Rozwód – pozew, jak udowodnić, dziecko, alimenty, zabezpieczenie, mediacje

O czym sąd musi rozstrzygnąć w sprawie o rozwód?

W sprawie o rozwód sąd musi zadecydować, czy w ogóle rozwiązać małżeństwo przez rozwód, musi rozstrzygnąć czy orzec rozwód z winy jednego czy obojga małżonków czy wydać wyrok bez orzekania o winie, zobowiązany jest rozstrzygnąć o wysokości alimentów na małoletnie (poniżej 18 roku życia) dziecko (dzieci), ewentualnie o alimentach dla małżonka, o władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem (dziećmi) stron, ustalić miejsce zamieszkania małoletniego dziecka (dzieci) po rozwodzie, uregulować kontakty z małoletnim dzieckiem (dziećmi), wyjątkowo dokonać podziału majątku małżonków, czasem również orzec o eksmisji jednego ze współmałżonków.

Kiedy zostanie orzeczony rozwód?

Aby sąd orzekł rozwód, w postępowaniu sądowym strona musi wykazać, że nastąpił rozkład pożycia małżonków, czyli że zostały zerwane wszelkie więzi duchowe, fizyczne i materialne, które łączyły małżonków. Zupełny rozkład pożycia to rozpad związku w tych trzech warstwach (duchowej, fizycznej i gospodarczej).

Dodatkowo nie chodzi tu o jakikolwiek rozkład pożycia, ale wspomniany rozkład pożycia musi być trwały. Trwały rozkład pożycia, który uprawnia sąd do orzeczenia rozwodu to taki, z którego wynika, że nie jest możliwy powrót małżonków do współżycia fizycznego, nie jest możliwe odbudowanie relacji materialnych, ani nie jest możliwe na nowo połączenie małżonków więziami uczuciowymi.

Postępowanie dowodowe musi dać odpowiedź na pytanie, cz oparta na doświadczeniu życiowym ocena prowadzi do wniosku, że w okolicznościach sprawy, powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi.

Zupełność i trwałość rozkładu pożycia małżeńskiego muszą występować łącznie – to są tak zwane przesłanki orzeczenia rozwodu.

Adwokat podkreśla, że rozwód zostanie orzeczony, jeśli równocześnie nastąpi rozpad pożycia:

• w sferze gospodarczej – małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego (np. oddzielnie zarządzają finansami, oddzielnie przygotowują i spożywają posiłki, oddzielnie piorą, oddzielnie gospodarują, nie spędzają wspólnie wakacji ani świąt, nie planują wspólnie, itd.),
• w sferze fizycznej – brak pożycia fizycznego między małżonkami, nawet jednak jedynie sporadyczne stosunki fizyczne między małżonkami z reguły będą wskazywać na to, iż rozkład pożycia nie jest jeszcze zupełny,
• oraz w sferze emocjonalnej (duchowej) – małżonkowie już się nie kochają. Do uznania, że między małżonkami nie ma wspólnoty duchowej, nie jest konieczne stwierdzenie wrogiego stosunku małżonków do siebie. Także zachowanie poprawnych stosunków w tym względzie, utrzymywanie kontaktów w interesie wspólnych dzieci itp. nie musi koniecznie oznaczać, iż więź duchowa małżonków została utrzymana i nie istnieje rozkład pożycia. Chodzi tu bowiem nie o jakąkolwiek więź duchową między dwojgiem ludzi, lecz o więź charakterystyczną dla duchowej wspólnoty małżeńskiej.

Gdy jednak przy zupełnym braku więzi duchowej i fizycznej pozostały pewne elementy więzi gospodarczej, rozkład pożycia może być mimo to uznany za zupełny, jeżeli utrzymanie elementów więzi gospodarczej (np. wspólnego mieszkania) zostało wywołane szczególnymi okolicznościami.

Zazwyczaj ocena, że powrót małżonków do pożycia nie nastąpi, jest możliwa dopiero po upływie pewnego czasu od ich rozstania. Zdarzają się jednak sytuacje wyjątkowe, gdy wniosek, że rozkład pożycia małżeńskiego stał się trwały, znajduje uzasadnienie już wkrótce po rozejściu się małżonków.

