Kiedy i jak można ustanowić rozdzielność majątkową z datą wsteczną? wzór pozwu

Przepis artykułu 52 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dopuszcza możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej przed sądem (dawniej zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej) – o ile istnieją ważne powody.

Dodatkowo istnieje możliwość starania się o ustanowienie takiej rozdzielności z datą wsteczną przed sądem – o ile istnieją wyjątkowe okoliczności.

Dla ułatwienia Ci sporządzenia takiego pisma przygotowaliśmy wzór pozwu o rozdzielność majątkową z datą wsteczną, który pobierzesz poniżej:

Z żądaniem takim może również wystąpić wierzyciel któregoś z małżonków, jednak to nie będzie przedmiotem tego artykułu. Tutaj rozważymy sytuację, gdy z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej występuje jeden z małżonków.

Prawnik podkreśla, że wskazany przepis kodeksu rodzinnego i opiekuńczego reguluje ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd w czasie trwania małżeństwa, ponieważ uprawomocnienie się wyroku orzekającego rozwód wyłącza możliwość ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej, skoro wspólność małżeńska i majątkowa ustała już wskutek ustania małżeństwa.

Tak samo będzie w przypadku separacji.

Nie jest dopuszczalne wytoczenie powództwa o ustanowienie rozdzielności z mocą wsteczną po prawomocnym orzeczeniu rozwodu, to jednak małżonek może wystąpić z takim żądaniem do chwili prawomocnego rozwiązania małżeństwa przez rozwód, a w konsekwencji popierać to żądanie także po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej wbrew woli jednego z małżonków jest dopuszczalne jedynie w razie istnienia ważnych ku temu powodów. Celem tego unormowania jest zapewnienie ochrony interesów małżonka słabszego ekonomicznie przed dowolnym uchylaniem ustroju wspólności majątkowej, który najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Dlatego też przez ważne powody rozumie się najogólniej takie okoliczności, które sprawiają, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego z małżonków oraz dobru założonej przez małżonków rodziny, a nawet prowadzi do sytuacji sprzecznej z zasadami prawa rodzinnego.

Przez ważne powody rozumie się nie tylko okoliczności natury majątkowej, jak np. trwonienie przez jednego z małżonków zarobkówstanowiących ich wspólny dorobek, powodowanie uszczerbku w majątku wspólnym itp. Ważnym powodem mogą być także okoliczności stwarzające sytuację, w której wykonywanie zarządu przez każdego z małżonków ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub znacznie utrudnione. Ważne powody, uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej na żądanie jednego z małżonków, mają miejsce, gdy drugi z nich wskutek zaniedbywania obowiązków względem rodziny lub ulegania nałogom nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego albo majątek ten marnotrawi.

Przez ważne powody do ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd należy również rozumieć takie wytworzenie się sytuacji, która w konkretnych okolicznościach wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i dobra rodziny. Dlatego zadając pytania przed sądem, tak ważne jest ustalenie:

– sytuacji majątkowej stron,

– wielkości majątku wspólnego, zadłużenia stron i okoliczności ich powstania,

– wielkości majątku odrębnego i sposobu wykonywania zobowiązań,

– a nawet kwestia utrzymania i wychowania dzieci.

W jakim kierunku powinno być prowadzone postępowanie sądowe?

W odniesieniu do sfery stosunków majątkowych małżeńskich ocena istnienia lub braku ważnych powodów do ustalenia rozdzielności majątkowej przez sąd może być wyrażona po dokonaniu ustaleń co najmniej w odniesieniu do: wielkości majątku wspólnego, istnienia zadłużenia jednego lub obojga małżonków, rozmiarów tego zadłużenia i okoliczności jego powstania, majątku odrębnego dłużnika oraz sposobu, wykonywania przez niego zobowiązania, a także kwestii związanych z utrzymaniem i wychowaniem małoletnich dzieci stron. (…)

Wymaga to szczególnej wnikliwości. Szczególna ostrożność w ocenie istnienia ważnych powodów wymaga sytuacja, gdy między małżonkami zachwiana jest równowaga ekonomiczna, zwłaszcza wtedy, gdy żądanie ustanowienia rozdzielności majątkowej jest skierowane przeciwko małżonkowi, który do zaspokajania potrzeb rodziny przyczynia się osobistymi staraniami o wychowanie dzieci oraz pracą we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ważnymi powodami do ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd będzie trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, będące konsekwencją uprzedniego ustania więzi rodzinno-prawnych i powstania trwałego stanu separacji faktycznej.

Nie można jednak uznać za ważne powody okoliczności niezawinionych przez małżonka bądź też niezależnych od jego woli, w szczególności długotrwałej choroby.

Ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej może stanowić stan separacji małżonków, jeżeli nie ma charakteru przejściowego, lecz stanowi skutek trwałego rozkładu pożycia małżonków. Ważnym powodem nie jest każda postać (przejaw) separacji faktycznejmałżonków, lecz tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym.Ustalenie jednak takiej separacji nie zwalnia od rozważenia, czy ustanowienie rozdzielności majątkowej nie pozostaje w sprzeczności z dobrem rodziny.

Dobro to mogłoby sprzeciwić się ustanowieniu rozdzielności w szczególności wtedy, gdy z żądaniem jej zniesienia występuje małżonek, który porzucił rodzinę lub w inny sposób ze swej winy spowodował rozkład pożycia i powstanie separacji, uwzględnienie zaś tego żądania byłoby szkodliwe dla interesów małżonka.

Dopuszczalne jest uznanie za ważny powód ustanowienia (także z datą wsteczną) rozdzielności majątkowej, faktu prowadzenia, a nawet samej możliwości prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego, jeżeli przemawia za tym dobro rodziny lub dobro współmałżonka dłużnika, szczególnie wówczas, gdy małżonkowie od dłuższego czasu pozostają w faktycznej separacji.

Oznaczenie w wyroku, który ustanawia rozdzielność majątkową, dnia jej ustania następuje z urzędu. Oznaczenie wcześniejszego dnia ustanowienia rozdzielności może być wskazane zwłaszcza w wypadku długotrwałej separacji faktycznej, zapobiega bowiem traktowaniu dorobku jednego z małżonków w okresie separacji jako majątku wspólnego, gdy drugi z małżonków, który porzucił rodzinę i prowadziłlekkomyślny tryb życia, nie przyczynił się do jego powstania.

Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa, jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tej dacie ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.

Warto wiedzieć, że nie jest jednak dopuszczalne oznaczenie chwili ustanowienia rozdzielności z dniem późniejszym od daty uprawomocnienia się wyroku znoszącego tę wspólność.

W razie nieoznaczenia przez sąd daty ustanowienia rozdzielności majątkowej strona może w trybie art. 351 § 1 kodeksu postępowania cywilnego wnosić o stosowne uzupełnienie wyroku.

Sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej rozpatrywane są przez sądy rejonowe.

Na koniec adwokat podkreśla, że nowe przepisy umożliwiają zawarcie przez małżonków umowy majątkowej nawet po ustanowieniu przez sąd takiej rozdzielności majątkowej (wyłączenia wspólności ustawowej).