaczej.

Umorzenie a koszty sądowe

Jeżeli w sprawach z oskarżenia publicznego przyczyny umorzenia powstały w toku postępowania, sąd może orzec od Skarbu Państwa zwrot należności z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika.

W wyjątkowych wypadkach, w razie umorzenia postępowania, sąd może orzec, że koszty procesu ponosi w całości lub w części oskarżony, a w sprawach z oskarżenia prywatnego oskarżony lub Skarb Państwa.

W wypadku nieuwzględnienia środka odwoławczego (apelacji) wniesionego wyłącznie przez oskarżonego, oskarżyciela posiłkowego lub prywatnego koszty procesu ponosi na zasadach ogólnych ten, kto wniósł środek odwoławczy.

Jeśli środek odwoławczy pochodzi wyłączenie od oskarżyciela publicznego, koszty procesu w postępowaniu odwoławczym ponosi Skarb Państwa.

Jeśli dojdzie do zmiany wyroku skazującego lub orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania na niekorzyść oskarżonego, to niezależnie od tego, kto wniósł środek odwoławczy, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi oskarżony.

Wysokość kosztów procesu zasądzanych od Skarbu Państwa lub przeciwnika procesowego na rzecz strony, której racje zostały uwzględnione, np. oskarżonego, który został uniewinniony, jest limitowana wysokością rzeczywiście poniesionych kosztów (np. na podstawie przedstawionej przez adwokata faktury), przy czym nie może przekroczyć sześciokrotności stawki minimalnej, wynikającej z rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r.