Adwokat wskazuje jednak, że kodeks rodzinny i opiekuńczy nie uzależnia orzeczenia rozwodu od upływu określonego czasu liczonego od zaistnienia faktycznej separacji czy od upływu określonego czasu od rozstania.

Zawieszenie postępowania o rozwód

Gdy sąd poweźmie wątpliwości co do tego, że rozpad małżeństwa jest zupełny i trwały, tzn. że są widoki na utrzymanie małżeństwa wówczas sąd może zawiesić postępowanie.

Postępowanie dowodowe w sprawie o rozwód

Aby ustalić, czy rzeczywiście doszło już do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia sąd podczas sprawy rozwodowej ma obowiązek przeprowadzić postępowanie dowodowe, które ustali, czy ten rozpad małżeństwa ma rzeczywiście miejsce i czy uzasadnia on rozwód. 

Przesłuchiwani są małżonkowie, świadkowie, przeprowadza się dowody z dokumentów, często wywołuje opinie biegłych, zwraca się do różnych instytucji i podmiotów celem udzielenia istotnych dla sprawy o rozwód informacji.

Często w sprawie o rozwód małżonkowie lub ich pełnomocnicy próbują wciągać w emocje, podpuszczać wymuszając przy tym podjęcie pewnych decyzji. Doświadczenie pokazuje, że gdy ktoś jest skupiony na emocji to ta emocja zniekształca mu rzeczywistość.

Co należy udowadniać przed sądem?

• czy zupełny rozkład pożycia, czyli czy zerwane są więzi duchowa inaczej emocjonalna, fizyczna i materialna inaczej gospodarcza?
• czy zupełny rozkład pożycia jest trwały, czyli czy jest możliwość powrotu małżonków do wspólnego pożycia?

Nawet jeśli powyższe wystąpią sąd będzie badał jeszcze:

– czy „dobro dziecka” nie sprzeciwia się rozwodowi, czyli czy dziecko jest pogodzone z rozłąką rodziców, czy nie osłabnie więź rodzica z dzieckiem?

Do rozwodu nie dojdzie, jeżeli miałoby ucierpieć na tym dobro małoletnich dzieci tj. do 18-go roku życia. Bywa nawet tak, że małżeństwo istnieje tylko na papierze, a sprawa musi zakończyć się oddaleniem pozwu rozwodowego. Właśnie przez wzgląd na dobro dzieci. Aby to ocenić niezbędne bardzo często jest wywołanie opinii biegłych z zakresu psychologii, czy pedagoga, czasem innych specjalności.

– czy orzeczenie rozwodu nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, czyli czy w poczuciu społecznym rozwód nie krzywdziłby małżonka, czy nie był by niesprawiedliwy?

– czy nie żąda go małżonek wyłącznie winny, albowiem rozwód nie jest również dopuszczalny, jeśli żąda go małżonek wyłącznie winny rozwodu, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Adwokat podkreśla, że istotne znaczenie dla oceny skuteczności odmowy zgody na rozwód mogą mieć zwłaszcza przyczyny rozkładu pożycia. Może się bowiem zdarzyć, że jeden z małżonków jest już w innym faktycznym związku pozamałżeńskim (konkubinat), są już w nim dzieci i konieczne oraz celowe jest – ze względu na normy prawne i społeczne – zalegalizowanie tego związku.

Odnosi się to w szczególności do sytuacji, gdy nie ma dzieci z małżeństwa, którego ustania żąda jeden z małżonków albo gdy są one już samodzielne (ukończyły 18 rok życia).

Odmowa w takiej sytuacji zgody na rozwód przez jednego z małżonków, prowadząca do uniemożliwienia zalegalizowania nowego, harmonijnego związku, w którym wychowują się małoletnie dzieci, nie powinna znajdować usprawiedliwienia w świetle zasad współżycia społecznego.

