Wniosek o zamianę prac społecznych na karę pieniężną – wzór

Kara ograniczenia wolności

O dostępnych formach wykonywania orzeczonej kary ograniczenia wolności informuje art. 34 kodeksu karnego, zgodnie z którym taka kara może polegać na:

• obowiązku wykonywania nieodpłatnej pracy na cele społeczne,
• dokonywaniu potrąceń (od 10% do 25%) z wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd.

Kara ograniczenia wolności jest drugą, zaraz po grzywnie, karą dla skazanego wskazaną w hierarchii od najłagodniejszej do najsurowszej. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany nie tylko wykonuje prace społeczne, ale również podlega kontroli, czyli:

• nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,
• ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

Kara ograniczenia wolności trwa najkrócej 1 miesiąc, a najdłużej 2 lata. Przy wymierzeniu kary ograniczenia wolności sąd może również nałożyć na skazanego:

• obowiązek zapłacenia świadczenia pieniężnego,
• obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego,
• obowiązek wykonywania pracy zarobkowej,
• obowiązek nauki lub przygotowania się do zawodu,
• nakaz powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
• nakaz poddania się terapii uzależnień,
• nakaz uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
• nakaz powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
• nakaz powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym.

Możliwe jest także dokonanie zamiany kary prac społecznych na potrącenia z wynagrodzenia za pracę – na uzasadniony wniosek skazanego.

Zamiana prac społecznych na potrącenia

Zamiana prac społecznych na potrącenie z wynagrodzenia to rozwiązanie dopuszczone na podstawie art. 63 kodeksu karnego wykonawczego. Warto jednak zacząć od wyjaśnienia, dlaczego skazany chciałby zamienić karę w formie prac społecznych na zapłatę określonej kwoty z wynagrodzenia (nie grzywny, lecz potrąceń – nie można zamienić kary prac społecznych na jednorazową grzywnę).

Jeśli oskarżony zostanie ukarany karą prac społecznych, musi wykonywać je w określonym wymiarze czasu. To sprawia, że ograniczone zostają jego możliwości zarabiania. W takim przypadku skazany często woli zapłacić wskazaną sumę niż kontynuować pracę “za darmo”, która uniemożliwia mu podjęcie płatnego zatrudnienia.

Zgodnie z przepisami, w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może zmienić formę obowiązku wykonywania prac społecznych na karę pieniężną. Przyjmuje się przy tym, że 20 godzin pracy na cele społeczne jest równoważne 10% wynagrodzenia za pracę. Prace społeczne na potrącenia z wynagrodzenia można zmienić tylko wtedy, kiedy liczba godzin pracy nie przekracza 40 w stosunku miesięcznym.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby zamienić prace społeczne na potrącenia?

Wniosek o zamiana prac społecznych na potrącenie z wynagrodzenia może złożyć wyłącznie ten skazany, który jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Sąd nie uwzględni wniosku w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej, np. umowy zlecenia czy umowy o dzieło.

Poza tym sąd przychyli się do wniosku jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Oznacza to, że wniosek wymaga uzasadnienia, w którym skazany wykaże, iż odbywanie kary ograniczenia w postaci, jaka została pierwotnie wymierzona – jest niemożliwie lub znacznie utrudnione. Okoliczności wskazane we wniosku nie mogą być zawinione przez skazanego.

Wśród możliwych uzasadnień wymienia się między innymi:

• trudną sytuację materialną skazanego,
• konieczność zapewnienia bytu rodzinie,
• chęć regulowania zobowiązań finansowych,
• trudności z pozyskaniem stałej pracy.

Jak zamienić karę prac społecznych na potrącenia?

Sąd nie dokonuje zamiany kary prac społecznych na potrącenia z wynagrodzenia z urzędu, dlatego wniosek o zamianę kary pozbawienia wolności na grzywnę (potrącenia) jest niezbędny, aby do takiej zamiany doprowadzić.

Pismo należy wnieść do sądu rejonowego – tego, w którego okręgu kara ograniczenia wolności jest lub ma być wykonywana. Skazany nie ponosi żadnych kosztów wystąpienia z takim wnioskiem.

Co więcej, wniosek o zamianę prac społecznych na karę grzywny (potrąceń) może złożyć w imieniu skazanego również:

• obrońca,
• prokurator,
• sądowy kurator zawodowy.

Wniosek powinien zawierać:

• dane skazanego,
• oznaczenie sądu,
• sygnaturę akt,
• treść wniosku – zmiana dotychczasowego sposobu wykonywania kary ograniczenia wolności,
• uzasadnienie,
• podpis skazanego.

Decyzję w przedmiocie wniosku sąd wydaje na posiedzeniu bez udziału stron. Jego decyzja nie jest jednak ostateczna, ponieważ wnioskodawcy na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Sąd przychyli się do wniosku, jeśli proponowane przez skazanego rozwiązanie pozwoli mu wykonywać karę ograniczenia wolności w sposób najbardziej odpowiedni do okoliczności i realizować w tym czasie cele kary ograniczenia wolności, czyli przede wszystkim resocjalizację skazanego.

Jak wygląda kara ograniczenia wolności w postaci potrąceń?

Jeśli sąd wymierzy skazanemu karę ograniczenia wolności w postaci potrąceń z wynagrodzenia, określi zarówno wysokość takich potrąceń, jak i okres, na jaki zostało orzeczone potrącenie. We wskazanym czasie skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy z pracodawcą.

Tryb postępowania w przypadku orzeczenia kary potrącania wynagrodzenia reguluje art. 59 Kodeksu karnego wykonawczego. Mówi on o tym, że po orzeczeniu tej formy kary sąd przesyła odpis orzeczenia zakładowi pracy zatrudniającemu skazanego.

Informuje również, na czyją rzecz mają być dokonywane potrącenia i gdzie powinny być wpłacane. Sąd wskazuje przy tym, z jakich składników wynagrodzenia za pracę i w jaki sposób pracodawca powinien dokonywać potrąceń.

Natomiast przełożony, wypłacając wynagrodzenie skazanemu, potrąca określoną w orzeczeniu sądowym część wynagrodzenia i bezzwłocznie przekazuje potrąconą kwotę na wskazany przez sąd cel społeczny.

Na koniec

Kara ograniczenia wolności polega na tym, iż skazany może odbywać ją jako:

• tzw. odróbka – wykonywanie nieodpłatnej i kontrolowanej pracy na cele społeczne,
• lub jako potrącenie z pensji od 10% do 25% wysokości wynagrodzenia.

Co ważne: ustawodawca dał możliwość, aby sąd na wniosek skazanego mógł zmienić obowiązek wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne na potrącenie z pensji, lub na odwrót.

Zatem skazany na zastępczą karę pozbawienia wolności w postaci grzywny może (w razie zmiany okoliczności) wnioskować o przywrócenie prac społecznych.