Wniosek o wycofanie oskarżenia – wzór

Przestępstwa ścigane na wniosek poszkodowanego

Zgodnie z przepisami kodeksu karnego, wyróżnia się:

• przestępstwa ścigane na wniosek,
• przestępstwa z oskarżenia publicznego,
• przestępstwa z oskarżenia prywatnego.

Przestępstwa ścigane na wniosek osoby pokrzywdzonej to przestępstwa, w ściganie których organy, takie jak policja czy prokurator, angażują się dopiero po otrzymaniu odpowiedniego wniosku od poszkodowanego, jego przedstawiciela czy opiekuna prawnego. Takich spraw nie prowadzi się z urzędu.

Co więcej, przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego dzieli się dodatkowo na:

• przestępstwa bezwzględnie wnioskowe (do ich wszczęcia zawsze wymagany jest wniosek uprawnionej osoby),
• przestępstwa ścigane względnie na wniosek (w tym przypadku wniosek o ściganie jest niezbędny, jeśli sprawcą okazuje się osoba bliska, jak małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, osoba pozostająca we wspólnym pożyciu).

Przykładem przestępstw bezwzględnie wnioskowych jest:

• nieumyślne narażenie człowieka na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
• groźba karalna,
• stalking,
• bezpośrednie narażenie na zarażenie wirusem HIV albo inną chorobą weneryczną lub zakaźną,
• doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej,
• uchylanie się od ciążącego na sprawcy z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej,
• niszczenie wbrew uprawnieniom istotnej informacji, jej uszkadzanie, usuwanie lub zmienianie,
• niszczenie, uszkadzanie lub czynienie niezdatną do użytku rzeczy cudzej i wiele innych.

Z kolei do przestępstw wnioskowych ściganych na wniosek osoby bliskiej zalicza się między innymi:

• naruszenie czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż 7 dni,
• spowodowanie wypadku ze skutkiem w postaci uszkodzenia ciała stanowiącego lekki lub średni uszczerbek na zdrowiu,
• kradzież, kradzież z włamaniem,
• oszustwo na szkodę osoby najbliższej,
• zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użycia, również z włamaniem lub z użyciem przemocy i tak dalej.

Co ważne, te same przestępstwa dotyczące osoby obcej ścigane będą już z urzędu. W dużym uproszczeniu można powiedzieć zatem, że wniosek o wycofanie oskarżenia powinien pozwolić na skuteczne wycofanie oskarżenia w odniesieniu do każdego przestępstwa ściganego na wniosek pokrzywdzonego.

Na czym polega wycofanie oskarżenia?

Wycofanie aktu oskarżenia to nic innego, jak cofnięcie wniosku o ukaranie. Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego, art. 12 § 3:

“Wniosek może być cofnięty w postępowaniu przygotowawczym za zgodą prokuratora, a w postępowaniu sądowym za zgodą sądu – aż do zamknięcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. W sprawach, w których akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny, cofnięcie wniosku po rozpoczęciu przewodu sądowego jest skuteczne, jeżeli nie sprzeciwi się temu oskarżyciel publiczny obecny na rozprawie lub posiedzeniu. Ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne.”

Zatem cofnięcie oskarżenia jest możliwe, ale zgodę na nie musi wyrazić prokurator lub sąd. Jeśli taka zgoda zostanie wyrażona, postępowanie zostanie umorzone.

Warto pamiętać jednak, że wniosek o wycofanie oskarżenia musi zostać odpowiednio uzasadniony. Poszkodowany może w swoim piśmie powołać się między innymi na:

• fakt pojednania się ze sprawcą,
• pozytywną postawę sprawcy przestępstwa,
• naprawienie szkody przez sprawcę,
• podjęcie mediacji ze sprawcą.

Przestępstwa ścigane z urzędu

Wycofanie oskarżenia z prokuratury jest możliwe w przypadku, kiedy sprawa dotyczy postępowania prowadzonego na wniosek pokrzywdzonego (przestępstw ściganych na wniosek). Sytuacja wygląda inaczej w przypadku przestępstw publicznoskargowych, ściganych z urzędu. Jeśli organy ścigania zostaną zawiadomione o tym, że przestępstwo mogło mieć miejsce, same wszczynają dochodzenie.