Jeśli na któreś z trzech ostatnich odpowiedz jest twierdząca rozwód nie może być orzeczony.

Jak prawnicy rozumieją dobro dziecka w kontekście sprawy o rozwód?

Dobro małoletniego dziecka to jego interesy osobiste, sytuacja uczuciowa, duchowa, a także materialna, zapewnienie mu prawidłowego w danych warunkach rozwoju fizycznego i duchowego. Niestety, niejednokrotnie w sytuacji bardzo ostrego konfliktu między rodzicami dobro małoletniego dziecka wręcz wymaga, by rodzice się rozeszli.

Nie ulega też wątpliwości, że na skutek rozkładu pożycia małżeńskiego rodziców cierpi dobro dziecka. Nie chodzi jednak o to, czy na skutek rozkładu pożycia cierpi dobro wspólnego małoletniego dziecka rozwodzących się małżonków, lecz o to, czy w wypadku orzeczenia rozwodu dobro takiego dziecka ucierpi bardziej niż wtedy, gdyby rozwód nie został orzeczony.

Aby to ocenić należy wziąć pod uwagę wiek dziecka, jego dotychczasowe stosunki z rodzicami, stan zdrowia, stopień wrażliwości dziecka (w takiej sytuacji może być konieczne wywołanie opinii biegłych, obecnie z opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów OZSS (dawniej RODK).

Od czasu do czasu zdarza się, że biegli psycholog czy pedagog wydając łącznie opinie w ramach opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów stwierdzają, że na obecnym etapie więź emocjonalna dziecka lub dzieci jest tak silna z obojgiem rodziców, że orzeczenie rozwodu wpłynie negatywnie na ich stan psychiczny i orzeczenie rozwodu na obecnym etapie nie jest zgodne z dobrem dziecka.

Wówczas konieczne jest „odczekanie” np. zawieszenie postępowania i skierowanie dziecka lub dzieci do poradni psychologicznej, do psychologa, który będzie w taki sposób przeprowadzić spotkania z dzieckiem, aby przygotować je do rozwodu rodziców.

Mediacja w sprawie o rozwód

W sprawie o rozwód możliwe jest przeprowadzenie dobrowolnej mediacji małżonków chcących się rozwieść celem celem uzgodnienia wszystkich kwestii, o których musi orzec sąd w sprawie o rozwód. Niekiedy możliwe jest dokonanie uzgodnień chociażby co do jednej lub dwóch spornych rzeczy, co nieraz pozwala znacznie przyśpieszyć bieg postępowania i zażegnać ostry konflikt.

Zabezpieczenie alimentów, kontaktów, miejsca zamieszkania dziecka – na czas trwania procesu o rozwód

Sprawa o rozwód wiąże się zazwyczaj z rozstrzyganiem wniosków o udzielenie zabezpieczenia alimentów na dziecko na czas trwania procesu o rozwód, zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem czy też zabezpieczenie miejsca zamieszkania dziecka na czas trwania postępowania sądowego.

Jest to o tyle ważne, że pierwszy termin rozprawy w Sądzie Okręgowym w Lublinie odbędzie się po około 4-5 miesiącach od dnia złożenia pozwu o rozwód. Dlatego częstym elementem pozwu o rozwód jest któryś z powyższych wniosków w zależności od indywidualnej sytuacji.

Rozwód bez orzekania o winie

Orzekając o samym rozwodzie sąd musi rozstrzygnąć czy małżeństwo ma zostać rozwiązane przez rozwód z winy czy bez orzekania o winie.

Sąd w sprawie o rozwód nie będzie orzekał o winie tylko w sytuacji, gdy oboje małżonkowie zgłoszą zgodne żądanie, aby sąd nie orzekał o winie. W innej sytuacji sąd ma obowiązek rozstrzygnąć, który małżonek czy oboje ponoszą winę za rozpad małżeństwa. Prawo umożliwia małżonkom spokojne i z godną postawą zakończenie małżeństwa bez orzekania o winie.

W wypadku zaniechania orzekania o winie następują takie skutki, jak gdyby żaden małżonek winy za rozpad małżeństwa nie ponosił.

