Masz 0 pisma w koszyku
Zadośćuczynienie pieniężne w wypadku śmierci osoby najbliższej – analiza przypadku
W dzisiejszym wpisie przedstawimy analizę stanowisk stron w sprawie, w której powodowie wystąpili o zadośćuczynienie za śmierć osób najbliższych, która nastąpiła w wypadku drogowym.
Żądanie zapłaty zadośćuczynienia było związane z wypadkiem drogowym, na skutek którego śmierć poniosły 3 osoby z jednej rodziny: kierowca i dwaj pasażerowie (brat i małoletni syn kierowcy) samochodu osobowego.
Po przeprowadzeniu śledztwa ustalono, że wypadek został spowodowany przez kierowcę, który prowadził pojazd pod wpływem alkoholu i znacznie przekroczył bezpieczną prędkość. W wyniku oględzin ustalono też, że brat kierowcy nie miał w trakcie jazdy zapiętych pasów bezpieczeństwa. Śledztwo zostało umorzone z uwagi na śmierć sprawcy przestępstwa.
Pojazd był ubezpieczony przez jego posiadacza (kierowcę i sprawcę wypadku) w towarzystwie ubezpieczeń.
Pokrzywdzeni – rodzice zmarłego kierowcy i jego żona wystąpili do ubezpieczyciela o wypłatę zadośćuczynienia za krzywdę wynikłą ze śmierci osób najbliższych, odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej i zwrotu kosztów pogrzebu.
Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel uznał żądania pokrzywdzonych jedynie w części. W związku z tym pokrzywdzeni wnieśli do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce, w którym doszło do wypadku, pozew o zapłatę zadośćuczynienia i odszkodowania.
Żądania pozwu – zadośćuczynienie i odszkodowanie.
W pozwie każdy z rodziców zmarłego pasażera (brata kierowcy) wnosił o:
- zadośćuczynienie z tytułu śmierci syna (pasażera w pojeździe) i wnuka w kwocie po 80 tys. zł (tj. każdy z rodziców dochodził zapłaty kwoty 160 tys. tytułem zadośćuczynienia),
- odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej – w kwocie po 50 tys. zł,
- a ponadto ojciec zmarłego pasażera domagał się zwrotu kwoty 3.500 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu syna i wnuka.
Żona zmarłego kierowcy domagała się pozwie zapłaty kwoty:
- zadośćuczynienie 150 tys. zł za krzywdę wynikłą ze śmierci syna (małoletniego pasażera pojazdu);
- zadośćuczynienie 50 tys. zł za krzywdę wynikłą ze śmierci szwagra (brata męża).
Żądanie zapłaty zadośćuczynienia powodowie uzasadnili krzywdą związaną ze śmiercią osób najbliższych i związanymi z nią objawami obniżonego nastroju, bezsenności, wzmożonego napięcia psychicznego, traumatycznymi wspomnieniami, zaniżoną samooceną.
Żądanie zapłaty odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej rodzice zmarłego pasażera uzasadnili zarówno utratą możliwości uzyskania pomocy finansowej od zmarłego syna (zmarły syn otrzymywał wysokie wynagrodzenie, przed śmiercią regularnie im pomagał, mogli więc liczyć na jego wsparcie materialne w przyszłości), jak i osłabieniem ich aktywności życiowej po śmierci syna.
Dla wykazania zasadności zgłoszonych roszczeń powodowie wnieśli o:
- zobowiązanie pozwanego towarzystwa ubezpieczeń do dołączenia akt postępowania likwidacyjnego i przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w tych aktach, a także do dołączenia umowy ubezpieczenia (OC) pojazdu,
- dołączenie akt śledztwa i przeprowadzenie dowodu ze znajdujących się w nim dokumentów, które szczegółowo wskazali,
- dopuszczenie dowodu z zeznań świadków – na okoliczność istnienia pomiędzy nimi a zmarłymi silnych więzi emocjonalnych oraz przeżywania przez nich krzywdy po śmierci bliskich w wypadku,
- przeprowadzenie dowodu z załączonej do pozwu prywatnej opinii psychologa – na okoliczność stanu psychicznego powodów po śmierci osób najbliższych i objawów doświadczania krzywdy,
- przeprowadzenie w postępowaniu sądowym dowodu z opinii biegłego psychologa – na okoliczność zmian w sytuacji psychicznej powodów po śmierci bliskich osób, przeżywania przez nich krzywdy, długotrwałości i intensywności cierpień.
Powodowie zgłosili ponadto wniosek o zasądzenie od pozwanego towarzystwa ubezpieczeń kosztów procesu i wniosek o zwolnienie od opłaty od pozwu.