W takim postępowaniu osoba pokrzywdzona ma status strony, zatem może składać różne wnioski. Nie ma jednak prawa wycofać oskarżenia, ponieważ nie jest oskarżycielem – jest nim prokurator.

Jej jedyna możliwość to złożenie przedmiotowego wniosku o skierowanie sprawy do postępowania pojednawczego.

Przestępstwa prywatnoskargowe

Przestępstwa prywatnoskargowe to stosunkowa “nowość” w polskim prawie karnym. Są to takie przestępstwa, których sprawa toczy się od razu przed sądem – na skutek złożenia prywatnego aktu oskarżenia. Akt oskarżenia składa poszkodowany.

W tym przypadku prywatny akt oskarżenia może być wycofany na każdym etapie prowadzenia sprawy. Jeśli jednak doszło już do wszczęcia przewodu sądowego, na wycofanie oskarżenia zgodę musi wyrazić oskarżony.

Czy można cofnąć oskarżenie o znęcaniu się?

Wiele osób zastanawia się, czy wycofanie oskarżenia o znęcanie się jest możliwe. Należy wiedzieć zatem, że w przypadku przestępstwa znęcania się nad rodziną mówimy o przestępstwie ściganym z urzędu. Ponieważ nie jest to ani przestępstwo ścigane na wniosek, ani też przestępstwo prywatnoskargowe, nie można cofnąć oskarżenia, kiedy raz zostanie ono złożone.

Co więcej, wycofanie lub radykalna zmiana zeznań może zostać potraktowana przez sąd jako złożenie fałszywego zeznania. Warto przypomnieć, że zgodnie art. 233 § 1 kodeksu karnego:

“Kto składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę podlega karze pozbawienia wolności do lat 8.”

Nie warto zatem poddawać się presji osoby bliskiej, będącej sprawcą takiego przestępstwa ani wycofywać się z raz złożonego oskarżenia z powodu strachu czy wyrzutów sumienia. Znęcanie się to bowiem nie tylko przemoc fizyczna, ale i psychiczna, polegająca także na ograniczaniu swobody czy notorycznym naruszaniu cudzej prywatności.

Cofnięcie wniosku o ściganie – podsumowanie

Cofnięcie wniosku o ściganie jest możliwe do chwili rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. Po otrzymaniu takiego wniosku organ ścigania powinien odstąpić od dalszego procedowania pierwotnego wniosku o ściganie i warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Podstawa prawna:

Art. 12. – [Ściganie na wniosek pokrzywdzonego] – Kodeks postępowania karnego.

§ 1. W sprawach o przestępstwa ścigane na wniosek postępowanie z chwilą złożenia wniosku toczy się z urzędu. Organ ścigania poucza osobę uprawnioną do złożenia wniosku o przysługującym jej uprawnieniu.

§ 1a. Uzyskanie wniosku o ściganie należy do oskarżyciela. Jeżeli powodem uzyskania wniosku jest wyłącznie uprzedzenie przez sąd stron o możliwości zakwalifikowania czynu według innego przepisu prawnego, przewidującego ściganie na wniosek, uzyskanie wniosku o ściganie należy do sądu.

§ 2. W razie złożenia wniosku o ściganie niektórych tylko sprawców obowiązek ścigania obejmuje również inne osoby, których czyny pozostają w ścisłym związku z czynem osoby wskazanej we wniosku, o czym należy uprzedzić składającego wniosek. Przepisu tego nie stosuje się do najbliższych osoby składającej wniosek.

§ 3. Wniosek może być cofnięty w postępowaniu przygotowawczym za zgodą prokuratora, a w postępowaniu sądowym za zgodą sądu – aż do zamknięcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. W sprawach, w których akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny, cofnięcie wniosku po rozpoczęciu przewodu sądowego jest skuteczne, jeżeli nie sprzeciwi się temu oskarżyciel publiczny obecny na rozprawie lub posiedzeniu. Ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne.