Podział majątku po ustaniu wspólności małżeńskiej – Część 5

Praktyka pokazuje, że sprawy o podział majątku po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, zazwyczaj po rozwodzie, należą do kategorii spraw trudnych, zazwyczaj trwają kilka lat i wymagają zgłoszenia i przeprowadzenia szeregu dowodów.

Przed podjęciem decyzji jakie składniki majątkowe zgłaszać do podziału, jaki sposób podziału i rozliczeń wybrać, jakie zgłaszać żądania, jak rozliczać nakłady i wydatki na majątek wspólny ale również na majątek osobisty któregoś z małżonków oraz jakie wnioski dowodowe i okoliczności zgłaszać, których udowodnienie jest w interesie klienta – skonsultuj się z adwokatem.

Podział majątku a długi małżonków

Stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd nie może zatem dokonać ocen w oparciu o wyselekcjonowane dowody, innych nie dostrzegając.

W sprawie o podział majątku wspólnego sąd rozstrzyga także o takich długach związanych z majątkiem wspólnym i ciążących w czasie trwania wspólności majątkowej na obojgu małżonkach jako podmiotach wspólności majątkowej małżeńskiej, które zostały spłacone przez jednego z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności ustawowej, a przed dokonaniem podziału majątku wspólnego. Jeżeli wobec tego wnioskodawca konsekwentnie twierdził, iż dzielony składnik majątku wspólnego był obciążony długiem, który spłacił, to Sąd nie mógł zaniechać oceny zaopiniowanych przez wnioskodawcę dowodów w tym przedmiocie, bez ryzyka dla właściwego kształtu ustaleń faktycznych.

Długów zaciągniętych przez oboje małżonków nie można rozliczać przy podziale majątku wspólnego, gdyż pomimo takiego podziału dług nadal się utrzymuje. Można natomiast rozliczyć te długi związane z majątkiem wspólnym i ciążące w czasie trwania wspólności majątkowej na obojgu małżonkach, które zostały spłacone przez jednego z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej, a przed dokonaniem podziału majątku wspólnego. W praktyce sądowej często spotyka się sytuację, w której jedno z małżonków, zwłaszcza w zawieranych ugodach sądowych, przejmuje na siebie obowiązek spłaty określonego długu ciążącego na obojgu małżonkach. Adwokat zwraca uwagę, że taka ich dyspozycja w ugodzie będzie bezskuteczna w stosunku do wierzyciela np. banku, chyba że w drodze odrębnej czynności prawnej bank wyrazi on na to zgodę. Decyzja sądu nie zastąpi w tym przypadku decyzji banku.

Podział majątku a wygrana na loterii

Wygrana na loterii nabyta przez jedno z małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej należy do majątku wspólnego. Wynika to z art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. To oznacza, że w czasie trwania małżeństwa oboje mogą korzystać z wygranych pieniędzy, auta lub nieruchomości, rozporządzać i zarządzać nimi wspólnie z małżonkiem. W przypadku rozwodu przedmiot nabyty w wyniku wygranej powinien być uwzględniony przy podziale majątku wspólnego. Wątpliwości może wywołać pkt 8 wyliczenia z art. 33. Wynika z niego, że przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków wchodzą do majątku osobistego. Nagrodą za osobiste osiągnięcia może być wygrana w konkursie wymagającym określonej wiedzy lub umiejętności takim jak np. „Wielka gra” czy „Milion w rozumie”. Wtedy zasili ona majątek osobisty. Potwierdza to orzeczenie Sądu Najwyższego z 24 marca 1975 r. (syg. akt III CRN 3/75). W zdobyciu wygranej na loterii trudno dopatrzyć się waloru osobistego osiągnięcia (to nagroda losowa) więc nie dotyczy jej ten przepis.

Co jeśli żaden z małżonków nie chce danego składnika majątkowego?

Jeśli podczas podziału majątku małżonek nie zechce przejąć danego składnika, to nie da się go do tego zmusić. W trakcie podziału majątku dorobkowego, m.in. po rozwodzie, sąd powinien orzec licytację składnika wspólnego majątku niechcianego przez żadne z byłych małżonków, np. domu czy warsztatu, oraz podział uzyskanej kwoty. Tak Sąd Najwyższy w sprawie o sygnaturze II CSK 187/12.

Kiedy należy zgłosić wniosek o biegłego do wyceny wartości składników zgłoszonych do podziału majątku wspólnego małżonków i kiedy opinia uzupełniająca?

