Przykładowa opinia o uczniu z trudnościami w nauce

Jaki cel ma sporządzenie opinii o uczniu z trudnościami w nauce?

Opinia o uczniu może zostać wydana między innymi na wniosek rodziców, sądu rodzinnego, MOPSu, czy poradni psychologiczno-pedagogicznej. Jeśli chodzi o uczniów z trudnościami w nauce, taka opinia najczęściej skierowana będzie do poradni, której celem jest organizacja pomocy psychologiczno pedagogicznej zarówno dla dzieci uzdolnionych, jak i dla dzieci słabszych, z różnego typu problemami i ograniczeniami.

Tacy uczniowie mogą uczęszczać na dodatkowe zajęcia, np. logopedyczne, terapeutyczne. Mogą także uczyć się w szkole w ramach indywidualnego toku nauczania. 

Przygotowanie opinii o uczniu z trudnościami edukacyjnymi ma na celu postawienie odpowiedniej diagnozy. Pierwsza taka opinia powinna opisywać dostrzeżone problemy dziecka i ich wpływ na jego funkcjonowanie w szkole.

Natomiast dalsza ewaluacja ucznia mającego problemy z nauką, czyli refleksja nad jakością udzielanej dziecku pomocy, również wymagać będzie sporządzenia przez wychowawcę opinii, przy czym w niej uwzględniony zostanie także zakres udzielonej już pomocy oraz opis jej efektów. 

Jakie informacje powinna uwzględniać opinia o uczniu z trudnościami?

Przykładowa opinia wychowawcy o uczniu słabym musi zawierać podobne elementy, co opinia o dziecku uzdolnionym. Ponieważ jest to pismo skierowane do poradni, należy uwzględnić w nim między innymi:

• opis rozpoznanych szczególnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dziecka,
• opis możliwości psychofizycznych dziecka,
• opis zainteresowań, mocnych stron, uzdolnień,
• opis słabszych stron, trudności, problemów, ograniczeń, barier,
• opis udzielanej dziecku pomocy, wskazanie okresu udzielania pomocy, a także jej efektów,
• wnioski, wskazówki, propozycje zmian dotyczących dalszego udzielania dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 

Opinia o uczniu z trudnościami edukacyjnymi powinna rozpoczynać się od przedstawienia sylwetki dziecka. Będą to takie informacje, jak: imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, nazwa szkoły i oznaczenie klasy. Następnie wychowawca powinien odnieść się do wyników dziecka w nauce. Może podzielić je tutaj – w zależności od etapu edukacyjnego – na wyniki z edukacji:

• polonistycznej,
• matematycznej,
• przyrodniczej,
• plastycznej,
• technicznej, 
• społecznej, itd.

W opinii można wyszczególnić oceny końcowe lub semestralne z konkretnych przedmiotów lub elementy oceny opisowej w przypadku nauczania wczesnoszkolnego. Dokument powinien kłaść nacisk na te przedmioty, z którymi dziecko ma trudności. Konieczne jest także podanie informacji o ewentualnym powtarzaniu przez ucznia klasy.

W opinii należy uwzględnić informacje o formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanych na terenie szkoły, na przykład:

• zajęcia korekcyjno-kompensacyjne,
• zajęcia logopedyczne, 
• zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, 
• socjoterapia, 
• zajęcia o charakterze terapeutycznym.

Jeśli dziecko już uczęszcza na takie zajęcia, nauczyciel powinien określić, jak długo, czy uczeń korzysta z nich systematycznie oraz jakie efekty do tej pory udało się dzięki nim osiągnąć.

Nie tylko wyniki w nauce!

Opinia o uczniu z trudnościami w edukacji nie odnosi się jednak wyłącznie do wyników w nauce. Dokument powinien zawierać także informacje o zachowaniu dziecka, jego rozwoju emocjonalnym, poznawczym i społecznym. Wychowawca może zastosować tutaj podział na:

