Przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności

Udziela się przerwy – obligatoryjnie – w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary.

Można udzielić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste. Na podstawie ważnych względów rodzinnych lub osobistych udzielenie przerwy zawsze jest dobrowolne, co oznacza, że nawet spełnienie przesłanek do jej udzielenia nie musi oznaczać uwzględnienia wniosku w tej kwestii.

Celem przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności nie jest jedynie chwilowa poprawa sytuacji. Ciężar gatunkowy ujemnych skutków osadzenia w zakładzie karnym musi być więc tego rodzaju, że w żaden inny sposób niż przez udzielenie przerwy w karze nie można im zaradzić.Należy te przesłanki udowodnić.

Dodatkowo pamiętać należy, że Przerwa w wykonaniu kary ma charakter celowy, zatem udzielenie jej musi zostać poprzedzone ustaleniem, że obecność skazanego na wolności pozwoli na realizację deklarowanego celu przerwy, więc rozważając zasadność jej udzielenia należy wskazywać na argumentację uzasadniającą fakt, że skazany wykorzysta przerwę zgodnie z jej przeznaczeniem.

Przerwa i argumentacja zawarta we wniosku nie może mieć na celu zwykłego odwlekania w czasie zwyczajnych trudności i niedogodności płynących z powinności wykonania kary pozbawienia wolności, jakie dotykają również bliskich osób skazanych.

Względy zdrowotne

Za względy zdrowotne przemawiające za udzieleniem przerwy można uznać jedynie zaistnienie takiej jednostki chorobowej, co do której na podstawie wiedzy medycznej brak jest przesłanek do podjęcia pomyślnych rokowań leczenia w warunkach więziennych.

Ciężka choroba to „taka ciężka choroba, która uniemożliwia wykonanie kary, to znaczy może zagrozić życiu skazanego lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo w wypadku osadzenia go w zakładzie karnym. Przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności ma charakter celowy i rozważając zasadność jej udzielenia sąd winien mieć na uwadze fakt, czy skazany wykorzysta przerwę zgodnie z jej przeznaczeniem.

Opinię o stanie zdrowia osoby pozbawionej wolności sporządza lekarz podmiotu leczniczego (§ 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2012 roku w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności). Jeśli nie ma podstaw do kwestionowania rzetelności tego zaświadczenia albo potrzeby dokładniejszego zbadania stanu zdrowia skazanego poprzez opinię biegłego odpowiedniej specjalności, to zaświadczenie takie jest wystarczające, by ocenić stan zdrowia skazanego. Nie jest powinnością sądu wykazywać specjalnymi badaniami bezpodstawność każdej wątpliwości co do stanu zdrowia skazanych na pozbawienie wolności, jaka zostanie zgłoszona. Opinia taka będzie potrzebna, gdy sąd poweźmie wątpliwość wymagającą rozstrzygnięcia w oparciu o wiedzę specjalną.

Kiedy choroba skazanego może być podstawą obligatoryjnego odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, a kiedy zawieszenia postępowania w części dotyczącej tej kary?

Wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary sąd odracza do czasu ustania przeszkody. Aby była możliwość ustalenia kiedy przeszkoda w postaci choroby może potencjalnie przeminąć niezbędne jest wskazanie, chociażby w przybliżeniu daty.

Jeśli natomiast nie ma możliwości określenia potencjalnego czasookresu ustania choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby niezbędne może okazać się zawieszenie postępowania wykonawczego w tym zakresie. Przepis stanowi bowiem, że jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca postępowanie wykonawcze, a w szczególności jeżeli nie można ująć skazanego albo nie można wykonać wobec niego orzeczenia z powodu choroby psychicznej lub innej przewlekłej, ciężkiej choroby, postępowanie zawiesza się w całości lub w części na czas trwania przeszkody.

Długotrwała przeszkoda brana pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o zawieszeniu postępowania to taka, której ustania nie jesteśmy w stanie przewidzieć.

