Czym jest i kiedy zachodzi paserstwo umyślne i nieumyślne?

Paserstwo to przestępstwo bezpośrednio zależne od zaistnienia innego przestępstwa przeciwko mieniu, w wyniku którego sprawca uzyskuje cudzą rzecz.

Sprawcą paserstwa będzie ten, kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia. Paserstwo jest zatem przestępstwem wieloodmianowym, sprawca może się go dopuścić przez różnorakie zachowania.

Adwokat szczegółowo wyjaśnia:

I tak paserstwa można się dopuścić przez nabycie rzeczy, np. przez jej zakupienie lub w drodze darowizny. Przyjmuje się, że paserstwo jest dokonane w chwili uzyskania przez pasera władztwa nad rzeczą. Dopóki rzecz nie została wydana, nie doszło do popełnienia przestępstwa (jeżeli strony jedynie zawarły umowę sprzedaży lub darowizny albo rozpoczęły negocjacje z zamiarem zawarcia takiej umowy, mogło dojść jedynie do usiłowania popełnienia przestępstwa paserstwa).

Nabycie uzyskanej w wyniku przestępstwa rzeczy jest paserstwem zarówno wtedy, gdy paser nabywa rzecz bezpośrednio od sprawcy czynu zabronionego, jak i wtedy, gdy nabywa ją od innej osoby.

Kolejną odmianą przestępstwa paserstwa jest pomoc do zbycia rzeczy. Pomoc ta to wszelkie działania ułatwiające zbycie rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego, np. wskazanie chętnego nabywcy, pośrednictwo przy zbyciu.

Z kolei przyjęcie rzeczy ma miejsce wtedy, gdy paser obejmuje władztwo nad uzyskaną za pomocą czynu zabronionego rzeczą na podstawie porozumienia z posiadaczem rzeczy. Przyjęcie rzeczy może mieć na celu przechowanie, użyczenie lub użytkowanie przez pasera przyjętej rzeczy.

Ostatnia forma paserstwa jest pomoc do ukrycia rzeczy. Są to wszelkie czynności podejmowane w celu ułatwienia posiadaczowi rzeczy jej ukrycie, np. wyszukanie odpowiedniej kryjówki.

Przestępstwo paserstwa jest popełniane umyślnie, gdy sprawca ma świadomość tego, że rzecz pochodzi z czynu zabronionego.

Paserstwo nieumyślne ma miejsce wtedy, gdy sprawca nie ma świadomości, że rzecz pochodzi z czynu zabronionego, pomimo tego, że może i powinien to przypuszczać.

Pytanie: Jak sąd ocenia te powinność przypuszczania, czy rzecz pochodzi z przestępstwa?

Prawnik odpowiada: Powinność przypuszczenia, że rzecz pochodzi z czynu zabronionego jest oceniana na podstawie okoliczności czynu. Przyjmuje się przykładowo, że sprawca paserstwa nieumyślnego powinien przypuszczać, że rzecz pochodzi z czynu zabronionego, gdy zbywca oferuje jej sprzedaż po znacznie zaniżonej cenie, w nietypowym miejscu lub porze albo gdy zbywca jest w wieku wskazującym na to, że nie mógł uzyskać rzeczy w sposób zgodny z prawem.

Obrona w zakresie zarzutu paserstwa koncentrować powinna sie w pierwszej kolejności na obalaniu elementów mogących świadczyć o zachowaniach wyżej opisanych, jak również w zakresie umyślności i nieumyślności.

Przestępstwo paserstwa umyślnego jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W wypadku mniejszej wagi, o którego zaistnieniu może przesądzić, np. stosunkowo niewielka wartość rzeczy, paserstwo jest zagrożone karą grzywną, ograniczenia wolności  lub pozbawienia wolności nie przekraczającą roku.

Paserstwo nieumyślne jest zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat. W wypadku znacznej wartości rzeczy (przekraczającej w momencie popełnienia czynu 200.000 zł), sprawca paserstwa podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Jeżeli rzecz uzyskana za pomocą czynu zabronionego ma wartość nie przekraczającą ¼ minimalnego wynagrodzenia za pracę, paserstwo nie jest kwalifikowane jako przestępstwo, ale jako wykroczenie. Jest wówczas zagrożone karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Oceny wartości rzeczy dokonuje w postępowaniu przygotowawczym lub w postępowaniu przed sądem biegły sądowy.