Jak wycofać zakaz zbliżania się? wzór wniosku

Czym jest zakaz zbliżania się?

Zakaz zbliżania się ma chronić pokrzywdzonego przed niechcianym kontaktem ze sprawcą do chwili wydania wyroku. Zakaz zbliżania się może obejmować zakaz kontaktowania się, zakaz przebywania w określonych miejscach oraz zakaz zbliżania się na określoną odległość do pokrzywdzonego. 

Najczęściej, zakaz zbliżania się najczęściej stosuje prokurator, choć może zadecydować o tym również sąd. Zazwyczaj zakaz obowiązuje do momentu rozpoczęcia wykonywania kary przez oskarżonego. Jeśli ten dopuści się naruszenia sądowego zakazu zbliżania się, grozi mu kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

W przypadku zakazu zbliżania się, który pełni rolę środka zabezpieczającego, wymiar kary jest nieco łagodniejszy – oskarżonemu za naruszenie zakazu zbliżania się grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch. 

Rola zakazu zbliżania się

Jak zostało wspomniane, sądowy zakaz zbliżania się może zastosować zarówno sąd, jak i prokurator. W części przypadków taki zakaz będzie nakładany obligatoryjnie, w innych fakultatywnie, jeśli organ uzna to rozwiązanie za potrzebne.

Obligatoryjny zakaz zbliżania się dotyczy skazanych na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności małoletniego. Natomiast fakultatywny zakaz zbliżania się dotyczy pozostałych przypadków, kiedy rozwiązania tego wymagają okoliczności oraz dobro ofiary przestępstwa. W takich sytuacjach sądowy zakaz zbliżania się może mieć różne cele. 

Mówimy zatem o zakazie zbliżania się jako o środku:

• zapobiegawczym, stosowanym w trakcie postępowania przygotowawczego w celu ochrony osoby pokrzywdzonej do czasu wydania wyroku sądowego – taki środek stosuje najczęściej prokurator (prokuratorski zakaz zbliżania się bywa połączony z zakazem kontaktowania się, nakazem opuszczenia mieszkania, czy zakazem przebywania w konkretnych miejscach),
• zabezpieczającym, stosowanym w sytuacji, kiedy sprawca nie poniósł kary za dokonane przestępstwo, ponieważ – na przykład – został uznany za niepoczytalnego (zakaz jest bezterminowy, aż do ustania przyczyny zastosowania takiego środka zabezpieczającego)
• karnym, stosowanym w przypadku przestępstw przeciwko wolności oraz w przypadku przestępstw z użyciem przemocy, może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się na policję lub do kuratora, a także wykonywaniem kary ograniczenia wolności w systemie dozoru elektronicznego. 

Sprawca przestępstwa może otrzymać także policyjny zakaz zbliżania się połączony z nakazem opuszczenia mieszkania, z zakazem kontaktowania się czy przebywania w określonych miejscach. Najczęściej taki zakaz nakładany jest w związku z przemocą domową.

Podstawą wydania policyjnego zakazu zbliżania się jest rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 sierpnia 2023 r. w sprawie wydawania przez policjanta wobec osoby stosującej przemoc domową nakazu i zakazu, zakazu zbliżania, zakazu kontaktowania oraz zakazu wstępu. 

Wniosek o zakaz zbliżania się

Osoba, która jest ofiarą stalkingu czy innej formy przemocy, zarówno psychicznej, jak i fizycznej może złożyć wniosek o zakaz zbliżania się jako osobne pismo do sądu. W takim wniosku należy określić między innymi to, na jaką odległość sprawca nie może zbliżać się do ofiary, czy w jakich miejscach nie wolno mu przebywać.

Z pismem ofiara ma prawo wystąpić na etapie postępowania przygotowawczego, w trakcie sprawy karnej czy nawet podczas mowy końcowej. Pismo należy kierować zatem odpowiednio do prokuratora lub do sądu. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie w postaci opisu sytuacji, ze wskazaniem – na przykład na fakt – założenia procedury Niebieskiej Karty czy mających miejsce interwencji policji.

Odległość, jaką oskarżony ma zachować od pokrzywdzonego, powinna zostać określona precyzyjnie w metrach. Jeśli sprawa dotyczy osoby małoletniej, kształcącej się, można we wniosku uwzględnić zakaz przebywania oskarżonego w takich miejscach, jak szkoła czy przedszkole.

Czy można cofnąć wniosek o zakaz zbliżania się?

