Ocena pracownicza – przykłady

Czym jest ocena pracownicza?

Ocena pracownicza PDF to forma ewaluacji, która z roku na rok zyskuje na popularności. W dużych firmach ma ona charakter systematyczny. Jest narzędziem służącym do diagnozowania, czy dana osoba spełnia wymagania na zajmowanym stanowisku i czy poprawnie realizuje powierzone jej zadania.

Okresowa ocena pracownika służy określeniu tych obszarów pracy, które wymagają poprawy. Ma też wskazywać, w obrębie których obszarów pracownik funkcjonuje prawidłowo czy na wysokim wręcz poziomie.

Ocena powinna również tworzyć plan dalszego rozwoju pracownika na podstawie analizy jego problemów w pracy. Z szerszej perspektywy, oceny pracownicze służą opracowaniu działań, których celem jest stworzenie zespołu gwarantującego firmie odniesienie sukcesu.

Rodzaje ocen pracowniczych

Obecnie wyróżnia się kilka rodzajów oceny pracownika. Są one określane „w stopniach”, czyli:

• 90 stopni – to ocena dokonana z perspektywy przełożonego,
• 180 stopni – to ocena przełożonego i samoocena pracownika,
• 270 stopni – to ocena przełożonego, samoocena i ocena dokonana przez współpracowników,
• 360 stopni – to pełna ocena poszerzona dodatkowo o czwarte źródło, na przykład o ocenę klientów.

Wybór rodzaju dokonywanej oceny pracownika uzależniony jest zwykle od wielkości i rodzaju firmy. Decyzję o wyborze konkretnego rodzaju oceny pracowniczej podejmuje pracodawca.

Jak często sporządza się ocenę pracowniczą?

Opisowa ocena pracownika może być przygotowana raz na rok czy raz na pół roku. Częstotliwość dokonywania takiej oceny jest różna, ponieważ zależy od systemu przyjętego w firmie, a ten nie jest w żaden sposób uregulowany przez przepisy.

Czasami zakłady pracy stosują nawet kwartalny czy comiesięczny system oceniania. Przed podjęciem decyzji w sprawie awansu pracodawca może potrzebować także oceny sporządzonej pomiędzy ocenami okresowymi.

Do czego wykorzystuje się ocenę pracowniczą?

Wielu pracowników obawia się ewaluacji ich pracy. Wynika to z faktu, że negatywną ocenę wiąże się z ryzykiem zwolnienia. Nie jest to jednak zgodne z prawdą, ponieważ podstawowym zadaniem oceny pracownika jest określenie, w jakim stopniu radzi on sobie z powierzonymi zadaniami po to, aby w przypadku niedomagań zastosować rozwiązania wspierające rozwój osoby zatrudnionej.

Zatem negatywna ocena służy wskazaniu słabych obszarów i zaplanowaniu rozwiązania takiego problemu – w postaci szkoleń czy zmiany zakresu obowiązków.

Pozytywna ocena pracownika może skutkować na przykład przydzieleniem takiej osoby do szkoleń dla pracowników mniej wydajnych. Ocena kompetencji pracownika, która stawia osobę zatrudnioną w dobrym świetle, może stanowić też podstawę przydzielenia pracownikowi premii czy dokonania jej awansu.

Przykładowe kryteria oceny pracy pracownika

Jak powinien wyglądać kwestionariusz oceny pracownika? Okresowa ocena pracownika biurowego może różnić się od oceny pracy sprzedawcy – wynika to ze specyfiki danego zawodu. Przy dokonywaniu takiej ewaluacji pracodawca lub inna osoba odpowiedzialna za sporządzenie oceny może wziąć pod uwagę następujące kryteria:

