Czy postanowienie o kontaktach z dzieckiem wymaga klauzuli wykonalności?

Czy to w wyroku orzekającym rozwód, czy w oddzielnym postępowaniu w przedmiocie kontaktów z dzieckiem (dziećmi) sąd orzeka o kontaktach z dziećmi tego z rodziców, z którym (dziecko) dzieci na co dzień nie mieszkają.

W wyroku rozwodowym, w jednym z punktów, sąd ustala sposób utrzymywania kontaktów z dziećmi. Wyrok czy postanowienie stanowi co prawda tytuł egzekucyjny, jednakże nie nakłada on na strony obowiązków, które nadawałyby się do przymusowego wykonania w drodze egzekucji – wbrew odmiennemu przekonaniu niektórych osób wynikającego ze społecznych oczekiwań.

Obowiązek polegający np. na odebraniu i przyprowadzeniu dzieci po zrealizowanym kontakcie nie jest obowiązkiem nadającym się do przymusowego wykonania w drodze egzekucji, w przypadku jego niewykonania lub nienależytego wykonania.

Zgodnie z najnowszymi zapatrywaniami sądów, w tym Sądu Najwyższego, sprawy dotyczące kontaktów z dzieckiem w tym postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem utraciło od 2011 roku charakter egzekucyjny i stało się jednym z postępowań opiekuńczych.

A co to oznacza?

Oznacza to, że obecnie postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem składa się z dwóch etapów.

W pierwszym etapie sąd wydaje postanowienie o zagrożeniu nakazaniem zapłaty określonej osobie oznaczonej sumy pieniężnej. Jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje.

W drugim etapie Sąd wydaje postanowienie o nakazaniu zapłaty określonej osobie sumy pieniężnej. Jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń.

Na każde postanowienie wydane na każdym z dwóch etapów postępowania przysługuje zażalenie.

W sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem, czyli zarówno w sprawie o zagrożenie nakazanie zapłaty sumy pieniężne oraz w sprawie o nakazanie zapłaty sumy pieniężnej za naruszenie obowiązku dotyczącego wykonywania kontaktów z dzieckiem i/lub przyznanie zwrotu wydatków – sąd opiekuńczy działa na wniosek.

Od sierpnia 2019 r. podniesiono opłatę od wniosku z 40 zł do 100 zł. 

Poza wymogami formalnymi jak dla każdego pisma w postępowaniu nieprocesowym, tutaj należy dołączyć orzeczenie sądu (wyrok lub postanowienie) albo ugodę zawartą przed sądem, których wykonalność została stwierdzona przez sąd (tzw. wzmianka o wykonalności, a nie klauzula wykonalności, bo to zupełnie dwie różne rzeczy).

Stwierdzenia wykonalności orzeczenia dokonuje sąd jednoosobowo, postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym – na postanowienie to zażalenie nie przysługuje.

Przed wydaniem każdego z postanowień, sąd obowiązkowo wysłuchuje uczestników postępowania.

W związku z tym, jeśli strona wniesie o nadanie klauzuli wykonalności postanowieniu w przedmiocie kontaktów z dzieckiem to należy oczekiwać odpowiedzi oddalającej taki wniosek. I oczywiście można składać na to postanowienie zażalenie, lub dla odmiany można postąpić prawidłowo i przeprowadzić wyżej opisane postępowanie w kierunku prawidłowego wykonywania kontaktów.