Masz 0 pisma w koszyku
Jakie są przyczyny wydziedziczenia?
W przepisach Kodeksu cywilnego przewidziano trzy podstawy do wydziedziczenia uprawnionego do zachowku.
Przepis art. 1008 Kodeksu cywilnego stanowi, że spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego jako pierwsza przyczyna wydziedziczenia
Za postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego uznaje się „postępowanie spadkobiercy, które jest naganne, niedające się zaakceptować, narusza przyjęte normy moralne lub społeczne. Zachowanie takie nie odnosi się jednakże do jego relacji ze spadkodawcą i nie dotyka samego spadkodawcy. Chodzi tutaj o niemoralne prowadzenie się, prowadzenie nieuczciwej działalności, handel narkotykami, pijaństwo, znęcanie się nad osobami bliskimi. Ponadto spadkodawca musi wyraźnie ujawnić, że takiego postępowania spadkobiercy nie akceptuje, a spadkobierca takie wskazanie zignorować.” (por. uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 24 czerwca 2013 r., I C 284/12).
Uporczywość postępowania wbrew woli spadkodawcy oznacza, że postępowanie uprawnionego do zachowku jest długotrwałe, przemyślane, zawinione i celowe, podejmowane ze świadomością braku akceptacji spadkodawcy.
Popełnienie przeciwko spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci jako druga przyczyna do wydziedziczenia.
Do stwierdzenia popełnienia przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub najbliższej mu osobie przestępstwa nie jest konieczne skazanie sprawcy za przestępstwo; sąd w postępowaniu cywilnym jest uprawniony do samodzielnego ustalenia winy uprawnionego do zachowku.
Podstawą do wydziedziczenia jest popełnienie przestępstwa umyślnego. Przestępstwo jest popełnione umyślnie, gdy sprawca ma zamiar popełnienia go, tzn. chce go popełnić albo przewidując możliwość popełnienia, godzi się na to.
Do przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności zaliczane są w szczególności: zabójstwo, nieumyślne spowodowanie śmierci, spowodowanie uszczerbku na zdrowiu, nieudzielenie pomocy, pozbawienie wolności, handel ludźmi, uporczywe nękanie, groźba, naruszenie miru domowego.
Obraza czci jako podstawa do wydziedziczenia musi mieć charakter rażący.
Uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych jako trzecia przyczyna wydziedziczenia.
Jest to najpopularniejsza, najczęściej wskazywana w testamencie okoliczność, która ma uzasadniać wydziedziczenie spadkobiercy.
Obowiązki rodzinne to: wzajemne obowiązki małżonków, obowiązki rodziców wobec dzieci i dzieci wobec rodziców.
Do obowiązków małżonków należą: obowiązek współdziałania dla dobra rodziny, obowiązek wspólnego pożycia, wierności, przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny i inne.
Do obowiązków dzieci wobec rodziców zalicza się obowiązek szacunku i wspierania, posłuszeństwa, obowiązek alimentacyjny.
Do obowiązków rodziców wobec dzieci należą: obowiązek alimentacyjny, obowiązek szacunku i wspierania, obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, obowiązek wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka i inne.
Do uznania niedopełniania obowiązków rodzinnych za wystarczającą podstawę do wydziedziczenia jest konieczne stwierdzenie uporczywości niedopełniania obowiązków; zachowanie jest uporczywe, gdy jest długotrwałe lub powtarzane wielokrotnie.