• terminowość pracy pracownika – czy pracownik kończy zlecone zadania w wyznaczonym czasie,
• poziom wiedzy specjalistycznej – czy pracownik posiada wiedzę, czy poprawnie z niej korzysta, czy posiada odpowiednie umiejętności,
• znajomość przepisów, zwłaszcza tych obowiązujących w firmie oraz stosowanie ich w praktyce,
• sposób zarządzania czasem w pracy – czy pracownik skutecznie planuje swój rozkład zajęć, czy jakieś zadania zajmują mu więcej czasu i dlaczego,
• sposób organizacji zajmowanego stanowiska pracy – czy sposób organizacji miejsca pracy wpływa korzystnie na efektywność pracownika,
• komunikatywność – czy pracownik dzieli się swoimi spostrzeżeniami, czy efektywnie przekazuje informacje, czy nawiązuje kontakty ze współpracownikami,
• umiejętność pracy w zespole – czy pracownik potrafi nawiązywać relacje społeczne, czy wspiera innych członków zespołu, czy umie współpracować,
• podnoszenie kwalifikacji – czy pracownik wykazuje się inicjatywą, czy chętnie się rozwija,
• samodzielność – czy pracownik radzi sobie bez pomocy innych (nadmiernej),
• zarządzanie – czy pracownik na stanowisku kierowniczym sprawnie kieruje zespołem, czy potrafi inspirować do pracy, czy szanuje godność podwładnych.

Jak przygotować ocenę pracowniczą?

Każdy przykład oceny pracowniczej jest inny w zależności od tego, na jakim stanowisku zatrudniona jest dana osoba. We wszystkich opisowych ocenach pracowniczych powinny pojawić się jednak:

• dane pracownika,
• opis zajmowanego stanowiska pracownika,
• wykaz stosowanych kryteriów,
• opis danego kryterium,
• okresowa ocena pracownika w odniesieniu do wszystkich kryteriów osobno,
• podsumowanie oceny.

Ocena okresowa pracownika ma określać jego mocne i słabe strony. Na tej podstawie przydziela się pracownikowi odpowiednie wsparcie lub udoskonalony zakres obowiązków. Sprawia to, że pracownik może lepiej się rozwijać, a sama firma zyskuje bardziej efektywny personel.

Nie należy zatem obawiać się nawet negatywnej w ogólnym brzmieniu oceny pracy – stanowi ona podstawę zwolnienia tylko wtedy, kiedy pracownik nie stara się poprawić swoich wyników.

Warto wspomnieć również o tym, iż zaleca się, aby okresowa ocena pracownika składała się zarówno z części opisowej, jak i z kwestionariusza, w którym jego postawa zostanie oceniona w skali liczbowej. Ma to na celu uniknięcie nadmiernego subiektywizmu w procesie dokonywania oceny.

W kwestionariuszu mogą pojawić się natomiast kryteria oceny pracy:

• kwalifikacyjne – wykształcenie, doświadczenie, kompetencje twarde,
• efektywnościowe – ilość pracy, jakość pracy, terminowość pracy,
• behawioralne – lojalność, zaangażowanie, relacje ze współpracownikami,
• osobowościowe – komunikatywność, odporność na stres i inne.

Zsumowanie informacji

Ocena roczna pracownika to proces, w ramach którego pracodawca lub przełożony dokonuje analizy i oceny wydajności pracy pracownika na przestrzeni jednego roku. Ocena roczna pracownika ma na celu ocenę pracownika, jego osiągnięć, umiejętności, postępów zawodowych i wkładu w rozwój i działanie firmy.

Kryteria oceny pracownika mogą być różne w zależności od branży, w której pracuje pracownik:

• ocena pracownika pod względem wydajność pracy,
• ocena pracownika pod względem umiejętności i kompetencje,
• ocena pracownika pod względem współpracy i komunikacja,
• ocena pracownika pod względem zaangażowania i inicjatywy.

Korzyści z przeprowadzania okresowej oceny pracownika są ogromne, bo system oceny pracowników jest w stanie nadzorować rozwój kompetencji pracowników i poddawać ich dalszym szkoleniom.

Warto dodać, że przy ocenie pracownika warto zachować systematyczność i regularność poddawania pracowników ocenie pracowniczej, bo tylko wtedy można zidentyfikować obszary, w których dany pracownik powinien usprawnić się.