Z kolei przewlekła choroba, która również jest podstawą do zawieszenia postępowania wykonawczego to taka, gdy stan ciężkiej choroby utrzymuje się przynajmniej przez 6 miesięcy

Natomiast ciężka choroba to taka, gdy nie ustępuje pod wpływem prawidłowego leczenia.

Ważne względy rodzinne i osobiste

Ważne względy rodzinne, uzasadniające udzielnie przerwy w wykonywaniu kary, to okoliczności uzasadniające uznanie za wyjątkowo ciężką sytuacji życiowej najbliższej rodziny skazanego, a zarazem nadające się do poprawienia przez obecność skazanego i jego osobiste starania.

Celem przerwy w karze jest likwidacja zbyt ciężkich (cięższych niż typowe) skutków, jakie niesie ze sobą pozbawienie wolności dla skazanego lub (i) jego rodziny, nie zaś odwlekanie w czasie zwyczajnych trudności i niedogodności płynących z powinności wykonania kary pozbawienia wolności, jakie dotykają również bliskich osób skazanych.

Przerwę w karze ze względów rodzinnych udziela się, gdy obecność skazanego jest niezbędna dla zapewnienia bytu rodziny czy opieki nad członkiem rodziny, a celu tego nie da się osiągnąć inaczej jak przez osobisty udział skazanego. Np. niewielkie gospodarstwo rolne skazanego nie stanowi w chwili obecnej źródła utrzymania dla kogokolwiek i niewykonywanie działalności rolniczej nie spowoduje zagrożenia dla czyjejkolwiek egzystencji. Osadzenie celem odbycia orzeczonej kary pozbawienia wolności zawsze wywołuje pewne negatywne następstwa w życiu osobistym, zawodowym i rodzinnym skazanego. Sytuacja taka stanowi jednak naturalną konsekwencję izolacji więziennej. Ciężar gatunkowy ujemnych skutków osadzenia w zakładzie karnym musi więc być tego rodzaju, że w żaden inny sposób niż przez udzielenie przerwy w karze nie można im zaradzić.

W związku z tym udzielenie przerwy w karze z uwagi na potrzebę sprawowania osobistej opieki np. nad ojcem czy babką, innym domownikiem wchodzi w grę tylko wówczas gdy w sprawie o przerwę w karze zostanie udowodnione, gdy nikt inny z członków rodzinny takiej opieki roztoczyć nie może, bo nie ma np. innego członka rodziny a same osoby wymagające opieki są niezdolne do samodzielnej egzystencji i nie są w stanie samodzielnie zatroszczyć się o swój byt.

Zasadniczo bowiem członkowie rodziny skazanego są zobowiązani do podjęcia wzmożonego wysiłku w celu zapewnienia sobie podstawowych warunków egzystencji bez pomocy osadzonego. Dopiero w wypadku, gdy zostanie wykazane przed sądem penitencjarnym, że nie jest to możliwe, a jednocześnie ich sytuacja jest na tyle trudna, że zagrożony jest ich byt, uzasadnione jest rozważenie możliwości zastosowania wobec skazanego instytucji przerwy w karze, o ile oczywiście obecność skazanego na wolności może prowadzić do poprawy sytuacji jego najbliższych.

Sposób oceniania sprawy o przerwę  w karze z powodu ciężkiej sytuacji rodziny skazanego przebiega w ten sposób, że najpierw ustala się najpierw, czy taka sytuacja rzeczywiście istnieje, dalej – czy nadaje ona się do poprawienia wskutek osobistych starań skazanego i w końcu – czy można prognozować, że skazany wykorzysta przerwę zgodnie z jej celem. Te elementy należy udowodnić przed sądem.

Opłata sądowa od wniosku o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności albo kary aresztu – 60 zł.

About the author

Jako legalnie działająca firma pod numerem NIP: 665-259-59-85, REGON: 369166329 dostarczamy produktów najwyższej jakości.