Podział majątku po rozwodzie – najczęściej zadawanie pytania – część 1

Jak wygrać podział majątku, o co pyta sąd przy podziale majątku i jedno z najczęściej stawianych pytań: jak nie dać się przy podziale majątku? Praktyka pokazuje, że sprawy o podział majątku po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, zazwyczaj po rozwodzie, należą do kategorii spraw trudnych, zazwyczaj trwają kilka lat i wymagają zgłoszenia i przeprowadzenia szeregu dowodów.

Przed podjęciem decyzji, jakie składniki majątkowe zgłaszać do podziału, jaki sposób podziału i rozliczeń wybrać, jakie zgłaszać żądania, jak rozliczać nakłady i wydatki na majątek wspólny, ale również na majątek osobisty któregoś z małżonków oraz jakie wnioski dowodowe i okoliczności zgłaszać, których udowodnienie jest w interesie klienta – skonsultuj się z adwokatem.

Aby ułatwić Ci sporządzenie wniosku o podział majątku wspólnego małżonków, przygotowałem gotowy do wypełnienia wzór, który pobierzesz poniżej:

---

Jaka jest zasada co do wielkości udziałów małżonków w majątku wspólnym?

Zasada jest taka, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, chyba że co innego zostało ustalone w intercyzie, jeśli została ona zawarta. Tylko z ważnych powodów każde z nich może żądać ustalenia udziałów z uwzględnieniem stopnia przyczynienia się do jego powstania.

Co jest najważniejsze w sprawie o podział majtku?

Przy podziale majątku wspólnego najważniejsze jest określenie składu majątku wspólnego i jego wartości majątku (ile to jest warte?) oraz kto i jak spłaca drugiego.

Jaki majątek jest przedmiotem podziału?

Przedmiotem podziału może być tylko majątek wspólny, dorobkowy małżonków. Podziałem nie jest objęty majątek osobisty każdego z małżonków, jeśli taki posiadają.

Przedmioty podziału są przedmioty majątkowe nabyte, a więc przede wszystkim kupione podczas małżeństwa przez oboje małżonków, a także przedmioty majątkowe nabyte przez każde z nich z osobna w czasie trwania małżeństwa.

Co to oznacza, że majątkiem wspólnym będzie wynagrodzenie każdego z małżonków w przypadku spłaty kredytu?

Do majątku wspólnego wchodzą pobrane wynagrodzenia za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

W związku z tym, jeśli spłata kredytu lub leasingu była dokonywana z takiego wynagrodzenia za pracę, lub dochodu z działalności indywidualnej to zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym następowała ona z majątku wspólnego i podlega rozliczeniu w przypadku dokonywania podziału majątku wspólnego po rozwodzie.

Czy trzeba występować do sądu, aby dokonać podziału majątku po rozwodzie?

Nie. w każdym momencie małżonkowie mogą dokonać zgodnego, umownego podziału majątku dorobkowego w formie aktu notarialnego i jeśli taka jest ich wola, nie musi to być podział po równo. Możliwe jest też zawarcie ugody przed sądem.

Czy rozwód z orzekaniem o winie ma znaczenie przy podziale majątku wspólnego małżonków?

Gdy rozwód został orzeczony z wyłącznej winny jednego z małżonków, to nie oznacza automatycznie, że będzie on w jakiś sposób stratny w sprawie o podział majątku wspólnego po rozwodzie. Wina ta nie przekłada się wprost na ustalenie udziałów małżonków w postępowaniu sądowym o podział majątku dorobkowego.

Kiedy sąd może ustalić nierówne udziały w majątku dorobkowym małżonków?

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym z ważnych powodów małżonek może żądać ustalenia udziałów z uwzględnieniem stopnia, w którym przyczynił się do powstania tego majątku.

Kodeks wskazuje na dwie okoliczności, jakie muszą wystąpić łącznie, aby można było mówić o skutecznym ustalaniu nierównych udziałów w majątku małżonków. Pierwsza to ważne powody, dla których takie nierówne udziały w majątku wspólnym miałyby być ustalone (np. 80% dla męża, 20% dla żony).

I druga okoliczność to stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego. Przyczynienie się musi być wynikiem szczególnych starań dla dobra rodziny. Chodzi o powiększenie majątku wspólnego. Nie można również wykluczyć sytuacji, że to małżonek uznany w sprawie o rozwód za winnego rozkładu pożycia przyczynił się do powstania majątku dorobkowego w większym stopniu niż małżonek niewinny.

Praktyka sądowa pokazuje, że liczba wniosków o ustalenie nierównych udziałów przy podziale majątku dorobkowego małżonków rośnie.

Kiedy spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z żądaniem ustalenia nierównych udziałów?

O ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków, spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko wówczas, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Co jeśli żona nie pracowała zawodowo, tylko wychowywała dzieci?

