Jak uzyskać odszkodowanie obejmujące koszt opieki wynikający z uszkodzenia ciała?

W myśl przepisu art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego odszkodowanie obejmuje wszelkie koszty wynikłe z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

W rachubę wchodzą koszty leczenia w szerokim tego słowa znaczeniu (pobyt w szpitalu, konsultacje lekarskie, dodatkowa pomoc pielęgniarska, wydatki na lekarstwa, koszty związane z transportem poszkodowanego po wypadku do domu, do szpitala, na zabieg, koszty odpowiedniego odżywiania się, wydatki związane z opieką i pielęgnacją po wyjściu ze szpitala itp.).

Aby ustalić, że osoba poszkodowana w wypadku czy innym zdarzeniu, w którym doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, nie była w stanie samodzielnie funkcjonować np. w ciągu pierwszych tygodni po wypadku, jak również w dalszym szczegółowo wskazanym okresie czasu wymagała stałej opieki ze strony osób trzecich pomocne jest wywołanie dowodu z opinii biegłego np. ortopedy.

Biegły powinien wypowiedzieć się odpowiadając szczegółowo na pytania pełnomocnika osoby poszkodowanej, czy wypadek, któremu uległa powód lub powódka spowodował, iż w trakcie leczenia poszkodowany nie był w stanie samodzielnie funkcjonować i w jakim zakresie wymagana była pomoc osób trzecich?

Warto wiedzieć, że jeśli opiekę nad powódką czy powodem sprawowali członkowie rodziny, to przyznanie odszkodowania z tego tytułu nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki np. wynajętej opiekunki.

Oczywiście, jeśli taki fakt miał miejsce i posiadamy dowody poniesienia tych wydatków to znacznie ułatwia dochodzenie rzeczywiście wydatkowanych kwot. Nie jest to jednak warunek konieczny i niezbędny.

Bowiem zgodnie z utrwalonym stanowiskiem sądów nawet fakt, iż opiekę nad poszkodowaną osobą sprawowały bliskie jej osoby nie pozbawia poszkodowanego prawa do żądania odszkodowania w zakresie kosztów, które musiałaby ponieść z tego tytułu.

Utrwalone orzecznictwo sądowe przyjmuje, że poszkodowany nie jest bowiem zobowiązany do udowodnienia poniesionych w tym zakresie wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli opiekę nad nim sprawują osoby najbliższe (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 1977 r. I CR 143/77, LEX 7971; z dnia 04 marca 1969 r. I PR 28/69, LEX 12179; z dnia 11 marca 1976 r. IV CR 50/76, LEX 2015).

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 1977 r. I CR 143/77: Prawo poszkodowanego do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na konieczności korzystania z opieki osoby trzeciej, nie zależy od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydatkował odpowiednie kwoty na koszty opieki, fakt zaś, że opiekę nad niedołężnym na skutek inwalidztwa poszkodowanym sprawowali jego domownicy nie pozbawia go prawa żądania stosownej renty.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1969 r. I PR 28/69: Pod rządem kodeksu cywilnego (art. 444 § 2) jest nadal aktualna wyrażona w orzecznictwie Sądu Najwyższego wykładnia art. 161 § 2 k.z., że prawo poszkodowanego z wypadku przy pracy do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na konieczności korzystania z opieki osoby trzeciej, nie jest uzależnione od wykazania, iż poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki. Okoliczność zaś, że opiekę nad niedołężnym poszkodowanym sprawowali jego domownicy (żona lub córka, nie pozbawia go prawa żądania zwiększonej z tego tytułu renty uzupełniającej opartej na przepisie art. 161 § k.z. – podobnie jak nie powoduje utraty prawa do renty uzupełniającej za okres ubiegły fakt, że poszkodowany pozostawał w tym czasie na utrzymaniu rodziny (art. 444 § 2 k.c.).

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1976 r. IV CR 50/76: Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwo czynu niedozwolonego.

Dlatego uznanie – co się zdarza od czasu do czasu – przez sąd, że roszczenie o zwrot kosztów opieki osób trzecich w okresie leczenia i rehabilitacji po wypadku nie zasługuje na uwzględnienie z tego względu, iż członkowie rodziny sprawowali opiekę nieodpłatnie, a poszkodowany z tego tytułu nie poniósł żadnych kosztów bywa błędne i wymaga zazwyczaj korekty w postępowaniu odwoławczym.

Natomiast w zakresie w jakim poszkodowany nie wymagała opieki ze strony osób trzecich odszkodowanie obejmujące koszt opieki wynikający z uszkodzenia ciała nie należy się.

Jeśli np. z opinii biegłego ortopedy wynika, że po zakończeniu leczenia osoba poszkodowana była w stanie samodzielnie funkcjonować, ale pewne trudności mogły sprawiać jej takie prace jak wieszanie firanek czy mycie okien i w związku z tym sporadycznie mogła zachodzić konieczność korzystania z pomocy osób trzecich to w takiej sytuacji sąd powinien dodatkowo  zasądzić pewną kwotę, jako, że sytuacje takie będą wymagały pomocy osób trzecich. W jednej ze spraw Sąd Apelacyjny w Lublinie podwyższył odszkodowanie obejmujące koszt opieki wynikający z uszkodzenia ciała o kwotę 600 zł własnie w takiej sytuacji.

Ustalając wysokość stawki godzinowej sądy zazwyczaj przyjmują, iż miarodajne dla ustalenia ekwiwalentu kosztów związanych z koniecznością korzystania z opieki osób trzecich są stawki usług opiekuńczych. Można uzyskać wysokość takiej stawki kierując stosowny wniosek do jednego z takich ośrodków, który świadczy usługi opiekuńcze. Z informacji takiej będzie wynikać jaki jest koszt jednej godziny usługi opiekuńczej np. 14 złotych, w zależności od regionu kraju. Dla przykładu ceny usług opiekuńczych świadczonych przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie dla zwykłej usługi opiekuńczej wynosi w pierwszej połowie 2016 roku 10 zł za godzinę, a w drugiej połowie 2016 roku wyniesie 12 zł za godzinę. Specjalistyczna usługa opiekuńcza wynosi odpowiednio 13 i 15 złotych za godzinę.

Pamiętajmy również o żądaniu odsetek od zgłoszonego, jeszcze przed procesem, żądania odszkodowania z tytułu kosztów opieki wynikających z uszkodzenia ciała. Jeśli osobę odpowiedzialną za pokrycie szkody np. ubezpieczyciela wezwaliśmy do zwrotu kosztów pomocy osób trzecich przy pielęgnacji osoby poszkodowanej np 24 kwietnia 2015 roku, to odsetki od żądanej kwoty liczymy od dnia 25 maja 2015 roku do dnia zapłaty (czyli po upływie 30 dni od dnia wezwania). Decydujący jest moment zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania w zakresie opieki.

Należy udowodnić
Adwokat zwraca uwagę, że zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą kontradyktoryjności sąd nie ma obowiązku zarządzania dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron zawartych w pozwie lub odpowiedzi na pozew i wykrycia środków dowodowych pozwalających na udowodnienie racji powoda lub pozwanego, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Należy mieć świadomość, że to strona jest obowiązana wskazać dowody dla stwierdzenia faktów i musi liczyć się z negatywnymi konsekwencjami nieudowodnienia.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, a według art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego strona w postępowaniu sądowym zobowiązana jest wskazywać fakty, oraz dowody na potwierdzenie swoich twierdzeń.

About the author

Jako legalnie działająca firma pod numerem NIP: 665-259-59-85, REGON: 369166329 dostarczamy produktów najwyższej jakości.