Kiedy i jak świadek może być przesłuchany w miejscu swojego zamieszkania?

Sąd może zlecić przesłuchanie świadka sędziemu wyznaczonemu ze swego składu lub sądowi wezwanemu, w którego okręgu świadek przebywa, jeżeli świadek nie stawił się z powodu przeszkód zbyt trudnych do usunięcia, np. choroba uniemożliwiająca stawienie się w sądzie.

Regułą jest przesłuchanie świadka na rozprawie. Jednakże jeżeli świadek nie stawił się z przyczyn zbyt trudnych do usunięcia, sąd może:

• odczytać protokół zeznania świadka na rozprawie,
• zlecić przesłuchanie świadka sędziemu wyznaczonemu ze swego składu lub sądowi wezwanemu, w którego okręgu świadek przebywa,
• przeprowadzić przesłuchanie świadka na odległość przy użyciu urządzeń technicznych.

Która z tych metod znajdzie zastosowanie zależy od znaczenia zeznań danego świadka w danym stanie faktycznym w konkretnej sprawie. Najczęstszą sytuacją jest ta, w której sąd prowadzący sprawę zleca sądowi, w okręgu którego przebywa świadek, w ramach pomocy prawnej, przesłuchanie świadka.

Natomiast należy jednak wiedzieć, że odczytanie protokołu zeznań świadka na rozprawie złożonych uprzednio ma charakter wyjątkowy, gdyż zasadą jest bezpośrednie zapoznanie się z dowodem.

Możliwość przesłuchania świadka w miejscu jego zamieszkania jest niezależne od stanowiska stron w tym zakresie, choć może być wzięte pod rozwagę.

Pod kątem potencjalnych zarzutów odwoławczych warto wiedzieć, że jedynym powodem umożliwiającym przesłuchanie świadka przez sędziego wyznaczonego ze składu sądu w miejscu zamieszkania świadka jest niestawiennictwo świadka z powodu zbyt trudnych do usunięcia przeszkód.

Zazwyczaj spotykaną sytuacją w sądzie jest po prostu zły stan zdrowia świadka utrudniający poruszanie się. żadne inne powody nie mogą uzasadniać przesłuchania świadka w miejscu jego zamieszkania, a gdyby taka sytuacja wystąpiła, mogłaby stanowić zarzut w apelacji.

Pod kątem ewentualnego składania apelacji warto też wiedzieć, że wyznaczenie sędziego ze składu sądu do czynności przesłuchania świadka wymaga wydania postanowienia.

Występując w sprawie jako strona, adwokat lub pełnomocnik można wziąć udział w czynności, dlatego też osoby te muszą być należycie zawiadomione o terminie. Jednakże niestawiennictwo tych osób prawidłowo zawiadomionych, nie stoi na przeszkodzie przeprowadzeniu czynności.

Podkreślam znaczenie obowiązku prawidłowego zawiadomienie. Uchybienie temu obowiązkowi sądu stwarza podstawę do kolejnego zarzutu odwoławczego, jeśli wykażemy, że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

Jeżeli w sprawie ustanowiony jest obrońca z urzędu (adwokat) i jego udział jest obowiązkowy w rozprawie, to jego uczestnictwo w czynności przesłuchania świadka w miejscu zamieszkania nie jest już  obowiązkowe. Jednakże gdy się stawi ma prawo wziąć udział w czynności.