Sąd po rozstrzygnięciu wniosku o zwolnienie powodów od opłaty od pozwu doręczył odpis pozwu stronie pozwanej, z zobowiązaniem do wniesienia odpowiedzi na pozew w terminie 14 dni.
Jakie stanowisko zajął pozwany ubezpieczyciel? Czy zgłosił wniosek o oddalenie powództwa i jakich argumentów użył dla poparcia swojego stanowiska? Na pytania dotyczące racji strony pozwanej odpowiemy w kolejnym wpisie.
Należy udowodnić
Adwokat zwraca uwagę, że zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą kontradyktoryjności sąd nie ma obowiązku zarządzania dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron zawartych w pozwie lub odpowiedzi na pozew i wykrycia środków dowodowych pozwalających na udowodnienie racji powoda lub pozwanego, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Należy mieć świadomość, że to strona jest obowiązana wskazać dowody dla stwierdzenia faktów i musi liczyć się z negatywnymi konsekwencjami nieudowodnienia.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, a według art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego strona w postępowaniu sądowym zobowiązana jest wskazywać fakty, oraz dowody na potwierdzenie swoich twierdzeń.
Odpowiedz na pozew pozwanego ubezpieczyciela
W odpowiedzi na pozew ubezpieczyciel wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie kosztów procesu. Zgłosił także wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych na okoliczność wpływu nietrzeźwości kierującego pojazdem na zaistnienie wypadku, dla ustalenia wpływu niezapięcia pasów na szanse przeżycia pasażera i na okoliczność przyczynienia się uczestników wypadku do powstania szkody i krzywdy.
W uzasadnieniu pozwane towarzystwo ubezpieczeń podniosło, że okoliczności sprawy zostały gruntownie zbadane w postępowaniu likwidacyjnym, które zakończyło się tym, że powodom przyznane zostało zadośćuczynienie i odszkodowanie w łącznej wysokości 40 tys. zł. W ocenie pozwanego zadośćuczynienie i odszkodowanie w tej wysokości w pełni kompensują doznaną przez powodów krzywdę i pokrywają poniesioną przez nich szkodę.
W odpowiedzi na pozew wyjaśniono też, że stanowisko pozwanego uwzględnia znaczny stopień przyczynienia się ofiar wypadku do powstania szkody. Jako argumenty uzasadniające wniosek o przyczynieniu się ofiar wypadku do powstania szkody podano: prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu, stan nietrzeźwości dorosłego pasażera (co niepodważalnie wynikało z dowodów przeprowadzonych w śledztwie) i niezapięcie pasów bezpieczeństwa.
W uzasadnieniu podkreślono, że podjęcie decyzji o jeździe samochodem z pijanym kierowcą i zaniechanie zapięcia pasów bezpieczeństwa jest skrajnie lekkomyślne i oznacza zgodę na ewentualne ujemne następstwa takiego postępowania.
Stopień przyczynienia się ofiar do powstania szkody oceniono na 75 %.
Konsekwencją ustalenia takiego stopnia przyczynienia się ofiar wypadku do powstania szkody było odpowiednie zmniejszenie zadośćuczynienia i odszkodowania – do kwot już wypłaconych powodom w postępowaniu likwidacyjnym.
Przyczynienie się sprawcy wypadku, który zmarł na skutek wypadku, do powstania szkody spowodowało, że ubezpieczyciel wypłacił mniejsze odszkodowanie i zadośćuczynienie należne osobom poszkodowanym pośrednio, czyli osobom najbliższym, które nie brały udziału w wypadku.
Odnosząc się do żądania zapłaty odszkodowania za pogorszenie się sytuacji życiowej powodów, pozwane towarzystwo ubezpieczeń wyjaśniło, że odszkodowanie może być przez sąd przyznane jedynie w przypadku znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej osoby uprawnionej.
Pozwany przekonywał, że powodowie nie wykazali, by ich sytuacja życiowa pogorszyła się w znacznym stopniu; przeciwnie – z pozwu wynikało, że to powodowie pomagali materialnie zmarłemu, ich sytuacja nie uległa zatem pogorszeniu.
Pozwany podkreślił też, że ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego nie kompensuje strat wynikających ze śmierci sprawcy szkody, ale dotyczy odpowiedzialności za szkody wyrządzone osobom trzecim. Powodowie nie mogli zatem wystąpić o zadośćuczynienie ani odszkodowanie w związku ze śmiercią kierowcy, który spowodował wypadek.
