Polubowny podział majątku – wzór umowy

Co wchodzi w skład majątku wspólnego?

Aby móc wypełnić prawidłowo wzór umowy o polubowny podział majątku, należy wiedzieć, co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co w skład majątku osobistego. Zatem majątek wspólny tworzą w szczególności:

• wynagrodzenia za pracę małżonków,
• dochody z działalności zarobkowej małżonków,
• dochody z majątku wspólnego i osobistego małżonków,
• środki zgromadzone na rachunku otwartym,
• urządzenia domowe używane przez małżonków.

Wszystkie te przedmioty i środki objęte są wspólnością majątkową i podlegają podziałowi. Podziałowi nie podlega natomiast majątek osobisty. Przy podziale majątku należy wyróżnić też tak zwane nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny i nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą między innymi:

• przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej,
• przedmioty nabyte przez darowiznę czy dziedziczenie,
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków (np. okulary korekcyjne),
• środki uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia,
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
• prawa autorskie,
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.

Sposoby podziału majątku wspólnego

Majątek wspólny małżonków może zostać podzielony na drodze sądowej lub polubownie, czyli pozasądowo. Sądowy podział majątku wymaga wniesienia do sądu odpowiedniego wniosku – wniosku o podział majątku wspólnego. Pozew ten można wnieść osobno lub zawrzeć go w pozwie rozwodowym.

Innym rozwiązaniem jest umowa podziału majątku zawarta przed notariuszem. Zasadniczo, podziału majątku małżonkowie mogą dokonać dopiero po zniesieniu wspólności ustawowej, czyli po rozwodzie lub po orzeczeniu separacji, ale możliwe jest też dokonanie podziału majątku w trakcie trwania małżeństwa po ustaniu wspólności majątkowej, czyli na przykład po ustanowieniu rozdzielności majątkowej.

Aby umowa o ostatecznym podziale majątku wspólnego mogła zostać zawarta bez udziału sądu, małżonkowie muszą dojść do porozumienia w kwestii podziału majątku. Umowny podział majątku pozwala zaoszczędzić sporo czasu i pieniędzy.

Warto pamiętać bowiem, że jeśli w skład majątku nie wlicza się nieruchomości, praw użytkowania wieczystego gruntu czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, umowa o podział majątku nie musi przyjmować formy aktu notarialnego.

Zatem do podziału takich składników majątku, jak:

• sprzęt AGD,
• gotówka,
• lokaty bankowe,
• meble,
• samochody,

wystarczająca jest umowa o podziale majątku zawarta w zwykłej formie pisemnej. Do jej sporządzenia warto wykorzystać gotowy wzór umowy o podział majątku bez notariusza, aby upewnić się, że dokument zawiera wszystkie niezbędne elementy formalne i wyliczenie wszystkich składników majątku, podlegających podziałowi.

Częściowy podział majątku

Czasami zdarza się, że małżonkowie chcą dokonać podziału majątku wspólnego w trakcie sprawy rozwodowej, ale mają świadomość, że sąd nie wyrazi zgody na taki podział, jakiego życzyliby sobie oni sami. W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem może okazać się umowa o częściowy podział majątku wspólnego.

Częściowy podział majątku wspólnego polega na tym, że dzielona jest nie całość majątku, lecz jego określone składniki. Zasadniczo, częściowy podział majątku można przeprowadzić przede wszystkim polubownie, ponieważ sądowy podział majątku powinien obejmować jego całość.

Jedynie z tak zwanych ważnych powodów można ograniczyć podział majątku wspólnego do jego części (art. 1038 Kodeksu cywilnego). Umowa częściowego podziału majątku wspólnego ma niemal tę samą formę, co umowa całkowitego podziału majątku.

Nierówny podział majątku

Kolejnym zagadnieniem jest możliwość żądania przez małżonków ustalenia nierównego podziału majątku wspólnego. Na takie rozwiązanie sąd zgadza się tylko z ważnych powodów, ponieważ zasadniczo przyjmuje się, że małżonkowie mają równe udziały i prawa w majątku wspólnym.

Jeśli jednak zaistnieje jeden z ważnych powodów, na przykład:

• rażące lub uporczywe naruszanie przez jednego z małżonków obowiązków wobec rodziny,
• długotrwała separacja zawiniona przez jednego małżonka,

to możliwe jest zasądzenie nierównego podziału majątku.

Jeśli więc jeden z małżonków trwoni majątek, wydaje pieniądze na hazard, narkotyki czy alkohol, nie przyczynia się do zaspokojenia potrzeb rodziny, dokonuje operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny, to nierówny podział majątku jest jak najbardziej uzasadniony. Istotnym czynnikiem dla ustalenia nierównych udziałów w majątku jest też stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego.

Dlaczego warto zdecydować się na polubowny podział majątku wspólnego?

Pozasądowy podział majątku wspólnego ma wiele zalet. Jest to rozwiązanie mniej kosztowne, mniej czasochłonne i mniej stresujące. Jeśli tylko strony są w stanie dogadać się co do sposobu podzielenia majątku wspólnego, z pewnością będzie to dla nich lepsze rozwiązanie niż sądowy podział majątku.

Dokonując pozasądowego podziału majątku, strony mają pełną swobodę w zakresie dokonanych ustaleń. Mogą samodzielnie zadecydować o tym, jaka część majątku i jakie jego składniki przypadną każdemu z małżonków. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby taki podział majątku był nierówny lub przewidywał spłatę drugiego małżonka.

Umowny podział majątku może przewidywać:

• podział fizyczny, na przykład podział fizyczny nieruchomości,
• przyznanie poszczególnych składników majątku małżonkom z ewentualnym obowiązkiem spłaty,
• sprzedaż poszczególnych składników majątku wspólnego i podział uzyskanych w ten sposób środków.

Na koniec

Najczęściej to po rozwodzie polubowny podział majątku ma największe i najszersze zastosowanie – choć nie jest to regułą. Umowę należy sporządzić w formie aktu notarialnego (jeśli do podziału jest jakakolwiek nieruchomość) lub w zwykłej formie papierowej (jeśli do podziału nie ma żadnej nieruchomości).

Niestety w sprawach o podział majątku po rozwodzie małżonkom zazwyczaj towarzyszy wiele emocji – a sporządzenie stosownej umowy na piśmie, daje małżonkom szansę na sukcesywne uregulowanie spraw związanych z nabytym w trakcie małżeństwa majątkiem wspólnym.

Pobierz przygotowany przez nas wzór umowy ustanawiającej podział wspólnego majątku, aby uniknąć błędów przy samodzielnym konstruowania takiego porozumienia.