Opinia katechety o uczniu – przykład

Na jakiej podstawie katecheta ocenia uczniów?

Ocenianie uczniów na zajęciach religii jest trudnym zadaniem. Zasadniczo, cel prowadzenia lekcji religii to nie tylko uzyskanie określonego poziomu wiedzy u uczniów, ale również rozwój ich intelektu i charakteru. Ocenianie uczniów uczęszczających na religię ma znaczenie dla pracy szkolnej.

Jest jednak istotne również dla społeczeństwa, ponieważ religia powinna przyczyniać się do wzrostu kultury umysłowej i moralnej. Ocena z religii pełni też rolę motywacyjną dla samego ucznia. Natomiast dla katechety stanowi podstawę dalszego planowania swojej pracy. 

Przy ustalaniu oceny z religii katecheta może kierować się następującymi kryteriami:

• poziomem opanowania wiedzy i umiejętności określonych programem katechezy,
• umiejętnością samodzielnego objaśniania zdobytych wiadomości,
• prowadzeniem notatek – uzupełniony zeszyt ucznia,
• znajomością podstawowych pojęć religijnych,
• aktywnym udziałem w katechezie,
• postawą wyrażającą szacunek dla miejsc, przedmiotów czy znaków religijnych.

Na ocenę celującą i pozytywną opinię katechety zasługuje zatem uczeń, który:

• opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności,
• samodzielnie potrafi objaśnić i powiązać w całość zdobyte wiadomości,
• posiada uzupełniony zeszyt,
• za podstawowe pojęcia religijne, 
• wyróżnia się aktywnością w grupie,
• samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia,
• bierze udział w konkursach, 
• uczestniczy w życiu parafii.

Opinia katechety o uczniu będzie zaś negatywna, jeśli dziecko:

• dysponuje minimalną wiedzą w zakresie materiału przewidzianego programem katechezy lub nie dysponuje żadną wiedzą w tym zakresie,
• niechętnie bierze udział w zajęciach,
• zna jedynie najbardziej istotne z podstawowych modlitw lub prawd wiary,
• ma lekceważący stosunek do przedmiotu. 

Co podlega ocenie księdza?

Opinia księdza na temat ucznia nie jest tak obszerna, jak opinia wychowawcy, który jest w stanie ocenić dziecko w wielu aspektach jego rozwoju. W przypadku klas 1-3 katecheta ocenia najczęściej:

• wiedzę, umiejętności i postawę ucznia,
• rozumienie podstawowych pojęć, symboliki religijnej,
• wypowiedzi ustne,
• aktywność na zajęciach, 
• prace domowe i pisemne,
• prowadzenie zeszytu i kart pracy,
• wypełnianie powierzonych uczniowi funkcji, udział w nabożeństwach,
• umiejętności ucznia, takie jak okazywanie wdzięczności Bogu.

Nauczyciel religii może odpytywać dzieci, sprawdzać ich zeszyty i karty pracy, czy przeprowadzać testy. Każda z tych metod kontrolowania poziomu wiedzy i umiejętności uczniów pozwala mu poznać również stosunek ucznia do przedmiotu, czy ogólną postawę ucznia, nie tylko wobec przekazywanych prawd wiary lub zasad moralnych. 

Jeśli chodzi o kontrolę ustną sprawdzania wiadomości ucznia, to pytania katechety powinny dotyczyć treści opracowywanych na zajęciach. Pytania mogą polegać także na wymuszeniu podjęcia przez dziecko próby wykrycia związku przyczynowego między różnymi zjawiskami lub zastosowania ogólnego prawa do szczegółowych przypadków.

Pytania skojarzeniowe motywują uczniów do przypomnienia sobie pewnych pojęć, faktów czy reguł i skojarzenia ich z innym zjawiskiem. Kontrola ustna pozwala katechecie ocenić ucznia w takich aspektach jak:

• umiejętność opowiadania,
• umiejętność argumentowania,
• umiejętność dyskutowania,
• umiejętność referowania i opiniowania.