Dopuszczenia dowodu z biegłych jest konieczne wówczas, gdy między uczestnikami postępowania zachodzi spór co do określenia wartości składników majątku. Natomiast  zgodne określenie wartości przedmiotów należących do majątku wspólnego jest wiążące dla sądu i wówczas nie ma potrzeby powoływania biegłych i ponoszenia związanych z tym kosztów. Jeżeli natomiast po oszacowaniu przez biegłych doszło do zmiany wartości wszystkich lub niektórych składników majątku na skutek kilkuletniej sprawy, sąd będzie zobowiązany przeprowadzić dowód z opinii uzupełniającej. Warto również wiedzieć, że jeśli na skutek apelacji czyli już po wydaniu postanowienia przez sąd I instancji dojdzie do zmiany wartości składników majątku wspólnego w toku postępowania między instancjami to będzie koniecznym wywołanie nowej opinii uzupełniającej i sprawdzenia aktualnych cen. Zazwyczaj niezbędny jest w tym zakresie stosowny wniosek zgłoszony w sądzie.

Jak określa się wartość składnika majątkowego w sprawie o podział majątku?

Wartość wchodzących w skład majątku wspólnego przedmiotów ustalana jest na podstawie cen rynkowych uzyskiwanych w obrocie cywilnoprawnym, a to oznacza, że wartość przedmiotu podlegającego podziałowi przyjmuje się według obiektywnego kryterium wyceny, jakim jest cena rynkowa.

Podział majątku a brak przedmiotu podziału?

Co do zasady podział majątku wspólnego powinien obejmować przedmioty, które istniały w chwili ustania wspólności majątkowej i które istnieją w chwili dokonywania podziału. W skład majątku wspólnego ulegającego podziałowi wchodzą również przedmioty, które wskutek niewłaściwego ich używania albo w sposób niezgodny z prawem zostały zbyte, utracone, zużyte lub zniszczone albo roztrwonione przez jednego z małżonków lub jego następców prawnych, a także przedmioty, które nie weszły do wspólności z winy jednego z małżonków.

Jakimi dokumentami wykazujemy własność?

W postępowaniu o podział majątku wspólnego należy przedstawić dowody, że nieruchomość należy do obojga małżonków. Prawo własności do nieruchomości powinno być wykazane odpowiednimi dokumentami – odpis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna, umowa notarialna, orzeczenie sądowe.

Sprawa o podział majątku a inne sprawy w toku?

Z chwilą wszczęcia postępowania o podział majątku wspólnego, będące w toku odrębne sprawy między małżonkami, a także ich następcami prawnymi, dotyczące składu majątku wspólnego, powinny być przekazane do dalszego rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie o podział majątku wspólnego małżonków. Po rozpoczęciu postępowania o podział majątku wspólnego niedopuszczalne jest prowadzenie odrębnego postępowania o prawo własności przedmiotu należącego do majątku wspólnego.

Podział majątku a zasiedzenie?

Zgłoszony przez jedną z osób mających udziały w majątku wspólnym zarzut zasiedzenia nieruchomości należy potraktować jako wniosek o stwierdzenie zasiedzenia. Rozpoznanie takiego wniosku w sprawie o podział majątku wspólnego będzie możliwe, jeżeli krąg osób zainteresowanych tym wnioskiem będzie identyczny, jak w prowadzonej sprawie o podział majątku wspólnego.

W przeciwnym razie wniosek taki powinien być rozpoznany w odrębnej sprawie, której rozstrzygnięcie będzie miało charakter wstępny dla podziału majątku wspólnego i musi się wyjaśnić przed dokonaniem podziału. Wówczas w grę może wchodzić konieczność zawieszenia postępowania o podział majątku wspólnego byłych małżonków.

Co jeszcze robi sąd w postępowaniu o podział majątku oprócz samego podziału?

Sąd w postępowaniu o podział majątku wspólnego rozstrzyga również spory o istnienie uprawnienia do żądania podziału majątku wspólnego, a także spory między małżonkami (ich następcami prawnymi) o to, czy określone przedmioty należą do majątku wspólnego.

Np. częstym sporem między małżonkami jest spór o uzgodnienie stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Ma to miejsce zazwyczaj w sytuacji, gdy wpis w księdze wieczystej dotyczy tylko jednego z małżonków, pomimo że nabycie nieruchomości nastąpiło w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

About the author

Jako legalnie działająca firma pod numerem NIP: 665-259-59-85, REGON: 369166329 dostarczamy produktów najwyższej jakości.