Z żądaniem zaniechania orzekania rozwodu z winy strona może wystąpić zarówno przed sądem pierwszej instancji jak również przed sądem odwoławczym, może też to żądanie cofnąć, może też cofnąć zgodę na orzeczenie rozwodu, aż do chwili zamknięcia rozprawy przed sądem drugiej instancji.

Jeśli, którykolwiek z małżonków sprzeciwia się nie orzekaniu o winie albo w ogóle sprzeciwia się rozwodowi badanie winy będzie konieczne.

Rozwód z orzekaniem o winie obojga małżonków

Polskie prawo rodzinne nie odróżnia również winy “większej” i “mniejszej”. Małżonek bowiem, który zawinił jedną z wielu przyczyn rozkładu pożycia, jest współwinny, chociażby drugi małżonek dopuścił się wielu i to cięższych przewinień.

Dla przypisania bowiem winy wystarczy każde zachowanie strony, które zasługuje na negatywną ocenę i które w jakimkolwiek stopniu przyczyniło się do rozkładu pożycia małżeńskiego.

Rozwód z winy jednego małżonka

W takiej sytuacji chodzi o wykazanie winy za spowodowanie i utrwalenie rozkładu pożycia małżeńskiego, a więc o wykazanie przez stronę żądającą ustalenia wyłącznej winy współmałżonka takich jego zachowań, które to wyłącznie doprowadziły do powstania i utrwalenia rozkładu.

Co ważne przed sądem w sprawie o rozwód badamy takie zachowania współmałżonka, które miały miejsce przed powstaniem i utrwaleniem rozkładu pożycia, a nie po tym fakcie.

Oprócz swoistego rodzaju zadośćuczynienia moralnego, ustalenie winy może mieć znaczenie w wypadku dochodzenia alimentów. Bowiem sytuacja osoby domagającej się alimentów jest lepsza, jeśli sąd ustalił wyłączną winę drugiego małżonka.

Wtedy może ona, jeśli rozwód pociągnął za sobą istotne pogorszenie jej sytuacji materialnej, domagać się alimentów od małżonka winnego, choćby nie była w niedostatku.

W zasadzie wystarczy istnienie dysproporcji między sytuacją osoby niewinnej po rozstaniu a tą, w jakiej znajdowałaby się, gdyby do rozwodu nie doszło i małżonkowie kontynuowali pożycie. W tym wypadku – co ważne – nie ma czasowego ograniczenia trwania obowiązku alimentacyjnego, chyba, że małżonek uprawniony do alimentów zawrze nowy związek małżeński.

Pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom

Warunkiem powierzenia obojgu rodzicom władzy rodzicielskiej nad dzieckiem (dziećmi) jest przedstawienie przez rodziców zgodnego porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

W każdym przypadku lepsze dla dziecka jest określenie sposobu wykonywania władzy przez samych rodziców niż przez sąd. W innej sytuacji bowiem jeden z rodziców może odczuwać dyskomfort w powodu przegranej, jego zdaniem, sprawy, co – jak wynika z wywoływanych w sprawie opinii biegłych – wpływa zazwyczaj na konflikt między rodzicami, a to zazwyczaj kończy się również niekorzystnie dla dziecka.

Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców

W razie sporu miedzy rodzicami do co władzy rodzicielskiej i tego, któremu z rodziców należy ją ograniczyć – rozstrzygnie sąd. Wybór rodzica, któremu należy powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jest uzależniony od jednej rzeczy – dobra dziecka.

Przy ocenie dobra dziecka należy uwzględnić warunki obiektywne takie jak wiek dziecka, płeć, możliwość osobistego wykonywania władzy rodzicielskiej, a nie przez dziadków, stałość miejsca pracy i zamieszkania, warunki mieszkaniowe, stan zdrowia, wiek rodzica, cechy charakteru, wzajemny stosunek rodziców do siebie oraz do krewnych rodzica.

Wybór sposobu ograniczenia władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców z którym dziecko nie będzie przebywało w sposób stały wymaga odniesienia do okoliczności dotyczących aktualnej sytuacji życiowej dziecka stron oraz związanego z tym wzajemnego stosunku małżonków i rozważenia na tej podstawie, w jakim zakresie wzgląd na dobro dziecka uzasadnia potrzebę i pozwala – bez obawy o częste konflikty – na wspólne wykonywanie przez oboje rozwiedzionych rodziców obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, należącego do władzy rodzicielskiej.

Ważne jest bowiem czy małżonkowie są skonfliktowani, czy jest wysoce prawdopodobnym, że będą spierać się o większość spraw dotyczących małoletniego.

Nieprawidłowa jest praktyka ograniczenia władzy rodzicielskiej jednego z rodziców przy jednoczesnym pozostawieniu mu prawa współdecydowania o wszystkich istotnych sprawach dziecka.

Orzeczenie ograniczające władzę rodzicielską jednego z rodziców może obejmować np. decyzje związane ze zmianą miejsca pobytu dziecka, leczeniem, edukacją szkolną i pozaszkolną, wyjazdami za granicę, posiadaniem przez dziecko paszportu.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej następuje w odniesieniu do osoby dziecka. W zakresie zarządu majątkiem dziecka władza rodzicielska przysługuje wyłącznie temu rodzicowi, któremu została powierzona.

Na wyjazd za granicę na pobyt stały małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego, jeżeli drugie z rodziców, któremu w orzeczeniu powierzono nadzór nad wychowaniem dziecka, nie złożyło oświadczenia wyrażającego zgodę na wyjazd dziecka.

Sąd zobowiązany jest szczegółowo zbadać dotychczasową sytuację dziecka, związek emocjonalnego dziecka z rodzicami, ich predyspozycji wychowawczych, a w przypadku widocznego konfliktu między rodzicami sąd powinien ustalić przyczynę konfliktu, jego wpływ na sytuację dziecka i wolę każdego z rodziców rozwiązania tego konfliktu.

Rodzeństwo razem

Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Rozdzielenie rodzeństwa

Rozdzielenie rodzeństwa może być podyktowane jedynie dobrem dziecka, więc nie może w żadnym wypadku tej wyjątkowej decyzji uzasadniać interes rodziców w „sprawiedliwym” – w ich przekonaniu – „podziałem owoców” byłego związku.

Piecza (władza) naprzemienna

Nie ulega wątpliwości, że dziecko potrzebuje codziennie mieć mamę i tatę.

Jednak w obecnym stanie prawnym brak wprost podstaw do uregulowania tzw. pieczy naprzemiennej, czyli sytuacji w której dziecko miałoby mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach np. 2 tygodnie z jednym z rodziców i dwa tygodnie z drugim.

Jedyna dopuszczalna w praktyce sądowej sytuacja, w której opieka naprzemienna mogłaby zostać ustalona to sytuacja, gdy oboje rodzice wyrażą na to zgodę, ewentualnie gdy orzekną tak specjaliści psycholodzy i pedagodzy z Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (OZSS).

Psychologowie są zgodni, że do 3 roku życia opieka naprzemienna nie może mieć w ogóle miejsca, ponieważ destabilizuje dziecku poczucie bezpieczeństwa, najważniejszą potrzebę psychiczną.

Podsumowując – przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie sprzeciwiają się wprost pieczy naprzemiennej, ani wprost tej kwestii nie regulują. Wykształciła się praktyka sądowa, zgodnie z którą władza naprzemienna jest ustanawiana jako element tzw. planu wychowawczego, czyli porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem.

W tej materii panuje nadal duża niepewność prawna, choć coraz częściej świadomość rodziców w tym zakresie rośnie i tym samym zapada coraz więcej orzeczeń z ustaloną opieka naprzemienną, gdyż samo rodzice dochodzą do wniosku, że stały kontakt każdego rodzica z dzieckiem odbija się na zadowoleniu i spokoju dziecka.

Alimenty na dziecko

Sąd w wyroku rozwodowym ma obowiązek unormować kwestię alimentów w stosunku do każdego z dzieci z osobna.

W wyroku sąd zasądza od jednego z rodziców określona kwotę miesięcznie i zobowiązuje drugiego rodzica do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania dziecka w naturze i do osobistych starań o jego wychowanie.

W przypadku rodziców dziecka, którzy nie zawarli związku małżeńskiego rodzic, z którym dziecko stale mieszka może wystąpić do sądu o uregulowanie kwestii alimentów na rzecz dziecka od drugiego z rodziców składając pozew do sądu rejonowego wydziału rodzinnego.

Alimenty na współmałżonka

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Poza powyższą możliwością małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego (a więc zarówno, gdy oboje małżonkowie ponoszą winę jak i żaden z nich nie ponosi winy) rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. W tym wypadku strona musi dodatkowo wykazać, że znajduje się w tzw. niedostatku.

Alimenty na czas procesu dla współmałżonka (zabezpieczenie)

W sprawach o alimenty, w tym w sprawach o rozwód, w których sąd również orzeka o alimentach, gdy strona zgłosiła takie żądanie, zabezpieczenie na czas trwania sprawy o rozwód może polegać na zobowiązaniu współmałżonka do zapłaty uprawnionemu jednorazowo lub okresowo określonej sumy pieniężnej.

W sprawach o zabezpieczenie podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Celem zabezpieczenia w tym przypadku jest natychmiastowe dostarczenie uprawnionemu środków utrzymania, gdyż proces sądowy może potrwać nawet kilka lat.

Aby stwierdzić, czy należy się udzielenie zabezpieczenia alimentów dla współmałżonka na czas trwania sprawy o rozwód sąd będzie badał, czy małżonek, który zgłosił żądanie na obecnym etapie postępowania uprawdopodobnił okoliczności, że drugi małżonek, choćby w części ponosi winę za rozkład pożycia małżonków oraz, że uprawniony pozostaje w niedostatku bądź, że pozwany ponosi wyłączną winę rozkładu pożycia, a rozwód pociągnie za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej uprawnionej.

Po ustaleniach dokonanych we wskazanym zakresie strona żądająca musi uprawdopodobnić możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Alimenty na czas procesu dla dziecka (zabezpieczenie)

W sprawach o alimenty, w tym w sprawach o rozwód, w których sąd ma obowiązek orzec o alimentach na dziecko, zabezpieczenie na czas trwania sprawy o rozwód może polegać na zobowiązaniu współmałżonka do zapłaty uprawnionemu jednorazowo lub okresowo określonej sumy pieniężnej.

W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Celem zabezpieczenia w tym przypadku jest natychmiastowe dostarczenie uprawnionemu środków utrzymania, gdyż proces sądowy może potrwać nawet kilka lat.

Uzyskanie zabezpieczenia jest łatwiejsze w sprawie o alimenty niż w innych rodzajach postępowań, gdyż wystarczy uprawdopodobnienie roszczenia. Jednakże to ułatwienie nie zwalnia osoby żądającej zabezpieczenia od należytego udokumentowania (udowodnienia) wydatków ponoszonych na utrzymanie dziecka.

Opisując swoją sytuację rodzic powinien wskazać kwoty składające się na koszty utrzymania dziecka oraz przedstawić na ich poparcie dowody. Warto uczynić to już w dobrze przygotowanym pozwie, aby tym samym przyśpieszyć rozstrzygnięcie w przedmiocie zabezpieczenia i uzyskanie kwoty zbliżonej do żądanej.

W zakresie dokumentowania wydatków poniesionych na małoletnie dziecko zwracam uwagę, że paragony nie mogą stanowić dowodu. Wymagane są imienne faktury.

Warto również wiedzieć, że rozstrzygnięcie o udzieleniu zabezpieczenia w sprawie o alimenty na czas trwania procesu o rozwód w żaden sposób nie przesądza treści orzeczenia końcowego, czyli nie przesądza jakie ostatecznie orzeczenie dotyczące alimentów zapadnie.

Z postanowienia tego wynika jedynie, że w chwili jego wydawania były lub nie było dostatecznych dowodów uprawdopodobniających wysokość kosztów utrzymania dziecka oraz dowodów pozwalających ustalić sytuację materialną i możliwości płatnicze pozwanego.

Uregulowanie kontaktów z dzieckiem tego z rodziców, który z dzieckiem na co dzień nie będzie mieszkał

Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. Dopiero w braku możliwości porozumienia się przez rodziców rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Jak podkreślają sądy kontakty z dzieckiem to nie tylko prawo, ale także obowiązek. Odnosi się to w równiej mierze zarówno do rodziców jak i do dziecka.

Dlatego rodzice obowiązani są – niezależnie od osobistego nastawienia do siebie – nie tylko nie utrudniać wzajemnych kontaktów dzieci z każdym z rodziców, ale przeciwnie, aktywnie współdziałać, aby dziecko pozostawało w stałych stosunkach z każdym z rodziców. To sprzyja atmosferze pogłębiania uczuć oraz tak ważnego przywiązania i poczucia bezpieczeństwa.

Jak zaznaczają sędziowie: rodzice się rozwodzą, ale dzieci się nie rozwodzą z rodzicami.

Dlatego konieczne często staje się określenie miejsca, czasu i częstotliwości pobytu z dzieckiem tego z rodziców, który na co dzień nie mieszka z dzieckiem.

Przejściowe ograniczenie kontaktów rodzica z dzieckiem

Jeżeli spotkania dziecka z jednym z rodziców po dłuższej nieobecności rodzica w życiu dziecka  wywołują u dziecka silny stres, rodzą napięcia i niepokoje psychiczne -zwłaszcza gdy kontakty mają się odbywać poza miejscem zamieszkania dziecka – wówczas wzgląd na dobro dziecka wymaga uregulowania kontaktów w sposób przejściowy i wprowadzenia ograniczeń w realizacji prawa do kontaktów z dzieckiem.

Tym samym ilość kontaktów i sposób ich przeprowadzania musi być dopasowany do aktualnego stanu psychicznego dziecka. Odbywa się to zazwyczaj po przeprowadzeniu badania dziecka jak i rodziców przez biegłych psychologa i pedagoga, którzy w opracowanej opinii przedstawią pomocne wskazówki.

Odrabianie nieodbytych kontaktów

Kontakty, które nie doszły do skutku ze względu na ważne powody jak np. choroba dziecka lub rodzica, ważne wydarzenie w życiu dziecka lub rodzica (wyjazd służbowy) powinny zostać przy najbliższej okazji odrobione, to także powinno być zaznaczone w orzeczeniu sądu.

Kontakty na odległość

Przy przyznaniu rodzicowi prawo do porozumiewania się z dzieckiem na odległość drugi z rodziców, z którym dziecko na stałe przebywa, jest zobowiązywany np. do udostępnienia telefonu, komputera z uruchomionym programem Skype, przekazywania listów, podania właściwego adresu  poczty elektronicznej czy numeru telefony.

W decyzji sądu jest zazwyczaj określana częstotliwość takich kontaktów na odległość oraz ich czas.

Skierowanie rodziców na terapię rodzinną

Jeśli niepoprawna relacja panująca między małżonkami przekłada się negatywnie na dobro dziecka, wówczas sąd może zobowiązać rodziców do podjęcia terapii.

Istnieje możliwość ograniczenia prawa do kontaktów przez skierowanie rodziców do placówek zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc.

Możliwość taka nie powinna mieć zastosowania wobec najbardziej opornych rodziców, którzy nie widzą potrzeby zmiany swoich postaw, bo nie ma możliwości prowadzenia terapii ani poradnictwa dla osób, które nie potrafią sformułować swoich oczekiwań wobec specjalisty i nie wykazują motywacji do współpracy z nim oraz do zmian.

Jeśli sąd zdecyduje się na taką decyzję, to na sądzie spoczywa obowiązek określenia nadzoru nad wykonywaniem takiej decyzji.