Kolejny sposób na kontrolowanie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów to prace pisemne, które mogą być sporządzane w domu i w szkole. Prace klasowe pozwalają sprawdzić stan wiedzy uczniów, najczęściej treści wyuczonych na pamięć.

Katecheta może stosować na swoich zajęciach także testy, które zostaną odpowiednio sformułowane. Taki sposób oceny jest najbardziej obiektywny i dokładny pod warunkiem, że test został znormalizowany – nauczyciel określił normy interpretacji i oceny jego wyników.

Jakie informacje może zawierać opinia katechety o uczniu?

Opinia o uczniu nauczyciela religii powinna odnosić się do podstawy programowej, a także własnych obserwacji księdza. Na przykładzie podstawy programowej dla dzieci w wieku przedszkolnym można wskazać, że opinia katechety powinna uwzględniać:

• codzienne doświadczenia ucznia oraz ich interpretację w świetle wiary, np. dziecko docenia piękno przyrody i wie, że stworzył ją Bóg, 
• zainteresowanie tematyką religijną, np. dziecko poznaje Pismo Święte i pierwsze pojęcia religijne,
• kontakt z Bogiem w modlitwie oraz liturgii, np. dziecko poznaje modlitwy, zwyczaje chrześcijańskie, 
• postawa społeczno-moralna, np. dziecko zna właściwy system wartości, poznaje chrześcijańskie pojęcie dobra i zła, zna przykazania, rozwija umiejętności społeczne, pogłębia związek ze wspólnotą Kościoła.

Z kolei przykład opinii katechety o uczniu w klasie 1-3 może bazować na osiągnięciu takich celów katechetycznych, jak:

• interpretacja życia w świetle wiary, np. odnajdywanie Boga w otaczającym świecie,
• wprowadzenie w rozumienie sakramentów, w tym Eucharystii,
• kontakt z Bogiem w modlitwie i liturgii, np. uczestnictwo we Mszy Świętej, 
• postawa moralna, np. rozumienie i przestrzeganie przykazań.

W wyższych klasach istotne będą natomiast:

• odbiór, analiza i interpretacja tekstów o charakterze religijnym. np. umiejętność uważnego słuchania Pisma Świętego, rozumienia słownictwa religijnego, odbieranie tekstów refleksyjnie i świadomie, kształtowanie chrześcijańskiej hierarchii wartości, 
• własne wypowiedzi w mowie i piśmie, w tym nawiązania do tekstów biblijnych, 
• zainteresowanie problematyką kościelną,
• zaciekawienie otaczającym światem i praktyczne wykorzystanie wiedzy religijnej, w tym w odniesieniu do zjawisk zachodzących w otoczeniu ucznia, szukanie odpowiedzi na pytania „dlaczego?”, „jak?”,
• postawa moralna, w tym świadomość powinności moralnych, obowiązków wobec rodziny, szkoły, otoczenia, dokonywanie właściwej hierarchizacji wartości, wyrażanie opinii i wartościowanie zjawisk szkolnych, na poziomie społeczności lokalnej.

Przykładowa opinia katechety o uczniu może być bardziej lub mniej rozbudowana w zależności od celu jej przedstawienia. Dokument wydawany na potrzeby dopuszczania kandydata do bierzmowania często sprowadza się jedynie do wyrażenia braku zastrzeżeń lub do wskazania przez katechetę konkretnych zastrzeżeń, takich jak:

• fakt wypisania się z lekcji religii,
• złośliwe przeszkadzanie w prowadzeniu zajęć,
• uzyskanie oceny niedostatecznej z religii,
• lekceważenie katechezy,
• jawne głoszenie poglądów sprzecznych z nauczaniem Kościoła.

Natomiast opinia katechety sporządzona na prośbę rodziców czy wychowawcy może mieć charakter bardziej opisowy, rozbudowany. Nauczyciel powinien uwzględnić w niej wtedy zarówno informacje o wiedzy i umiejętnościach opanowanych przez ucznia, jak i o jego postawie, czy stosunku do obowiązków szkolnych i samego katechety.