Dozór elektroniczny czyli wykonanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym

Obecnie dozór elektroniczny uregulowany jest w Kodeksie karnym wykonawczym.

Warunki, jakie należy spełnić, aby odbyć karę w systemie dozoru elektronicznego?

Po pierwsze orzeczona kara pozbawienia wolności podlegająca wykonaniu nie może przekraczać jednego roku. W tym kontekście warto wiedzieć, że nie można sobie wybierać spośród kar wymierzonych tych kar, które nie przekraczają roku i domagać się zgody na ich odbycie w systemie dozoru elektronicznego.

Prawo taką możliwość wyklucza, nakazując sumować wymierzone kary pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno i uzależniając zezwolenie na ich odbywanie w dozorze elektronicznym od tego, by ich suma nie przekraczała jednego roku.

W przypadku skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, warunkiem uzyskania dozoru elektronicznego  jest by suma kar, które skazany ma odbyć kolejno, nie przekraczała jednego roku.

Ponadto z dozoru elektronicznego nie może skorzystać sprawca skazany w warunkach tzw. recydywy wielokrotnej (multirecydywy). To sytuacja powrotu do przestępstwa już po raz trzeci, po wcześniejszym skazaniu w warunkach recydywy specjalnej i po odbyciu kolejnych kar (już dwukrotnie wcześniej).

Kolejnym warunkiem jest to, że dozór elektroniczny będzie wystarczający do osiągnięcia celów kary, czyli z jednej strony czy będzie wystarczająco oddziaływał jako kara na społeczeństwo, aby obywatele byli przekonani, że państwo czuwa nad tym, że każde przestępstwo będzie ukarane, że nikt nie może liczyć na bezkarność i z drugiej strony czy dozór elektroniczny zapewni osiągnięcie celu indywidualno-prewencyjnego w postaci odstraszenia konkretnego sprawcy od popełniania przestępstw w przyszłości. W tym zakresie sąd przyjrzy się historii skazanego, zwłaszcza w zakresie danych z Krajowego Rejestru Karnego.

Aby dozór elektroniczny mógł być ustanowiony skazany musi mieć określone miejsce stałego pobytu.

Dodatkowo osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym powinny wyrazić zgodę, aby skazany mógł w ogóle skutecznie wnioskować o dozór elektroniczny. Jednakże wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego bez zgody innych współmieszkańców jest możliwe, jeżeli w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla tych osób, które tej zgody nie wyraziły, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu.

Poza tym muszą istnieć warunki techniczne umożliwiające odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.

Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.

Dozór elektroniczny a odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

W sprawie skazanego, który ubiegał się o udzielenie zgody na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, kary w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności, który dodatkowo miał do odbycia karę 7 miesięcy pozbawienia, a która to kara 7 miesięcy w momencie decydowania o dozorze elektronicznym co do kary 1 roku pozbawienia wolności była odroczona, sąd stanął na stanowisku, że wszystkie kary, które skazany ma odbyć kolejno (nawet odroczone) nie mogą przekraczać w sumie 1 roku pozbawienia wolności. 

Sąd w tej sprawie wyszedł z założenia, że system dozoru elektronicznego może odnosić się tylko do tych skazanych, którzy nie są niebezpieczni, czy zdemoralizowani, i dlatego też w tym systemie może być wykonywana krótkoterminowa kara pozbawienia wolności tylko wobec takich sprawców.

Z treści uzasadniania projektu dozoru elektronicznego sąd wyczytał, że podstawowym kryterium oceny stopnia demoralizacji skazanych jest wymiar orzeczonych względem nich kar jednostkowych lub też sumy tych kar odbywanych kolejno.

Zdaniem sądu z założenia więc ustawodawca przyjmuje, że osoby, wobec których orzeczono kary jednostkowe w wymiarze przekraczającym 1 rok lub kary jednostkowe (kolejno odbywane), których suma przekracza ten próg są na tyle zdemoralizowane, iż nie ma w ich przypadku gwarancji, że kara odbywana w systemie dozoru elektronicznego spełni swe cele.

Jednak możliwy jest również pogląd, że odroczone kary pozbawienia wolności nie powinny być uwzględniane przy ustalaniu, czy suma niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, przekracza 1 rok pozbawienia wolności. Takie rozstrzygnięcia sądy również wydają.

Przepis stanowi bowiem, że dozór elektroniczny stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku. 

Sąd właściwy dla dozoru elektronicznego

W sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa.

Sąd wydaje postanowienie w sprawie dozoru elektronicznego terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku.

About the author

Jako legalnie działająca firma pod numerem NIP: 665-259-59-85, REGON: 369166329 dostarczamy produktów najwyższej jakości.