Oświadczenie o spłacie zadłużenia – wzór

Wierzyciel ma pomagać w wykonaniu zobowiązania dłużnika

Wierzyciel musi wydać dłużnikowi oświadczenie o spłacie pożyczki w związku z obowiązkami, jakie nakłada na niego Kodeks cywilny. Mowa tu o tak zwanym współdziałaniu z dłużnikiem w procedurze wykonywania jego zobowiązania wobec wierzyciela. 

Wierzyciel nie może utrudniać dłużnikowi wykonania zobowiązania. Zabronione jest między innymi:

• nieprzyjęcie świadczenia pieniężnego w gotówce,
• nieodebranie rzeczy od dłużnika.

Jeśli wierzyciel utrudnia wykonanie zobowiązania, może doprowadzić w ten sposób do wyłączenia lub przynajmniej ograniczenia odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Zgodnie z treścią art. 354 Kodeksu cywilnego, wierzyciel ma obowiązek współdziałać w wykonywaniu zobowiązania przez dłużnika. Taką formą współdziałania jest także wydanie pokwitowania spłaty długu.

Potwierdzenie zasadności tych przepisów znajdujemy również w treści art. 462. KC, w brzmieniu:

§ 1. Dłużnik, spełniając świadczenie, może żądać od wierzyciela pokwitowania.

Dłużnik może żądać pokwitowania w szczególnej formie, jeżeli ma w tym interes.

Koszty pokwitowania ponosi dłużnik, chyba że umówiono się inaczej.

Zatem oświadczenie o spłacie długu wierzyciel wydaje na żądanie dłużnika, nie automatycznie. Pokwitowanie powinno przyjmować formę pisemną. Dłużnik ma też prawo żądać pokwitowania w formie szczególnej, ale ponosi koszty jego sporządzenia. 

Obowiązek wydania oświadczenia o spłacie długu

Jak zostało wspomniane, oświadczenie o spłacie zobowiązania nie musi być wydawane automatycznie po przyjęciu pieniędzy przez wierzyciela. Obowiązek wydania takiego oświadczenia w formie pisemnego pokwitowania pojawia się dopiero w momencie, kiedy dłużnik wystosowuje odpowiednie żądanie do swojego wierzyciela.

Z takim żądaniem dłużnik może wystąpić w każdym czasie, czyli zarówno w momencie dokonywania spłaty, jak i później, kiedy okaże się, że jest mu ono potrzebne.

Natomiast wierzyciel powinien obowiązkowo wydać potwierdzenie spłaty długu. Odmówić może jedynie w ściśle określonych przypadkach. Granice obowiązku wydania pokwitowania spłaty długu określa:

• treść zobowiązania, 
• zasady współżycia społecznego,
• cel społeczno-gospodarczy,
• ustalone zwyczaje.

Wierzyciel może zatem odmówić wydania oświadczenia o spłacie długu, jeśli takie pokwitowanie jest zbyteczne dłużnikowi lub gdy zazwyczaj w danej sytuacji odstępuje się od wydawania takich oświadczeń.

Jak przygotować oświadczenie o spłacie zadłużenia?

Oświadczenie o spłacie zadłużenia przygotowuje wierzyciel na wniosek dłużnika. Pismo można sporządzić w oparciu o nasz gotowy do wypełnienia wzór oświadczenia o spłacie zobowiązania, który uwzględnia wszystkie wymagane elementy tego typu oświadczenia.

Należy wiedzieć bowiem, że zgodnie z przepisami, potwierdzenie spłaty pożyczki czy innej formy zadłużenia nie może być zbyt ogólnikowe. 

Pokwitowanie powinno uwzględniać:

• dane dłużnika i wierzyciela,
• oznaczenie tytułu zadłużenia,
• określenie sumy zapłaconej kwoty długu,
• oznaczenie miejsca i daty spełnienia świadczenia przez dłużnika,
• treść oświadczenia o spłacie długu,
• podpis wierzyciela.

Jeśli oświadczenie przyjmuje zwykła formę pisemną, sporządzenie go nie wiąże się dla stron z żadnymi kosztami. Jednak wierzyciel na żądanie dłużnika może przygotować takie oświadczenie również w formie aktu notarialnego, jeśli dłużnik ma w tym swój interes.

W takim przypadku koszty opłaty notarialnej zgodnie z przepisami pokrywa dłużnik.

Warto pamiętać, że oświadczenie o spłacie zadłużenia może – choć nie musi – uwzględniać dodatkowo oświadczenie o sposobie zarachowania spełnionego świadczenia. Dotyczy to sytuacji, kiedy dłużnik ma wobec danego wierzyciela więcej niż jeden dług.

W takim przypadku wpłacając mu pieniądze, powinien mieć prawo do podjęcia decyzji w sprawie tego, który dług w ten sposób ureguluje. W interesie dłużnika jest dopilnowanie, aby wpłacone środki pokryły to zobowiązanie, na którym dłużnikowi zależy.

Jeśli bowiem wierzyciel sam zamieści oświadczenie o sposobie zarachowania środków w treści pokwitowania, a dłużnik nie wyrazi sprzeciwu, czyli przyjmie je bez zastrzeżeń, straci tym samym możliwość zadecydowania o tym, jak wpłacone środki zostaną zarachowane. 

Czy wierzyciel może anulować oświadczenie o spłacie zadłużenia?

Należy wiedzieć, że oświadczenie o spłacie pożyczki jest oświadczeniem wiedzy – dokumentem prywatnym. Sporządza je i podpisuje wierzyciel, co oznacza, że jedna osoba jest odpowiedzialna zarówno za złożenie oświadczenia, jak i za jego potwierdzenie.

Czy w związku z tym wierzyciel może anulować oświadczenie o spłacie długu, podważając jego prawdziwość?

Oświadczenie o spłacie zadłużenia nie korzysta z domniemania prawdziwości. Osoby mające w tym swój interes prawny, mogą dowodzić zatem, że treść oświadczenia nie odpowiada stanowi faktycznemu – jest fałszywa.

Dotyczy to także wierzyciela, który sam ma prawo podważyć prawdziwość złożonego przez siebie oświadczenia. Jednak wierzyciel musi udowodnić przy tym, że wystawione przez niego pokwitowanie nie jest zgodne z prawdą, ponieważ przepisy stoją tutaj po stronie dłużnika. 

Jaką rolę pełni oświadczenie o spłacie zadłużenia?

Oświadczenie o spłacie zadłużenia jest bardzo ważnym dokumentem dla dłużnika. Pomaga mu potwierdzić, że uregulował swój dług, ponieważ ciężar takiego dowodu spoczywa właśnie na nim.

Swoją treścią oświadczenie potwierdza dwa fakty:

• że dłużnik przekazał pieniądze wierzycielowi,
• że wierzyciel przyjął pieniądze od dłużnika.

Pokwitowanie uwzględnia też szczegóły tej transakcji, takie jak data, miejsce i kwota. Posiadanie takiego dokumentu przez dłużnika sprawia, że ciężar dowodu przeniesiony zostaje na wierzyciela – to on musi wykazać, że dłużnik ewentualnego długu nie spłacił.