Jeśli żona dobrze zarabiającego męża wychowuje dzieci i jednocześnie nie wykonuje żadnej pracy zarobkowej, to nie prawdziwe jest przekonanie, z którym przychodzi nieraz mąż, jakoby jemu wszystko się należało, bo tylko on zarabiał aż do rozwodu pieniądze. Jeśli spyta się jakąkolwiek matkę wychowującą dziecko, to zazwyczaj stwierdzi ona, że wychowywanie dziecka jest jak dodatkowy etat, pochłania tyle samo czasu i energii.

Warto wiedzieć, że sądy w takiej sytuacji idą w kierunku orzekania o równym podziale majątku, mimo że żona finansowo majątku dorobkowego mogła w trakcie małżeństwa nie powiększyć.

Jednak sąd zazwyczaj w takiej sytuacji stwierdza, że gdyby przecież nie ta praca żony dla dzieci, mąż prawdopodobnie nie osiągnąłby tak spektakularnych wyników swojego biznesu, działalności, pracy itp. Przy ocenie przyczynienia się uwzględnia się bowiem także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i pracę we wspólnym gospodarstwie.

Co z nakładami na majątek osobisty czy na majątek wspólny np. na dom?

W razie podziału majątku wspólnego małżonek obowiązany jest do zwrotu mężowi czy żonie nakładów dokonanych z majątku wspólnego na jego majątek osobisty.

Często występującym przypadkiem jest sytuacja, w której z majątku wspólnego małżonkowie razem sfinansowali budowę domu, jednak na działce należącej wyłącznie do jednego z małżonków, bo nabytej przed małżeństwem lub otrzymanej przez spadek, lub dziedziczenie.

Podobnie kwestia rozliczenia nakładów będzie wyglądała w sytuacji wspólnego spłacenia kredytu zaciągniętego przez jednego z małżonków jeszcze przed małżeństwem. Tak samo rozliczeniu podlegają nakłady poczynione z majątków osobistych na majątek dorobkowy, majątek wspólny małżonków.

Dla przykładu najczęściej występująca tutaj sytuacją jest sfinansowanie wspólnego domu np z darowizny finansowej lub spadku, jaki otrzymał jeden z małżonków w czasie trwania małżeństwa.

Co z pieniędzmi znajdującymi się na rachunku bankowym jednego z małżonków?

Jeżeli pieniądze, które znalazły się na rachunku bankowym należącym wyłącznie do jednego z małżonków, pochodzą z majątku wspólnego, dorobkowego, oznacza to – zgodnie z regułami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – że objęte są wspólnością majątkową.

Jeśli więc wskutek jej ustania dochodzi do podziału majątku dorobkowego, podział musi objąć również pieniądze zgromadzone na tym rachunku. Ponieważ udziały małżonków w majątku wspólnym są co do zasady równe, oznacza to, że połowa środków na rachunku założonym na imię jednego małżonka należy do drugiego z nich.

Skąd wziąć informacje o stanie rachunku bankowego współmałżonka w sprawie o podział majątku wspólnego?

Banki na żądanie sądu prowadzącego postępowanie spadkowe, a także sprawę o podział majątku dorobkowego obowiązane są do udzielenia mu informacji stanowiących tajemnicę bankową, przede wszystkim o stanie konta.

Czy prawo wystąpienia do sądu o podział majątku dorobkowego małżonków przedawnia się?

Nie. Każde z małżonków czy byłych małżonków może po ustaniu wspólności majątkowej w każdym czasie wystąpić do sądu z wnioskiem o podział tego majątku. Przyczyną jej ustania może być umowa notarialna o rozdzielności majątkowej (intercyza), rozwód, separacja, ale także orzeczenie sądu ustanawiające rozdzielność, wydane w trakcie małżeństwa na żądanie jednego z małżonków.

Podobnie żądanie ustalenia nierównych udziałów nie przedawnia się.

Czy jeśli w trakcie małżeństwa otrzymałam mieszkanie od rodziców w formie darowizny to czy po rozwodzie jakaś część tego mieszkania przypadnie mężowi?

Nie, ponieważ zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe na­byte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Przed­mioty majątkowe nieobjęte wspólno­ścią ustawową należą do majątku oso­bistego każdego z małżonków. Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazują również, jakie przedmioty należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Są to między innymi przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowi­znę, chyba że spadkodawca lub dar­czyńca inaczej postanowił.

Oznacza to, że jeżeli darczyńca nie wskazał, że nieruchomość darowuje obojgu małżonkom to mieszkanie weszło jedynie w skład majątku osobistego i jako takie nie podlega po­działowi po rozwodzie, ponieważ pod­lega mu co do zasady tylko majątek wspólny małżonków.

W sprawie o podział majątku najpierw trzeba ustalić sedno, o co chodzi, jakie rzeczy są sporne, a później powoływać świadków, biegłych, czy przesłuchiwać stron.