Jakie są warunki odpowiedzialności w Polsce za czyn popełniony za granicą?

Warunek ten jest spełniony, jeżeli popełniony czyn jest przestępstwem zarówno według prawa polskiego, jak i prawa miejsca jego popełnienia. Sąd, dokonując oceny prawa obcego, może skorzystać z biegłego celem ustalenia karalności konkretnego czynu na gruncie tego prawa.

Spełnienie tego warunku nie jest zależne od kwalifikacji prawnej czynu, a nawet jego nazwy. Innymi słowy jeśli Polak zabija człowieka w Niemczech, a w Niemczech zabójstwo jest czynem karalnym, a jest, to może być sądzony w Polsce, i wówczas oczywiście nie może być sądzony drugi raz w Niemczech, tak samo i odwrotnie. W takim przypadku zastosowanie ma polska ustawa karna (kodeks karny i kodeks postępowania karnego), a nie prawo obce, jednak różnice między ustawą polską a obcą można uwzględnić na korzyść sprawcy.

W wypadku popełnienia przestępstwa fałszywych zeznań, które zostały złożone za granicą wobec innego organu niż polski, sprawca odpowiadać może przed sądem polskim, ale pod warunkiem, że czyn jego stanowi przestępstwo w miejscu jego popełnienia.

Aby móc zastosować powyższe rozwiązania niezbędne jest ustalenie, iż przestępstwo zostało przez obywatela polskiego popełnione za granicą.

W przypadku bowiem popełnienia przestępstwa przez obywatela polskiego na terenie Polski nie ma potrzeby ustalania, czy konkretne zachowanie stanowi także przestępstwo poza granicami państwa polskiego, nawet wówczas, gdyby dalsze czynności sprawcze, nie mające już znaczenia dla przyjętej kwalifikacji prawnej, zostały wykonane przez inną osobę, ale już poza terytorium Polski.

Powyższych zasad odpowiedzialności nie stosuje się do czynu popełnionego na terenie niepodlegającym władzy państwowej, a także do polskiego funkcjonariusza publicznego, który pełniąc służbę za granicą, popełnił tam przestępstwo w związku z wykonywaniem swoich funkcji.

Wiedz również, że od dnia 1 maja 2004 r. orzeczenie, które zapadło w innym państwie Unii Europejskiej stoi na przeszkodzie ściganiu karnemu w Polsce za ten sam czyn. Od dnia 1 maja 2004 r. orzeczenie kończące postępowanie karne w innym państwie Unii Europejskiej (art. 54 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen) stoi na przeszkodzie ściganiu karnemu w Polsce za ten sam czyn. Nie ma przy tym znaczenia, czy takie orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej zapadło przed datą polskiej akcesji do tejże Unii, czy też po tej dacie. Istotne jest jedynie to, czy sąd polski orzekał po dniu 1 maja 2004 r., albowiem od tego dnia na przeszkodzie ściganiu w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. stoi orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim.

W wypadku popełnienia przestępstwa fałszywych zeznań, które zostały złożone za granicą wobec innego organu niż polski, sprawca odpowiadać może przed sądem polskim, ale pod warunkiem, że czyn jego stanowi przestępstwo w miejscu jego popełnienia (reguła taka wyrażona została wprost w art. 111 § 1 k.k.).

W świetle tej regulacji niewątpliwe jest, że brak jest podstaw do uznania, iż popełniony za granicą czyn polegający na złożeniu tam fałszywych zeznań wobec innego organu niż polski, nie stanowi przestępstwa.

Niespełnienie określonego w art. 111 § 1 k.k. warunku uznania za przestępstwo czynu popełnionego za granicą również przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia, stanowi przeszkodę prowadzenia przed sądem polskim postępowania w kwestii odpowiedzialności karnej, choćby dany czyn wypełniał znamiona przestępstwa przewidzianego przez polski Kodeks karny.

Zastosowanie rozwiązania przewidzianego w art. 111 k.k. jest uzależnione od ustalenia, iż przestępstwo zostało przez obywatela polskiego popełnione za granicą.

W przypadku bowiem popełnienia przestępstwa przez obywatela polskiego na terenie Polski nie ma potrzeby ustalania, czy konkretne zachowanie stanowi także przestępstwo poza granicami państwa polskiego, nawet wówczas, gdyby dalsze czynności sprawcze, nie mające już znaczenia dla przyjętej kwalifikacji prawnej, zostały wykonane przez inną osobę, ale już poza terytorium Polski.