Jak zgłosić samowolę budowlaną sąsiada? wzór donosu

Zgłoszenie samowoli budowlanej do nadzoru budowlanego to sposób na poradzenie sobie z sąsiadem, który realizuje inwestycję, łamiąc przepisy budowlane i stwarzając zagrożenie lub wpływając negatywnie na użyteczność działki sąsiedniej.

Donos do nadzoru budowlanego nie zawsze jest więc przejawem złośliwości – czasami to jedyne rozwiązanie, jakie pozostaje w zasięgu osoby, która próbuje walczyć o swoje prawa i interesy. Jak więc zgłosić samowolę budowlaną sąsiada do nadzoru budowlanego?

Aby ułatwić Ci sporządzenie takiego dokumentu – przygotowaliśmy gotowy do wypełnienia wzór donosu na samowolę budowlaną, który zakupisz poniżej:

Zgłaszanie nieprawidłowości do Nadzoru Budowlanego

Zgodnie z tym, co mówi prawo budowlane, zanim sąsiad zacznie budować dom czy inny obiekt, będzie zmuszony uzyskać pozwolenie na budowę. Proces budowlany składa się natomiast z dwóch etapów:

• postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu,
• postępowania dotyczącego zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę.

Wydając decyzję o pozwoleniu na budowę – gmina powinna wziąć pod uwagę dobro sąsiednich nieruchomości. Zasadniczo, ma też obowiązek zawiadomić wszystkich sąsiadów o wszczęciu postępowania i możliwości złożenia uwag czy opinii.

Często jednak rezygnuje z tego rozwiązania i doręcza sąsiadom jedynie odpisy swojej decyzji. To na tym etapie sąsiedzi mogą zgłosić swoje uwagi do wydanych warunków zabudowy, składając odwołanie do SKO.

Kiedy inwestor uzyska decyzję o warunkach zabudowy, składa wniosek o pozwolenie na budowę. Również na tym etapie jego sąsiedzi mogą zgłaszać swoje zastrzeżenia, uwagi i wnioski. Do zgłaszanych uwag musi odnieść się wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Jeśli uwagi nie zostaną uwzględnione, sąsiedzi mogą złożyć odwołanie  do wojewody.

Czym jest samowola budowlana?

Zgłoszenie samowoli budowlanej nie powinno być bezzasadne, dlatego warto dowiedzieć się najpierw, co tak naprawdę nazywamy samowolą budowlaną. Zgodnie z przepisami prawa budowlanego, samowolna budowlana polega na tym, że obiekt budowany jest lub został wybudowany bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę, bez zgłoszenia lub pomimo sprzeciwu od tego zgłoszenia.

Oznacza to, że samowolą budowlaną będzie między innymi rozpoczęcie prac budowlanych przed otrzymaniem pozwolenia na budowę z urzędu.

Jednak samowolę budowlaną można rozumieć również jako wzniesienie obiektu budowlanego z naruszeniem jakichkolwiek przepisów prawa budowlanego. W przypadku samowoli budowlanej zgłaszanej przez sąsiada, najczęściej będzie to podjęcie działań, które skutkują negatywnym wpływem na użyteczność działki sąsiedniej.

Chodzi między innymi o usytuowanie budynku, garażu czy ogrodzenia zbyt blisko sąsiedniej nieruchomości. Należy pamiętać bowiem, że budynek może znajdować się w odległości maksymalnie 4 metrów od granicy, jeśli jest zwrócony do niej ścianą z oknami lub drzwiami, bądź maksymalnie 3 metrów, jeśli jest zwrócony do niej ścianą bez otworów okiennych czy drzwiowych.

Przepisy odnoszą się też do innych elementów budynku, jak chociażby komin. Zatem wszelkie naruszenia, jakich dopuścił się inwestor, prowadzące do powstania szkody po stronie sąsiada, mogą podlegać zgłoszeniu do nadzoru budowlanego.

Donos może dotyczyć nieprzestrzegania przepisów budowlanych, wydanych warunków zabudowy, projektu budowlanego czy pozwolenia na budowę.

Jak zgłosić samowolę budowlaną sąsiada?

Odpowiedzią na pytanie „jak zgłosić samowolę budowlaną sąsiada?” jest sporządzenie donosu. Donos do nadzoru budowlanego to stosunkowo proste pismo, które powinno spełniać jednak warunki ustalone dla pism urzędowych. Dokument można przygotować w oparciu o nasz wzór pisma do nadzoru budowlanego o samowoli budowlanej, który uwzględnia:

• datę i miejsce sporządzenia pisma,
• dane autora donosu,
• oznaczenie adresata, czyli powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego,
• adres nieruchomości, pod którym naruszane są przepisy prawa budowlanego,
• opis sytuacji,
• dowody,
• podpis.

Warto pamiętać, że pismo do nadzoru budowlanego o samowoli budowlanej nie powinno być anonimowe, gdyż anonimy nie muszą być rozpatrywane przez organ – dzieje się tak tylko w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia ludzi. Nie trzeba jednak martwić się o to, że dane składającego donos zostaną wyjawione sąsiadowi.

Nadzór budowlany ma obowiązek zanonimizowania takiego donosu przed udzieleniem inwestorowi dostępu do akt postępowania. Wniesienie imiennego donosu ma też swoje zalety.

Przede wszystkim pozwala sąsiadowi otrzymywać powiadomienia dotyczące prowadzonego postępowania. Poza tym sprawia również, że donos wygląda na bardziej wiarygodny.

Aby mieć pewność, że zawiadomienie o samowoli budowlanej wywoła oczekiwany skutek, warto dołączyć do donosu zgromadzony materiał dowodowy. Dowodami w takiej sprawie mogą być zaś zdjęcia, nagrania czy zeznania świadków.

Czym skutkuje donos na samowolę budowlaną?

Donos do nadzoru budowlanego powinien skutkować przeprowadzeniem kontroli na placu budowy. Wykonujący ją inspektor nadzoru budowlanego musi ocenić w trakcie kontroli, czy inwestor faktycznie naruszył przepisy prawa budowlanego oraz, czy budowany lub wybudowany obiekt stanowi samowolę budowlaną.

Za naruszenie przepisów inwestorowi grozi grzywna w kwocie od 20 do 5000 zł oraz nakaz wstrzymania realizacji inwestycji. To jednak nie koniec możliwych sankcji.

Jeśli po wydaniu postanowienia o wstrzymaniu budowy inwestor:

• wycofa wniosek o legalizację budowy,
• nie złoży wniosku o legalizację w wymaganym terminie,
• nie przedłoży, w wyznaczonym terminie, dokumentów legalizacyjnych,
• nie wykona w wyznaczonym terminie postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w dokumentach legalizacyjnych,
• nie uiści opłaty legalizacyjnej,
• będzie kontynuował budowę pomimo wydania postanowienia o wstrzymaniu budowy,

grozi mu nakaz rozbiórki.

Legalizacja samowoli budowlanej

Warto wspomnieć więc również o tym, że inwestor może bronić się przed wstrzymaniem realizacji swojego projektu i próbować dokonać legalizacji samowoli budowlanej jeśli w terminie 30 dni od dnia doręczenia postanowienia o wstrzymaniu budowy złoży wniosek o legalizację i dopełni innych formalności, będzie możliwe wznowienie robót budowlanych.

Oczywiście pod warunkiem, że obiekt budowlany jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz zgodny jest także z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Natomiast jeśli inwestor nie wykona nakazu rozbiórki w terminie, grozi mu kolejna kara grzywny, którą nadzór budowlany może nakładać na niego wielokrotnie.

Kilka zdań podsumowujących

Gdzie zgłosić samowolę budowlaną? Samowolę budowlaną sąsiada należy zgłosić do właściwego ze względu na miejsce położenia przedmiotowej nieruchomości Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (PINB).

Na koniec odpowiedź na bardzo często padające pytanie: czy istnieje coś takiego jak przedawnienie samowoli budowlanej obiektu budowlanego? otóż nie! Zgodnie ze stanem prawnym na rok 2023, samowola budowlana nie ulega przedawnieniu!

Oznacza to, że nawet odziedziczona samowola budowlana może nowemu nabywcy stworzyć dość poważne problemy prawne ze strony nadzoru budowlanego.

Podstawa prawna: Prawo budowlane.