Czy można wycofać zakaz zbliżania się – to pytanie często zadawane przez osoby, wobec których zastosowano taki zakaz. Należy wiedzieć więc, że jeśli sądowy zakaz zbliżania się jest ustanowiony jako środek zapobiegawczy, to w stosunku do niego stosuje się art. 254 Kodeksu postępowania karnego, w brzmieniu:

§ 1. Oskarżony może składać w każdym czasie wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego; w przedmiocie wniosku rozstrzyga, najpóźniej w ciągu 3 dni, prokurator, a po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu – sąd, przed którym sprawa się toczy.

Artykuł ten dotyczy jednak perspektywy oskarżonego. Z jego punktu widzenia istotne jest to, że każdy środek zapobiegawczy może zostać uchylony, bądź zmieniony z urzędu lub na wniosek podejrzanego/skazanego. Zakaz zbliżania się zostanie uchylony z urzędu, jeśli ustaną przyczyny, przez które został on zastosowany.

Natomiast wniosek o uchylenie zakazu zbliżania się można złożyć w przypadku, gdy:

• oskarżony wykaże, iż ustały przyczyny do stosowania takiego środka zapobiegawczego,
• oskarżony udowodni, że zaistniały przyczyny uzasadniające uchylenie tego środka zapobiegawczego,
• oskarżony wykaże, że zaistniały przyczyny uzasadniające zmianę tego środka zapobiegawczego na inny środek zapobiegawczy.

Co natomiast w przypadku, kiedy cofnięciem zakazu zbliżania się zainteresowana jest osoba, która uprzednio sama złożyła wniosek o taki zakaz? Czy można cofnąć zakaz zbliżania się orzeczony na wniosek pokrzywdzonego?

Jak cofnąć wniosek o zakaz zbliżania się?

Osoby, które zastanawiają się, jak cofnąć zakaz zbliżania się, powinny pamiętać, że wycofanie takiego wniosku możliwe jest przede wszystkim w momencie, kiedy strony dochodzą do porozumienia.

Jeśli ofiara prześladowania czy przemocy wybaczyła sprawcy, może cofnąć swój wniosek o zakaz zbliżania się, mając jednak świadomość, że niekiedy postępowanie przeciwko oskarżonemu będzie toczyło się dalej z urzędu – nie dojdzie do umorzenia sprawy. Dotyczy to między innymi przestępstw z użyciem przemocy przeciwko osobie najbliższej. 

Wniosek o cofnięcie zakazu zbliżania się nie jest tym samym, co wniosek o uchylenie środka zapobiegawczego w postaci zakazu zbliżania się, gdyż to drugie pismo sporządza sam oskarżony lub jego pełnomocnik. Natomiast ofiara może przygotować wniosek o cofnięcie zakazu zbliżania się, jednocześnie wycofując swoje zeznania i prosząc o odstąpienie od ukarania sprawcy. 

Wniosek o cofnięcie zakazu zbliżania się wymaga stosownego uzasadnienia, którym może być na przykład:

• bezzasadność zakazu,
• utrudnienia, jakie powoduje zakaz w związku z koniecznością regulowania wspólnych spraw przez ofiarę i sprawcę,
• fakt pogodzenia się, przebaczenia sprawcy, podjęcia przez sprawcę leczenia lub terapii. 

Zatem jak wycofać zakaz zbliżania się? Wniosek w tej sprawie należy kierować do tego organu, który wydał decyzję o zakazie zbliżania się – do sądu lub do prokuratora.

Co grozi za złamanie zakazu zbliżania się?

Zakaz zbliżania się, również znany jako zakaz kontaktu, to decyzja sądu bądź organu administracyjnego, która zabrania danej osobie zbliżania się do konkretnej osoby – najczęściej ofiary. Złamanie zakazu zbliżania się może prowadzić do różnych konsekwencji, w zależności od okoliczności.

Poniżej znajdziesz najczęściej stosowane kary, jakie mogą grozić za złamanie zakazu zbliżania się i są to:

1. Kara pieniężna: Na osobę naruszającą warunki zakazu zbliżania się może zostać nałożona kara finansowa.
2. Areszt: Sąd może zdecydować o aresztowaniu osoby naruszającej zakaz zbliżania się, zwłaszcza jeśli naruszenie było poważne.
3. Więzienie: W przypadku poważnych naruszeń lub recydywy, sąd może orzec karę pozbawienia wolności wobec osoby łamiącej zakazu zbliżania się.
4. Mandaty lub kary alternatywne: W niektórych przypadkach złamanie sądowego zakazu zbliżania może oznaczać nałożenie innych kar, takich jak mandat, prace społeczne czy uczestnictwo w programach edukacyjnych.