• stosunek ucznia do samego siebie – uczeń potrafi prosić o pomoc, potrafi przyznać się do błędu, wierzy w siebie, chętnie podejmuje wyzwania lub jest bezkrytyczny wobec siebie, boi się nowych zadań, nie wierzy w swoje możliwości, nie przyznaje się do błędów,
• stosunek ucznia do obowiązków szkolnych – frekwencja, przyczyny nieobecności, odrabianie zadań domowych, udział w zajęciach pozalekcyjnych, aktywność na zajęciach, umiejętność organizowania własnego czasu,
• zachowanie na zajęciach – uczeń słucha uważnie, uczeń rozmawia, śmieje się na lekcji, uczeń rozumie polecenia, uczeń bierze aktywny udział w zajęciach, uczeń ma trudności z rozumieniem poleceń, uczeń nie dopytuje, gdy nie rozumie poleceń, uczeń prosi nauczyciela o pomoc, uczeń łatwo się zniechęca, uczeń wykazuje nadmiar energii/brak energii, uczeń łamie nakazy nauczyciela, uczeń wykazuje nagłe zmiany nastroju, uczeń jest zainteresowany zajęciami, uczeń pracuje wytrwale, uczeń na zwróconą mu uwagę reaguje: płaczem, złością, obojętnością, uczeń kłamie (często, czasami), 
• pozycja ucznia w klasie – uczeń ma kolegów, łatwo nawiązuje kontakty, lubi zadania grupowe, inicjuje kłótnie, podporządkowuje się innym.

Ponieważ na trudności w nauce mają wpływ nie tylko możliwości psychofizyczne dziecka, ale również jego stan zdrowia czy środowisko rodzinne, opinia dotycząca ucznia z trudnościami w nauce powinna nawiązywać do tych dwóch kwestii.

Jeśli chodzi o opis środowiska rodzinnego, to warto uwzględnić w nim odniesienie do współpracy rodziców ze szkołą, sytuacji materialnej rodziny czy jakości zaspokajania przez rodziców potrzeb dziecka. W opinii istotne znaczenie może mieć też stan zdrowia ucznia, np. wada wzroku. 

Jak opisać trudności ucznia w nauce?

Opinia o słabym uczniu powinna skupiać się przede wszystkim na opisie jego problemów, czyli dostrzeżonych trudności w nauce. Im więcej „objawów” opisze tutaj nauczyciel, tym trafniejsza będzie diagnoza poradni psychologiczno-pedagodicznej i tym lepszej jakości udzielona dziecku pomoc. Na przykładzie trudności w obrębie edukacji polonistycznej można wyliczyć tutaj następujące problemy:

• uczeń ma ubogi zasób słownictwa, wypowiedzi są krótkie i zwięzłe,
• uczeń ma problemy z wypowiedziami ustnymi i pisemnymi,
• uczeń przepisuje i pisze w wolnym tempie, z błędami ortograficznymi i graficznymi,
• uczeń nie potrafi nazywać części mowy,
• uczeń pisze mało czytelnie,
• uczeń, przepisując teksty popełnia błędy,
• uczeń rzadko rozumie czytany tekst, 
• uczeń czyta głoskując,
• uczeń ma duże trudności z zapamiętywaniem tekstu,
• uczeń często oczekuje pomocy nauczyciela,
• uczeń wykonuje ćwiczenia ruchowe na miarę swoich możliwości, wykazując słabą koordynację ruchową.

Z kolei problemy z edukacją matematyczną u ucznia można opisać następująco:

• uczeń popełnia błędy rachunkowe,
• uczeń zapamiętał tylko kilka działań tabliczki mnożenia,
• uczeń radzi sobie jedynie z działaniami matematycznymi bez przekroczenia progu dziesiątkowego,
• ponieważ uczeń nie rozumie tekstu czytanego, zadania tekstowe rozwiązuje jedynie z pomocą osoby dorosłej,
• uczeń nie opanował podstawowych umiejętności związanych z obliczeniami pieniężnymi, kalendarzowymi.

Warto pamiętać, że z uwagi na fakt, że jedne problemy edukacyjne często prowadzą do kolejnych problemów, opis trudności w nauce zazwyczaj nie skupia się jedynie na jednym aspekcie, np. na edukacji polonistycznej. Przykładowo, dziecko, które ma problemy z rozumieniem tekstu czytanego, nie poradzi sobie również z nauką języka obcego.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że opinia o uczniu skierowanym na badania do poradni psychologiczno-pedagogicznej nie musi zawierać wyłącznie twierdzeń o charakterze negatywnym. Może nawiązywać także do mocniejszych stron dziecka, jego zainteresowań i uzdolnień, a nawet do podejmowanego wysiłku w poprawę wyników w nauce.