Dziecko (małoletni) a spadek (dziedziczenie) – co warto istotnego wiedzieć?
W jakiej kolejności dziedziczy dziecko?
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
Odrzucenie spadku przez małoletniego (dziecko)
Złożenie wniosku do sądu opiekuńczego jest czynnością przedsięwziętą przez przedstawiciela ustawowego małoletniego spadkobiercy bezpośrednio w celu uzyskania zgody sądu opiekuńczego umożliwiającej następnie skuteczne i ważne złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego spadkobiercy (wniosek o zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka).
Aby ułatwić Ci sporządzenie takiego oświadczenia, przygotowałem gotowy do wypełnienia wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku przez małoletniego, który pobierzesz poniżej:
Podjęcie zatem przez przedstawiciela ustawowego tej czynności prowadzi do przerwy biegu terminu na złożenie oświadczenia w imieniu małoletniego o odrzuceniu spadku.
Innymi słowy, po złożeniu wniosku do sądu opiekuńczego celem uzyskania zgody na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez dziecko, termin do odrzucenia spadku ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym.
Jaki jest początek biegu terminu na odrzucenie spadku, gdy spadkobiercą jest dziecko?
Sześciomiesięczny termin na przyjęcie lub odrzucenie spadku jest terminem zawitym prawa materialnego. Jego początek liczony jest w odniesieniu do każdego spadkobiercy od dnia, w którym dowiedział się on z właściwego, pewnego źródła o tytule powołania.
Oznacza to, że oddzielnie liczony jest jego bieg zarówno co do każdego spadkobiercy, jak i co do każdego z tytułów powołania. Przy dziedziczeniu ustawowym w razie dojścia do spadku spadkobiercy powołanego w dalszej kolejności, z uwagi na odrzucenie spadku przez wyprzedzającego go spadkobiercę, termin do złożenia oświadczenia przez spadkobiercę dochodzącego w dalszej kolejności, rozpoczyna się od dnia, w którym dowiedział się on o odrzuceniu spadku przez wyprzedzającego go spadkobiercę.
Jeżeli spadkobierca nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych np. dziecko lub osoba ubezwłasnowolniona, początkiem terminu w stosunku do niego jest dzień, w którym o tytule jego powołania dowiedział się jego przedstawiciel ustawowy.
Kiedy dziecko powinno być reprezentowane przez kuratora, a nie przez rodzica
W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, w którym małoletnie dziecko reprezentowane jest przez jedno z rodziców będące też spadkobiercą, regułą jest, iż nie zachodzi między nimi kolizja interesów, wykluczająca reprezentację dziecka przez tegoż rodzica.
Jednakże wyjątkowo taka sprzeczność interesów może zachodzić, gdy np. rodzic reprezentujący dziecko domaga się na swoją rzecz udziału w spadku ponad wynikający z treści testamentu, albo podważa ważność testamentu sporządzonego na rzecz dziecka, gdyż wtedy działanie jego zmierza do uszczuplenia udziału w spadku przypadającego dziecku lub nawet do pozbawienia go tego udziału.
Tak też działanie rodzica należy ocenić, gdy dochodzi on – obok dziecka – stwierdzenia dziedziczenia gospodarstwa rolnego wchodzącego w skład spadku na swoją rzecz, w okolicznościach nasuwających uzasadnione wątpliwości co do tego, czy spełnia warunki uprawniające go do tego dziedziczenia.
W wymienionych sytuacjach kolizja interesu dziecka i rodzica sprzeciwia się reprezentowaniu dziecka przez tego rodzica. Jeżeli wówczas dziecka nie może reprezentować drugie z rodziców, powinien je reprezentować kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.
Jaka jest wysokość zachowku, jeżeli uprawnionym do zachowku jest dziecko?
Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
Dziedziczenie gospodarstwa rolnego przez dziecko
Spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół.
Czy nieurodzone jeszcze dziecko może być spadkobiercą?