W szczególności sąd może zobowiązać rodziców do składania okresowych sprawozdań, zlecić kuratorowi sądowemu przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, nałożyć na rodziców obowiązek okresowego stawiennictwa w sądzie celem przeprowadzenia rozmowy kontrolnej, a także zasięgać informacji bezpośredniej w placówkach, do których rodzice zostali skierowani.

Zakaz kontaktów rodzica z dzieckiem

Zakaz utrzymywania kontaktów (we wszystkich ich formach) stanowi najsurowszą formę ingerencji sądu opiekuńczego w sferę kontaktów.

Tak jak ograniczenie kontaktów uzasadnione jest dobrem dziecka, tak zakaz utrzymywania wszelkich kontaktów ma miejsce w sytuacji, gdy ich utrzymywanie stanowiłoby poważne zagrożenie dobra dziecka lub je naruszało.

Może być orzeczony wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie kontaktów zagraża życiu dziecka, zdrowiu, bezpieczeństwu, prawidłowemu rozwojowi dziecka, a także gdy miałoby prowadzić do demoralizacji i kształtowaniu u niego postaw aspołecznych czy postawy wrogości do drugiego rodzica.

A co z mieszkaniem w sprawie o rozwód i majątkiem?

Jeżeli małżonkowie po rozwodzie będą nadal mieszkać we wspólnym mieszkaniu wówczas sąd powinien ustalić sposób korzystania ze wspólnego mieszkania.

Wyjątkowo możliwa jest eksmisja jednego z małżonków.

Możliwe jest również dokonanie podziału majątku wspólnego, ale w zasadzie tylko na zgodny wniosek stron. W innej sytuacji podział majątku dorobkowego małżonków może być dokonany w drodze umowy (gdy pojawi się zgoda między nimi) lub w drodze odrębnego postępowania sądowego.

Rozwód a separacja

Jeżeli jeden z małżonków żąda separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód.

Kiedy i jak można powrócić do nazwiska po rozwodzie?

Małżonek, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może w ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego złożyć osobiście oświadczenie, w dowolnym Urzędzie Stanu Cywilnego, że chce nosić nazwisko takie, jakie nosił przed zawarciem małżeństwa.

Możliwość taka nie zależy od winy w spowodowaniu rozkładu pożycia. Termin trzech miesięcy nie może zostać wydłużony. Jest to czynność osobista – nie można ustanowić pełnomocnika w osobie adwokata do złożenia oświadczenia o powrocie do poprzedniego nazwiska.

Ile kosztuje rozwód czyli jakie opłaty związane są z postępowaniem sądowym?

Opłata sądowa od pozwu o rozwód – 600 zł.

Przy zasądzaniu alimentów dojdzie dodatkowa opłata stosunkowa od dochodzonej kwoty (5% od sumy zasądzonych alimentów za okres jednego roku). Opłatę od alimentów uiszcza ostatecznie osoba zobowiązana do alimentów. Dodatkowa opłata sądowa będzie również należna w przypadku eksmisji (200 zł) i podziału majątku (1000 zł).

Jeżeli kogoś nie stać na poniesienie któregoś z tych kosztów sądowych, adwokat wskazuje, że osoba taka może ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części.

Jeżeli oboje małżonków wyraża wolę uzyskania rozwodu i nie ma sporu co do pozostałych kwestii, o których sąd musi rozstrzygnąć w wyroku rozwodowym (władza rodzicielska, kontakty z dzieckiem, alimenty) wówczas po orzeczeniu rozwodu sąd zwróci połowę opłaty od pozwu czyli 300 zł i całość kosztów i opłat związanych z rozwodem zamknęłaby się wówczas w kwocie 300 zł.

Wynagrodzenie prawnika zależne będzie od okoliczności konkretnej sprawy. Duży wpływ na wysokość wynagrodzenia ma kwestia czy rozwód prowadzony będzie w kierunku  orzeczenia o winie czy bez orzekania o winie, konieczności składania wniosków o udzielenie zabezpieczenia, składania zażaleń na te postanowienia, itp.