Wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku – wzór

Możliwość dokonania zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku

Wniosek o zmianę prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku można wnieść do sądu na podstawie art. 679 Kodeksu postępowania cywilnego, w brzmieniu:

Art. 679. § 1.  Dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.

§ 2. Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany.

Zatem wniosek o wszczęcie postępowania o zmianę lub uchylenie nabycia spadku może złożyć każda osoba zainteresowana. Pismo należy wnieść do sądu spadku, który wydał dane postanowienie. Złożenie wniosku nie jest bezpłatne – podlega opłacie skarbowej w kwocie stałej wynoszącej 100 zł.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, a także wniosek o zmianę/uchylenie postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć „osoba mająca interes” prawny w stwierdzeniu nabycia spadku. Przyjmuje się zatem, że oprócz spadkobierców zmarłego, mogą to być także wierzyciele, nabywcy spadku lub udziału w spadku, zapisobiorcy czy wykonawcy testamentu.

Uchylenie postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku z urzędu

Uchylenie postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku może nastąpić samoistnie, czyli z urzędu, w określonych sytuacjach. Zgodnie z treścią art. 678 k.p.c., jeżeli:

• stwierdzone zostało nabycie spadku,
• zarejestrowany został akt poświadczenia dziedziczenia po osobie uznanej za zmarłą lub po osobie, której zgon został stwierdzony postanowieniem sądu, ale postanowienie o uznaniu tej osoby za zmarłą lub postanowienie o stwierdzeniu jej zgonu zostało uchylone,

to sąd spadku z urzędu uchyli postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo akt poświadczenia dziedziczenia.

Krótko mówiąc, uchylenie prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku zostanie uchylone automatycznie wtedy, kiedy uchylone zostanie postanowienie o uznaniu spadkodawcy za zmarłego albo postanowienie o stwierdzeniu zgonu zmarłego.

Kiedy można wnioskować o zmianę/uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku?

Zmiana postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku może nastąpić tylko w przypadku, gdy:

• osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą,
• udział w spadku osoby, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, jest inny, niż stwierdzony w postanowieniu.

Przykładowe sytuacje, w których zasadny będzie wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku to:

• ujawnienie nowych spadkobierców ustawowych,
• odnalezienie testamentu spadkodawcy (po stwierdzeniu nabycia spadku),
• ujawnienie, iż testament, który był podstawą w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku, jest nieważny,
• odnalezienie innych spadkobierców, którzy nie brali udziału w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku,
• uznanie jednego ze spadkobierców za niegodnego dziedziczenia,
• odnalezienie umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia.

Ogólna zasada mówi, że zmiana postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku na wniosek osoby, która była uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, możliwa jest tylko wtedy, kiedy taka osoba nie mogła żądać zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku w trakcie postępowania, ponieważ wtedy nie istniała lub nie była jej znana podstawa, na którą powołuje się w swoim żądaniu.

Co więcej, wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku uczestnik postępowania może złożyć w terminie maksymalnie jednego roku.

Krótko mówiąc, osoba, która brała udział w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, może domagać się zmiany wydanego postanowienia, jeżeli okoliczności, na podstawie których decyduje się na wszczęcie nowej sprawy, poznała dopiero po uprawomocnieniu się tego postanowienia.

Wynika to z faktu, że art. 678 KPC nie służy i nie może być wykorzystywany jako środek do usunięcia skutków bezczynności lub błędów uczestników postępowania spadkowego, w tym nawet skutków ich nieznajomości prawa czy błędów sądu.

Przykładowe okoliczności umożliwiające wniesienie wniosku to zatem:

• istnienie testamentu,
• nieważność testamentu,
• istnienie spadkobiercy,
• złożenie przez spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Jak napisać wniosek o zmianę/uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku?

Postępowanie w sprawie uchylenia prawomocnego postanowienia lub zmiany prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wszczyna się na wniosek. Pismo można przygotować w oparciu o nasz wzór wniosku o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, uzupełniając go takimi załącznikami (zależnie od sytuacji), jak:

• oryginały odpisów skróconych aktów stanu cywilnego spadkobierców,
• testament zmarłego,
• odpisy wniosku w ilości odpowiadającej liczbie uczestników postępowania, przy czym uczestnikami postępowania muszą być wszyscy spadkobiercy zmarłego, a jeżeli nie żyją, to ich spadkobiercy.

Wniosek o zmianę lub uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku powinien uwzględniać:

• żądanie wnioskodawcy,
• oznaczenie postanowienia, którego dotyczy (data, sygnatura akt),
• dane zmarłego,
• dane nabywcy spadku,
• dane uczestników postępowania,
• uzasadnienie,
• dowody.

Uzasadnieniem wniosku o zmianę lub uchylenie postanowienia będzie na przykład:

• ustanowienie wnioskodawcy wyłącznym spadkobiercą (na podstawie odnalezionego testamentu),
• wyłączenie od dziedziczenia i wydziedziczenie jednego ze spadkobierców.

Na zakończenie

Na podstawie art. 679 Kodeksu postępowania cywilnego można wnioskować (nawet po zakończeniu postępowania spadkowego) o zmianę prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Jeśli więc podczas sprawy spadkowej doszło do sytuacji, w której niewłaściwa osoba uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, bądź gdy jej udział w spadku jest faktycznie inny niż orzeczony przez sąd, na wniosek inne osoby, sąd może orzec zmianę stwierdzenia nabycia spadku, lub jego całkowite uchylenie.

Jak widzisz – istniene możliwość wznowienia postępowania i przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

Podstawa prawna: Kodeks postępowania cywilnego.